Wageningen Universiteit
Persbericht Wageningen Universiteit en Researchcentrum
12 juli 2002, nr. 047
Onderzoekers in Wagenings MKZ-Atelier:
Mens is de 'witte vlek' in MKZ-onderzoek
Het huidige onderzoek rond mond- en klauwzeer concentreert zich voornamelijk op de technische en veterinaire aspecten van een MKZ-uitbraak, terwijl er relatief weinig aandacht is voor de gevolgen voor mens en maatschappij. Naast het noodzakelijke technische onderzoek moet het MKZ-onderzoek zich in de toekomst daarom ook meer richten op de bestuurskunde en de communicatie rond een uitbraak, met specifieke aandacht voor het welzijn van de mens. Dit concluderen onderzoekers die onlangs hebben deelgenomen aan een besloten workshop van het Wagenings MKZ-Atelier.
De kennisateliers zijn ingesteld door Wageningen Universiteit en Researchcentrum om maatschappelijke organisaties de kans te geven zich gedurende korte tijd samen met onderzoekers te buigen over actuele vraagstukken. Aan deze tweede workshop werd deelgenomen door MKZ-onderzoekers uit verschillende vakgebieden, waaronder economie, diergeneeskunde, epidemiologie, psychologie en sociologie. Daarnaast namen er vertegenwoordigers deel van de eerste workshop, die vooral is bijgewoond door mensen die rechtstreeks met de crisis te maken hebben gehad. In deze workshop werd reeds geconcludeerd dat het gebrek aan aandacht voor de menselijke kant de belangrijkste reden was dat de MKZ-uitbraak van vorig jaar een crisis werd. Het Wagenings MKZ-atelier zal in september haar aanbevelingen voor de onderzoeksagenda aanbieden aan de aan de Raad van Bestuur van Wageningen UR.
'Witte vlekken
' De MKZ-crisis heeft Nederland vorig jaar maandenlang in haar greep gehouden.
Het ruimen van een groot aantal dieren op veehouderijbedrijven, bij
particulieren en bij natuurorganisaties heeft geleid tot veel emotionele
schade en maatschappelijke verontwaardiging. Voor een groot aantal betrokkenen
was het duidelijk dat deze situatie zich niet nog eens zou mogen voordoen.
Reden voor hoogleraar dierlijke productiesystemen, prof.dr.ir. Akke van der
Zijpp, het initiatief te nemen tot een MKZ-Atelier, waarin onderzoekers samen
met maatschappelijke organisaties proberen een antwoord te formuleren op de
belangrijke maatschappelijke vraag: Hoe kunnen we een volgende MKZ-crisis
voorkomen? Uit een analyse van het huidige onderzoek tijdens de workshop
ontstond een helder beeld van de velden waarin geen of weinig onderzoek wordt
verricht. Een aantal van deze 'witte vlekken' was ook door de betrokkenen in
de eerste workshop genoemd als richtingen waarin meer onderzoek verricht zou
moeten worden. Het gaat dan vooral om de bestuurskundige en communicatieve
aspecten van de crisis, visies op de toekomstige rol van de veehouderij in
Nederland, de EU-regelgeving met betrekking tot de bestrijding van MKZ en de
interactie tussen verschillende onderzoeksvelden.
Onderzoeksvragen
Bij het ontwikkelen van een nieuw MKZ-draaiboek wordt vooral een gedegen
omgevingsanalyse nodig geacht, waarbij alle betrokkenen hun rol en kennis
kunnen inbrengen. Uitgaande van het huidige beleid van noodvaccinatie moeten
verschillende scenario's worden opgesteld en geevalueerd. Vooral de
communicatie rond nieuwe uitbraken moet verbeteren, zodat mensen weten wat er
bij een uitbraak gebeurt en waarom het gebeurt.
Wanneer de verwerkingsketen wordt aangesproken op de verwerking van de
producten van ingeente dieren, moet gekeken worden naar de commerciele
haalbaarheid van deze mogelijkheid. Hierbij moet gelet worden op de
regelgeving van de EU en de acceptatie door consumenten. Daarnaast moet
onderzoek gedaan worden naar de mogelijkheid om een ketengarantiesysteem op te
zetten, waardoor het mogelijk wordt producten van ingeente dieren binnen
Nederland af te zetten.
Risico-analyse
De handels- en veterinaire richtlijnen die nu op Europees niveau zijn
vastgesteld, moeten worden gekoppeld aan de verschillende bedrijfsstijlen in
de EU-lidstaten. Hiervoor moeten dan risico-analyses worden uitgevoerd.
Alternatieve en verbeterde inzichten in de politieke besluitvorming in Brussel
en EU-lidstaten zijn belangrijk, vanwege de verschillen in openbaar bestuur en
in handelspolitieke belangen. Dit geldt ook voor landen die gaan toetreden tot
de EU. Er dient een analyse gemaakt worden van de bestuurskundige aspecten en
de communicatie rond een MKZ-crisis. Hierbij moet de mens erkend worden als
een belangrijke component. Ook dienen er methodes ontwikkeld te worden die
besluitvorming en draagvlak in de samenleving kunnen ondersteunen en bepalen.
Prof.dr.ir. Aalt Dijkhuizen, voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR, vindt het belangrijk dat de verschillende betrokkenen met elkaar in gesprek gaan om te voorkomen dat een volgende uitbraak weer een crisis wordt. "Vooral de menselijke kant en de proceskant moeten meer worden belicht. Er blijven altijd vervelende kanten aan een uitbraak zitten. Daarom het is belangrijk dat de pijn, de onoverkoombare gevolgen van een MKZ-uitbraak, voor verschillende scenario's helder op tafel komen te liggen.