Nederlandse Vereniging van journalisten
Irene Konings en Thomas Bruning:
Kritisch justitie blijven volgen
Door Connie Wiering
In de afgelopen jaren werd de relatie tussen pers en justitie er niet
beter op. Het dossier waarin inbeslagnames van journalistiek materiaal
wordt verzameld, groeit gestaag. Super-PG Joan de Wijkerslooth belooft
beterschap. `We zullen heel kritisch bekijken of verbeteringen
daadwerkelijk in gang worden gezet.' Een gesprek met scheidend
NVJ-secretaris Irene Konings en Thomas Bruning, die haar opvolgt als
plaatsvervangend algemeen secretaris.
Irene Konings verlaat na ruim negen jaar de NVJ om rechter te worden.
De vaardigheden die ze binnen de vereniging opdeed, zijn straks heel
goed bruikbaar verwacht ze. 'Bijvoorbeeld de technieken die je
gebruikt bij onderhandelen. De contacten die je moet onderhouden met
zowel werkgevers als leden. Je leert hier goed luisteren én duiden,
standpunten helder formuleren'.
Konings werkte bij de NVJ op de terreinen auteursrecht, individuele
belangenbehartiging en de Raad voor de Journalistiek. De laatste jaren
was Konings behalve secretaris van de sectie freelance ook
plaatsvervangend algemeen secretaris van de NVJ. Ze hield zich bezig
met onder meer justitie en pers, bronbescherming en
overheidscommunicatie. Thomas Bruning neemt die taken over als nieuwe
waarnemend algemeen secretaris. Hij blijft daarnaast werkzaam als
NVJ-secretaris voor de omroep en persbureaus.
Verharding
De relatie tussen pers en justitie vindt Konings al enkele jaren
vertroebeld. `Vooral in de periode dat Spits-journalist Koen Voskuil
in gijzeling was genomen, werd die verharding zichtbaar', zegt Irene
Konings `Het overleg tussen de NVJ en het ministerie van Justitie over
de notitie dwangmiddelen werd toen zelfs opgeschort.'
Pas twee jaar later werd weer een ontmoeting geregeld tussen de NVJ,
samen met het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren, en
super-PG, Joan de Wijkerslooth om met elkaar te praten over de -
beperkte - speelruimte voor journalisten. De Wijkerslooth heeft
beloofd dat de communicatielijnen met het OM korter worden. Hij toont
zich bovendien bereid om in beslag genomen beeldmateriaal te
verzegelen. Er zal dan geen gebruik van worden gemaakt totdat de
rechter heeft gesproken. Irene Konings en Thomas Bruning verwachten
naar aanleiding van het gesprek een beter gecoördineerd beleid. `Dat
is ook hard nodig na de vele incidenten van de afgelopen jaren,
waarbij justitie in onze ogen wel erg makkelijk naar het middel van
inbeslagname van journalistiek materiaal grijpt. We zullen heel
kritisch bekijken of verbeteringen daadwerkelijk in gang worden
gezet.'
Dossier
De NVJ houdt verder de vinger aan de pols met de aanleg van het
dossier Strafblad Justitie op VillaMedia, waarin incidenten tussen
justitie en pers worden verzameld. Een voorbeeld. Bij RTV Oost werd
afgelopen voorjaar een inval gedaan, waarbij 229 videobanden - het
ging justitie om de rellen tijdens de voetbalwedstrijd tussen FC
Twente en FC Groningen - in beslag werden genomen. De omroep diende
een klacht in bij de arrondissementsrechtbank in Almelo, maar deze
oordeelde dat het opeisen van het videomateriaal terecht was.
Inmiddels is RTV Oost in hoger beroep gegaan.
Bruning: `We ondersteunen de klacht van RTV Oost en wijzen de
inbeslagname volledig van de hand. Journalisten worden als verlengstuk
van justitie gebruikt en dit brengt hun onafhankelijke positie in
gevaar.'
In het dossier Strafblad Justitie groeit de reeks incidenten met de
maand. `De naam strafblad wordt ons niet in dank afgenomen', zegt
Konings. `De inventarisatie is echter nodig en maakt op den duur de
ernst en de omvang van de incidenten tussen justitie en pers
zichtbaar.'
Belemmerd
De NVJ benadrukt keer op keer dat de algemene journalistiek in het
geding komt als journalisten worden belemmerd in de uitvoering van hun
werk. Konings maakt een korte balans op: `Journalisten worden op
afstand gehouden tijdens de "biggen-affaire"; kunnen hun werk niet
uitvoeren tijdens popconcerten of bij gemeenteraadsvergaderingen; de
toegang wordt ontzegd in de rechtszaal, zoals bij de openbare zitting
tegen de verdachten van S.A. Fireworks' En - recent - de
rijksvoorlichtingsdienst wijst slechts enkele media aan om de
minister-president naar Screbrenica te vergezellen. `Je moet duidelijk
laten merken dat je dat als NVJ afkeurt', aldus Konings en Bruning.
'Overigens was de RVD wel gevoelig voor onze reactie.'