IWI

Kwaliteit uitvoering sociale zekerheidswetten weinig verbeterd

Kwaliteit uitvoering sociale zekerheidswetten weinig verbeterd in 2001

Bij de uitvoering van de werknemersverzekeringen en de volksverzekeringen gaat nog teveel fout. Bij de uitvoering van de werknemersverzekeringen constateert de Inspectie Werk en Inkomen meer fouten dan wettelijk is toegestaan. De uitvoering van de volksverzekeringen blijft op twee uitzonderingen na binnen de norm van maximaal één procent fouten. Met het vandaag gepubliceerde rapport 'De sociale verzekeringen in 2001' geeft de inspectie een beeld van en een oordeel over de uitvoering van de werknemersverzekeringen en volksverzekeringen in het jaar 2001.

Werknemersverzekeringen
Bij de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering daalde het aantal fouten met financiële gevolgen. De uitvoering van de WAO voldoet als gevolg hiervan bijna aan de wettelijke norm. Naar het oordeel van de inspectie schoot de kwaliteit van het sociaal medisch handelen (vaststellen of iemand ziek of arbeidsongeschikt is en welk werk nog zou kunnen worden verricht) in 2001 op essentiële onderdelen tekort. De inspectie stelt vast dat de voormalige uitvoeringsinstellingen zich vooral richtten op het wegwerken van de achterstanden en minder op het verbeteren van de kwaliteit. Zo zijn de achterstanden bij de WAO-keuringen aan het einde van het eerste ziektejaar (einde wachttijd-beoordelingen) substantieel gedaald. Bij de herbeoordelingen (na één en vijf jaar) zijn de achterstanden echter verder opgelopen. Wel is de kwaliteit van de informatie waarmee de uitvoeringsinstellingen zich verantwoorden over het sociaal medisch handelen verbeterd.

Bij de Werkloosheidswet (WW) nam het aantal financiële fouten in de uitvoering toe: het onrechtmatigheidspercentage steeg van 7,7 procent in 2000 naar 10,3 procent in 2001. Dit foutpercentage is voor de helft te verklaren doordat de uitvoeringsinstellingen onvoldoende toetsen of het ontslag van een werknemer verwijtbaar is, voor vijftien procent doordat de uitvoeringsinstellingen onvoldoende toetsen of de uitkeringsgerechtigde voldoende solliciteert en voor 35 procent gaat het om onvoldoende kwaliteit van de overige gevalsbehandeling. Naar aanleiding van bevindingen uit eerdere jaren over de rechtmatigheid van de WW is aan controle op de toets van verwijtbaar ontslag en sollicitatieactiviteiten door de inspectie dit jaar meer aandacht besteed.

Bij de uitvoering van de werknemersverzekeringen (totaal zeventien miljard euro) is in 2001 204 miljoen euro verkeerd uitgekeerd: 103 miljoen euro teveel en 101 miljoen euro te weinig.

Over de kwaliteit van de uitvoering van de werknemersverzekeringen is de inspectie niet tevreden. Dat komt voor een belangrijk deel omdat bedrijfsvoering van de uitvoeringsinstellingen Cadans, Gak, GUO, SFB en USZO, die per 1 januari 2002 zijn opgegaan in het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen, niet op orde is. Zo bevatten de gegevensbestanden waarmee uitvoeringsinstellingen werken vervuilde en niet actuele informatie. Verder is de toegangsbeveiliging van de geautomatiseerde gegevensverwerking onvoldoende. Ondanks deze tekortkomingen oordeelt de inspectie positief over de rechtmatigheid van de premieheffing en -inning: de benodigde financiële middelen voor de uitvoering van de werknemersverzekeringen worden bijeengebracht via de heffing en inning van premies door onder meer de uitvoeringsinstellingen. Het gaat dan om de vaststelling en inning van de premiegelden die werkgevers en werknemers wettelijk verschuldigd zijn.

Volksverzekeringen
De inspectie constateert een verbetering van de bedrijfsvoering door de Sociale Verzekeringsbank. De SVB heeft onder meer een nieuw besturingssysteem ingevoerd. Dit systeem levert goed gestructureerde informatie over prestaties op en biedt goede mogelijkheden om oorzaken van gemaakte fouten te analyseren en het uitvoeringsproces gericht bij te sturen. De wetsuitvoering voldeed in 2001 op de Algemene nabestaandenwet (Anw) en de regeling Tegemoetkoming asbestslachtoffers (TAS) na, aan de rechtmatigheidseis. De inspectie constateert daarnaast dat gedurende het jaar 2001 veel fouten zijn gemaakt die geen financiële gevolgen hebben. Over de uitvoering van de Anw maakt IWI zich zorgen, omdat de onrechtmatigheid nu een aantal jaren achtereen is toegenomen. Een belangrijke oorzaak van fouten die worden gemaakt bij de uitvoering van de volksverzekeringen zijn de hoge werkvoorraden, waardoor aanvragen van uitkeringen en mutaties niet altijd op tijd worden verwerkt. Dit levert ook een toenemend aantal klachten van uitkeringsgerechtigden op. Bij de uitvoering van de volksverzekeringen ging in 2001 in totaal 25 miljard euro om.

Toekomst
De uitvoeringsinstellingen hebben extra inspanningen moeten leveren om de vorming van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen tot stand te brengen. Hiermee rekeninghoudend vindt de inspectie de kwaliteit van de wetsuitvoering nog steeds onder de maat. De toezichthouder constateert dat die kwaliteit op een aantal aspecten al een aantal jaren onvoldoende is en verwacht gezien de ernst en omvang van deze tekortkomingen niet dat het uitvoeringsproces volgend jaar helemaal op orde is. De inspectie zal voor het uitvoeringsjaar 2002 in haar beoordeling bijzondere aandacht geven aan die geconstateerde tekortkomingen, waaronder de verbetering van de kwaliteit van het sociaal medisch handelen, de verbetering van de informatievoorziening en een verdere verbetering van de rechtmatigheid. Onrechtmatigheidspercentages werknemersverzekeringen 

Wetten          2000                 2001 

WW              7,7                  10,3 

ZW              3,4                   3,5 

WAO             1,6                   1,2 

Waz             3,0                   2,2 

Wajong          1,2                   0,8 

TW              4,7                   3,7 

Rea             3,6                   2,9 

BIA             7,9                   5,9 

Finlo          15,4                  11,0 



Onrechtmatigheidspercentages volksverzekeringen


Wetten         2000                  2001 

AOW           0,014                  0,14 

Anw           2,65                   3,26 

AKW           0,56                   0,31 

TOG           0,00                   0,00 

TAS           1,44                   4,46

Voor nadere toelichting kunt u contact opnemen met Geeske Wildeman (tel. 079-329 18 93 of 06- 109 171 34). Het rapport 'De sociale verzekeringen in 2001' kunt u opvragen bij de afdeling Communicatie, tel. 079- 329 17 63 of e-mail communicatie@iwiweb.nl

17 jul 02 13:21