Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) Persbericht 27-06-2002

Betaalterminalmarkt onnodig mistig en kostbaar voor ondernemers

Schokkende bevindingen onderzoek PIN, Chip- en creditcardterminals

De aanpassing van betaalautomaten in het kader van de euro-overgang had goedkoper gekund. Toonbankinstellingen (winkels, horecagelegenheden, pompshops) hebben betaald voor mogelijkheden die niet zijn gevraagd en soms niet worden gebruikt. Betaalterminals zijn sowieso te duur voor wat ze bieden. Toonbankinstellingen kregen te summiere informatie om keuzes te maken. Betalingsverkeer kan efficiënter worden geregeld. En: de (communicatie over de) technologische toekomst van de betaalterminal is te kwalificeren als mistig. Het zijn maar enkele van de conclusies die M&I/Partners trekken in het rapport dat zij in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD) opstelden over de betaalautomatenmarkt.

Betaalautomatenmarkt moet transparanter
De consument betaalt steeds vaker elektronisch (PIN en Chippas). Hiervoor hebben toonbankinstellingen de nodige inspanningen geleverd. Dit proces is bepaald niet altijd even soepel verlopen. Met name in de aanloop naar de euro waren er problemen. In technische zin is de euro-overgang vrijwel vlekkeloos verlopen, maar procesmatig zijn er vele kanttekeningen bij te plaatsen. Ondernemers voelden zich voor het blok gezet, moesten snel beslissen over vervanging of aanpassing van hun (soms recent aangeschafte) automaat. Bovendien plaatsten ze vraagtekens bij de kosten. Deze commotie was voor het Hoofdbedrijfschap Detailhandel aanleiding om M&I/Partners te vragen in kaart te brengen wat de euro-upgrade inhield, wat de detailhandel op terminalgebied nog te wachten staat en hoe de detailhandel grip krijgt op de toekomst.

Euro-upgrade te duur
De investeringen die nodig waren om de 170.000 betaalterminals in de detailhandel gereed te maken voor de euro bedroegen 65 miljoen euro. De wijzigingen die zijn doorgevoerd hadden echter op veel meer betrekking dan alleen het geschikt maken voor de euro, zonder dat daarover richting detaillisten openlijk is gecommuniceerd. M&I rapporteert dat de kosten lager hadden kunnen zijn.De investeringen hebben ondernemers bovendien onvoldoende voorbereid op de toekomst, want op pinnen en creditcard gebruik met een chipkaart in plaats van de huidige magneetstrip is niet geanticipeerd. De verwachting dat de betaalautomaten na de euro-upgrade een levensduur van 5 jaar zouden hebben blijkt daarom niet plausibel: het is niet uitgesloten dat er binnen die termijn weer geïnvesteerd moet worden. Wie nu een apparaat wil aanschaffen, is net als voor de euro verstoken van adequate informatie over toekomstige ontwikkelingen om een goede keuze te maken. M&I beveelt aan dat toonbankinstellingen meer bij ontwikkelingen betrokken worden om verdere onverwachte kostenontwikkelingen te voorkomen.

Huisbankier gaf onvolledige informatie
Uit het onderzoek van M&I blijkt dat de betaalautomatenmarkt een klein wereldje is waarin de partijen in de aanbodketen de dienst uit maken en de toonbankinstellingen aan de zijlijn staan. Ze blijken lang niet altijd goed te worden geadviseerd door hun huisbankier bij het aanschaffen van een betaalterminal. En het is de toonbankinstelling veelal niet duidelijk dat er meer keuzemogelijkheden zijn dan de optie(s) die wordt(en) aangeboden door de huisbankier. M&I/Partners benadrukken dat ondernemers vrij zijn in de keuze voor gecertificeerde apparatuur en verbindingen. De ondernemers moeten dan ook beter geïnformeerd worden over keuzemogelijkheden en kritischer kiezen. Ook moeten ze assertiever hun gebruikerswensen aangeven en niet alles accepteren wat ze voorgeschoteld krijgen.

Niet efficiënt
M&I/Partners stelt dat het betalingsverkeer efficiënter geregeld kan worden. Europa kent inmiddels een girale en chartale euro, maar elektronisch betalingsverkeer is bepaald niet grensoverschrijdend. Maak een tripje van hier naar Basel en je komt op een afstand van 650 kilometer zes betaalsystemen tegen. Hierdoor wordt niet van economies of scale geprofiteerd, aldus dr. J.N.L. Akkermans van M&I/Partners over deze zogenoemde technologische balkanisering.

Scherp toezicht
Het rapport wijst op de noodzaak van pro-actief toezicht op het betalingsverkeer in Nederland. Op dit punt lijken toonbankinstellingen op hun wenken bediend te worden. Momenteel onderzoekt de NMa namelijk of er al dan niet sprake is van een economische machtspositie, of de onderlinge concurrentie tussen de banken die deelnemen in Interpay wordt beperkt en of toetreding tot de markt wordt belemmerd.

Rapport
Het rapport E-day voor de betaalautomaat; een analyse van recente en komende veranderingen is in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel geschreven door M&I/Partners. Het volledige rapport is voor 20,- (exclusief BTW en verzend- en administratiekosten) te bestellen bij Hoofdbedrijfschap Detailhandel: per e-mail: bestel@hbd.nl, via de HBD bestellijn:
telefoon 0800-0230205 (gratis ), of per fax 070-3385711. De conclusies en aanbevelingen zijn ook te vinden op de website betalingsverkeer van het HBD: http://itb.hbd.nl