Nederlands Huisartsen Genootschap


NHG-Standaard sluit aan bij spraakmakende Amerikaanse hormoonstudie

Een grote studie naar de voor- en nadelen van hormoontherapie bij postmenopauzale vrouwen is vroegtijdig afgebroken omdat de therapie de kans op borstkanker vergroot. De resultaten van deze studie kwam beschikbaar op de website van het Amerikaanse medische tijdschrift JAMA.1 De studie van het Amerikaanse Women's Health Initiative volgde ruim 16.000 vrouwen van 50 tot 79 jaar, van wie de helft progesteron en oestrogeen slikte en de andere helft een placebo kreeg. De voor- en nadelen van hormoongebruik in de postmenopauze voor preventieve doeleinden zijn lange tijd onderwerp van discussie geweest.

Voorstanders van hormoongebruik wezen lange tijd op de beschermende werking bij hart- en vaatziekten, die in observationeel onderzoek werd aangetoond. Anderen wezen op een belangrijke bron van bias, het feit dat hormoongebruikende vrouwen vaak een gezondere leefstijl hebben. Het wachten was al jaren op de uitkomsten van de prospectieve onderzoeken van de Womens Health Initiative. Hierin werd onder andere de rol van hormoongebruik bij de primaire preventie van hart-en vaatziekten in een gerandomiseerde placebo-gecontroleerde trial onder ruim 16000 vrouwen onderzocht. Na een looptijd van ruim vijf jaar is deze trial dus voortijdig beëindigd, omdat bij tussentijdse statistische analyses de nadelen groter bleken te zijn de voordelen. Naast het verhoogde risico op mammacarcinoom (26%) bleek bijvoorbeeld ook het risico op ischemische hartziekten te stijgen met ongeveer 30%. De kans op een CVA steeg met 41%. De gunstige effecten op het gebied van osteoporose en colorectale carcinomen wogen hier niet tegen op

De recent verschenen NHG-Standaard De Overgang sluit in haar beleid goed aan bij de terughoudendheid, die uit de resultaten uit het JAMA-artikel dient te volgen. Deze standaard is met bijbehorende patiëntenbrieven 'de overgang algemeen' en 'aanpak van de overgang' beschikbaar. In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 13 juli 2002 verschijnt een samenvatting. De strekking is: overweeg alleen hormoongebruik als opvliegers duidelijk belemmeren in het dagelijks functioneren, licht de vrouw voor over de verhoogde kans op mammacarcinoom bij langdurig gebruik en over de kleine, maar verhoogde kans op veneuze trombose.

Hormoongebruik als preventie wordt niet aangeraden. Niet voor osteoporose, omdat na staken het gunstig effect vrij snel weer verdwijnt en langdurig gebruik gepaard gaat met een verhoogde kans op mammacarcinoom. Niet voor hart-en vaatziekten, omdat daar nog teveel onduidelijkheid over was ten tijde van het maken van de standaard.

De terughoudendheid die het NHG bij onvoldoende kennis over mogelijk zeldzame, maar ernstige bijwerkingen betracht, bleek in deze door verder onderzoek te worden ondersteund.


1.


Writing Group for the Womens Health Initiative Investigators. Risks and benefits of estrogen plus progestin in healthy postmenopausal women. JAMA 2002;288:321-333. (www.jama.com)