Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
MinBZK.nl
Advies werkgroep-Wijers: Ontwikkelingsfonds en Herstelbank op Nederlandse
Antillen
27 juni 2002
Op de Nederlandse Antillen moet een onafhankelijk Ontwikkelingsfonds
komen waar het Nederlandse ontwikkelingsgeld in wordt gestort. Uit het
fonds worden vervolgens ontwikkelingsprojecten op de Nederlandse
Antillen betaald. Het fonds beslist zelf, onafhankelijk en
professioneel over de goedkeuring van projecten. Dit op basis van
meerjarige programma's waarover Nederland en de Nederlandse Antillen
op politiek niveau afspraken hebben gemaakt.
---
Daarnaast moet er op de Nederlandse Antillen een Herstelbank worden
opgericht. Deze bank kan grote kredieten en participaties verstrekken
aan private projecten die een bijdrage leveren aan duurzame, sociaal
verantwoorde economische ontwikkeling van de Nederlandse Antillen.
Dat staat in het advies "Nieuwe kaders, nieuwe kansen" van de werkgroep-Wijers, dat vandaag is aangeboden aan de Antilliaanse minister-president Etiënne Ys en de Nederlandse staatssecretaris Gijs de Vries (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties).
Het Ontwikkelingsfonds
Eén van de kernpunten in het advies is een strikte scheiding tussen
het formuleren en vaststellen van het beleid en de uitvoering. De
werkgroep stelt voor dat de afzonderlijke eilanden en het Land de
Nederlandse Antillen elk hun eigen vierjarige programma's opstellen.
In politiek overleg dat Nederland niet alleen met de landsregering van
de Nederlandse Antillen, maar ook met de verschillende eilanden voert,
worden deze samenwerkingsprogramma's vastgesteld. Dergelijk politiek
overleg vindt slechts eens in de twee jaar plaats. De uitvoering is
vervolgens in handen van het onafhankelijke Ontwikkelingsfonds, dat
projecten goedkeurt die voortvloeien uit de meerjarenprogramma's en
deze projecten beheert. Nederland zal zich dus niet meer met de
details van de projecten bemoeien, maar zich beperken tot politiek
overleg over de meerjarige programma's. Voordeel is ook dat het hele
traject van indienen en beoordelen van projecten sterk vereenvoudigd
en daarmee veel korter wordt.
De komende jaren zal de bijdrage van Nederland aan het
Ontwikkelingsfonds ongeveer 65 tot 70 miljoen euro per jaar bedragen.
Een deel hiervan moet echter gereserveerd worden voor
garantieverplichtingen uit het verleden. Volgens het advies moeten ook
de Nederlandse Antillen en de afzonderlijke eilanden een bijdrage in
het Ontwikkelingsfonds storten. Deze bijdrage zal in de loop van de
tijd oplopen tot vijftien procent van de eigen programma's.
Veranderingen ten opzichte van de huidige situatie
Huidige samenwerking
Toekomstige samenwerking via Ontwikkelingsfonds
Beleidsoverleg circa eenmaal per vier maanden
Beleidsoverleg eenmaal per twee jaar
Onderwerpen tijdens beleidsoverleg onder andere individuele projecten
en de hoogte van door Nederland ter beschikking te stellen bedragen
Onderwerpen tijdens beleidsoverleg alleen de samenwerkingsprogrammas,
overheidsfinanciën en financieel beheer
Centrale beleidsformulering, grotendeels op Landsniveau
Decentrale beleidsformulering, grotendeels op eilandsniveau
Vijfjarige samenwerkingsprogrammas op de terreinen van Duurzame Economische Ontwikkeling, Onderwijs en Bestuurlijke Ontwikkeling
Vierjarige eilandelijke en Landelijke samenwerkingsprogrammas waarbij prioriteiten door eilanden in overleg met Nederland worden bepaald
Indiening van projecten door politiek verantwoordelijken bij dienst
Ontwikkelingssamenwerking
Indiening van projecten door overheidsdiensten bij het
Ontwikkelingsfonds
Projectbeoordeling, -goedkeuring en monitoring over veel schijven:
Dienst Ontwikkelingssamen-werking, de Ned. Vertegenwoordiging in
Willemstad en het ministerie van BZK
Projectbeoordeling, -goedkeuring en -monitoring door
Ontwikkelingsfonds
Geen verdeelsleutel middelen over eilandgebieden en Land
Indicatieve, ex-ante verdeelsleutel over eilandgebieden en Land
Eigen bijdrage Nederlandse Antillen aan projecten minimaal en alleen
op projectniveau
Eigen bijdrage eilandgebieden en Land aan Ontwikkelingsfonds, oplopend
tot 15 procent van het eigen samenwerkingsprogramma
De Herstelbank
Naast het Ontwikkelingsfonds voor publieke projecten, moet er volgens
het advies een Herstelbank komen op de Nederlandse Antillen die grote
kredieten en participaties kan verstrekken aan private projecten.
Hiermee wordt een aantal tekortkomingen op de Antilliaanse
kapitaalmarkt weggenomen, waardoor op dit moment een groot aantal
private projecten niet van de grond komt. De Herstelbank moet o.a.
vooral grotere kredieten verstrekken (vanaf 1,5 miljoen euro),
(middel)lange termijn kapitaal leveren en meer risico willen nemen dan
de bestaande instellingen.
De projecten waar de Herstelbank zich op richt moeten een duidelijke
bijdrage leveren aan een duurzame, sociaal verantwoorde economische
ontwikkeling van de Nederlandse Antillen. De Herstelbank financiert
altijd slechts een gedeelte (25 tot 35 procent) van een project; de
rest van de financiering moet van andere financiers komen. Om
concurrentievervalsing te voorkomen, rekent de Herstelbank
marktconforme rentetarieven. De overheden mogen aan de Herstelbank of
aan individuele investeerders geen staatsgaranties afgeven.
Aandeelhouders van de Herstelbank zijn alleen Nederlandse en
Antilliaanse overheden, waarbij op termijn de mogelijkheid bestaat de
aandelen over te dragen aan marktpartijen.
De Herstelbank heeft voor een periode van vijf jaar een kapitaal nodig
van 100 miljoen euro, waarvan Nederland en de Nederlandse Antillen
ieder de helft moeten storten. De Antilliaanse bijdrage kan
beschikbaar komen door gebruik te maken van de beleggingen van de
bestaande organisaties als OBNA, Korpodeko en Feck. Nederland zou
volgens het advies pas tot storting overgaan als de Antilliaanse
bijdrage is geleverd. Bovendien moet eerst de sanering van de
overheidsfinanciën hebben geleid tot een substantiële daling van het
financieringstekort, mogen IMF-programma's en de uitgangspunten
daarvan niet doorkruist worden, en moet een duidelijk begin zijn
gemaakt met vereenvoudiging van de regelgeving voor het bedrijfsleven.
---