European Commission

IP/02/1055

Brussel, 15 juli 2002

De Commissie en het ESA zetten een overlegplatform op voor wereldwijde monitoring voor milieu en veiligheid via satellieten

Philippe Busquin, EU-Commissaris voor onderzoek en Antonio Rodotà, directeur-generaal van het Europees Ruimtevaartagentschap (ESA) hebben heden officieel een breed overlegproces met belanghebbenden geopend dat de Europese behoeften moet bepalen tot versterking van de wereldwijde monitoring voor milieu en veiligheid (GMES) via satellieten. Satellieten kunnen voor de EU een hulpmiddel vormen bij het bewaken van de klimaatverandering, het beheersen van internationale crisissituaties en het bestrijden van natuurrampen. 250 deelnemers, die gebruikers, leveranciers en onderzoekers vertegenwoordigen, hebben beleidsopties onderzocht om de Europese capaciteit voor mondiale monitoring tegen 2008 te verbeteren. GMES zal met een combinatie van technologieën in de ruimte, in de lucht en op de grond de Europese activiteiten op het gebied van satellietobservatie en teledetectie bundelen. GMES streeft naar betere benutting van de bestaande en geplande capaciteit en infrastructuur in Europa en naar ontwikkeling van mechanismen voor betere vergaring en verspreiding van informatie. Gegevens van ENVISAT en van andere observatiesystemen in de ruimte, in de lucht, op het vasteland en op zee zullen het voor Europese onderzoekers, particuliere ondernemingen en overheidsdiensten mogelijk maken milieuverontreiniging beter te traceren, op noodsituaties te reageren, grensoverschrijdende reacties op rampen te verbeteren, vluchtelingenstromen te volgen, de hulpverlening te vergemakkelijken en troepen voor vredeshandhaving buiten Europa te ondersteunen.

Commissaris Busquin verklaarde: "GMES vormt voor Europa zowel een technologische als een organisatorische uitdaging. Hier is een goed voorbeeld van de wijze waarop Europa dankzij betere samenwerking bij onderzoek technologieën kan ontwikkelen die bijdragen tot verbetering van de kwaliteit van het bestaan en tot het voorzien in behoeften met betrekking tot de veiligheid. Via GMES zullen wij bijvoorbeeld de tenuitvoerlegging van het visserijbeleid van de EU ondersteunen door betere bewaking van de ontwikkeling en migraties van de visstand."

De heer Rodotà wees op de onafgebroken inspanningen van het ESA in het kader van GMES. Het ESA zal een begin maken met het opzetten van operationele diensten die thans in bepaalde prioritaire gebruikersbehoeften kunnen voorzien met behulp van de huidige aardobservatiecapaciteit. De implementatie van het GMES-initiatief heeft dus een zeer concrete vorm gekregen. Het ESA is bovendien met de Europese Commissie volop in discussie over de meest geschikte vorm van organisatie om de duurzaamheid op lange termijn van het GMES-initiatief te garanderen.

De bijeenkomst van vandaag is de eerste van een reeks die de dialoog moet bevorderen tussen beleidsmakers en de talrijke organisaties die bij monitoring en bij het verstrekken van informatie voor milieu- en veiligheidsdoeleinden zijn betrokken. Het forum moet eind 2003 een verslag opleveren dat de beleidsmakers aanbevelingen verstrekt voor de komende stappen.

GMES stimuleert het vermogen van Europa om via observatiesystemen in de ruimte en op de grond verkregen informatie op te vragen en te verwerken met andere geografische of sociaal-economische gegevens. Daarmee wordt gehoor gegeven aan de beleidsmakers die steeds meer bezorgd zijn om vrije en onafhankelijke toegang tot informatie over milieu en veiligheid op mondiaal, regionaal en lokaal niveau. GMES is gericht op ondersteuning van het EU-beleid op gebieden zoals duurzame ontwikkeling, klimaatverandering en gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid.

Op mondiaal niveau moet GMES nieuwe controlemiddelen aanreiken om bij te dragen tot nauwkeurige monitoring van de implementatie van internationale overeenkomsten, zoals het Kyoto-protocol inzake klimaatverandering, en overeenkomsten op het gebied van veiligheid en internationale hulpverlening. GMES moet tevens voor de lokale overheden een hulpmiddel vormen om problemen precies te lokaliseren (b.v. erosie van de kustlijn, milieubelasting) en beter te reageren op rampen (b.v. overstromingen, modderstromen, lawines en bosbranden). Op Europees niveau moet GMES nieuwe objectieve gegevens leveren tot ondersteuning van een aantal uiteenlopende EU-beleidsgebieden, waaronder regionale ontwikkeling, vervoer, landbouw, uitbreiding, ontwikkelingshulp en buitenlands beleid.

GMES vormt een essentieel onderdeel van de Europese ruimtevaartstrategie(1)
die door de Commissie en het Europees Ruimtevaartagentschap (ESA) is uitgestippeld. Samen met het satellietnavigatiesysteem GALILEO moet GMES een belangrijke pijler worden van het Europese ruimtevaartbeleid dat het resultaat vormt van de steeds nauwere samenwerking tussen beide organisaties.

De Raad van de EU en de ministerraad van het ESA hebben allebei in november 2000 hun steun toegezegd aan het GMES-initiatief en zowel GMES als het satellietnavigatiesysteem GALILEO als een topprioriteit en testcase aangewezen voor de tenuitvoerlegging van de Europese ruimtevaartstrategie.

GMES werd tevens voorgesteld in de mededeling van de Commissie aan de Europese Raad van Göteborg in juni 2001(2)
, met het doel het systeem voor 2008 op te zetten. Het idee werd verder ontwikkeld in de mededeling "Grote lijnen van een GMES-actieplan van de EU (aanloopperiode 2001-2003)"(3), waarin nader wordt ingegaan op de doelstellingen, algemene uitvoeringsbeginselen, organisatie en eerste prioriteiten.

Voor het ESA vormt GMES de kern van een nieuw
vijfjarenprogramma-element (het "GMES Service element"), waaraan de ministerraad van het ESA in november 2001 zijn volle steun heeft toegezegd. Het voorziet in de levering van operationele informatie, uitgaande van de huidige Europese observatiecapaciteit, voor de thematische prioriteiten die reeds in het kader van GMES zijn vastgelegd. Een eerste aanbestedingsprocedure voor die diensten zal in september 2002 van start gaan.

GMES vormt tevens een essentieel onderdeel van de prioriteit "lucht- & ruimtevaart" van het zesde kaderprogramma voor onderzoek van de EU (KP6 2002-2006) en zal worden opgenomen in de uitnodigingen tot indiening van voorstellen die eind 2002 moeten verschijnen.

Het GMES-initiatief zal eveneens worden gepresenteerd op de wereldtop voor duurzame ontwikkeling die in september 2002 in Johannesburg, Zuid-Afrika, zal plaatsvinden.

Voor nadere informatie over het Europese ruimtevaartbeleid en GMES:

http://europa.eu.int/comm/space/index_en.html

http://www.esa.int

(1)
COM(2000)597 en ESA/C(2000)67, herz.1.

(2)
COM(2001)31.

(3)
COM(2001)609 def.