Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland


De AWBZ en de veranderingen

De kranten staan er vol van en de politiek spreekt er veel over: de modernisering van de AWBZ. De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten gaat per januari 2003 veranderen. En éen ding is zeker: mensen krijgen zelf meer mogelijkheden om hun leven in te richten zoals zij dat willen. De zorg bepaalt niet langer meer hoe een leven eruit komt te zien. Wat de verandering van de AWBZ precies inhoudt, zet de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad) alvast voor u op rij.

Door Henrique te Kiefte

Heeft u een functiebeperking, dan krijgt u vanaf 2003 niet meer een indicatie voor bijvoorbeeld een verzorgingstehuis of een activiteitencentrum. Nee, er wordt gekeken naar welke zorg u nodig hebt. Hebt u baat bij hulp in de huishouding of bent u meer geholpen met een begeleider die de administratie doet? Het geld voor deze verschillende vormen van hulpverlening krijgt u op uw rekening gestort zodat u de hulp zelf kunt betalen. Dit is het persoonsgebonden budget. Wilt u niet zelf beschikken over het geld en niet zelf uw zorg regelen, dan schakelt u uw zorgverzekeraar in die dit voor u doet.

Functies

Officieel heet het dat mensen nu niet meer geïndiceerd worden voor een een instelling maar voor functies. Met de modernisering van de AWBZ kijkt men dus niet of u naar een instelling kan of moet (en naar welke), maar naar bij welke functies u ondersteuning behoeft.

Wat houden die functies in? Er zijn vijf functies: persoonlijke verzorging (wassen, aankleden), huishoudelijke verzorging (stofzuigen, eten koken), verpleegkundige verzorging (verwisselen van stomazakjes, medicijnen geven), ondersteunende begeleiding (helpen herinneren aan boodschappen doen of huur betalen), activerende begeleiding (motiveren en stimuleren om voor jezelf te koken). Deze hulp kunt u betalen met een persoonsgebonden budget. Daarnaast kunt u nog geïndiceerd worden op behandeling of verblijf in een instelling. Dat kan niet worden betaald uit het persoonsgebonden budget.

Het Regionaal Indicatie Orgaan (RIO) bepaalt welke functie(s) u nodig heeft waarmee u zo lang mogelijk zelfstandig kunt leven. Er wordt telkens weer naar het individu gekeken. Mensen die nu een indicatie hebben kunnen pas mee in het nieuwe systeem vanaf het moment dat zij een nieuwe indicatie aangevraagd hebben omdat de oude verlopen is.

Met de modernisering van de AWBZ vervagen de schotten in de gezondheidszorg. Dat wil zeggen dat bijvoorbeeld een verpleegtehuis ook thuiszorg mag aanbieden. Daarmee wordt geprobeerd de wachtlijsten weg te werken. Met deze nieuwe regels kunt u gebruik maken van zorg wanneer u dat wilt. U krijgt veel meer mogelijkheden om uw leven in te richten zoals u dat zelf wilt.

In kannen en kruiken

Is de modernisering van de AWBZ al helemaal in kannen en kruiken? Nee, nog niet helemaal. De CG-Raad onderhandelt nog over enkele aspecten van de door de staatssecretaris voorgestelde regeling. Zoals het er nu uitziet, lijkt het erop dat mensen die zelf hun zorg willen regelen, geen reëel bedrag ontvangen om zorg in te kopen bij de zorgaanbieder. Die aanbieder krijgt meer geld van de ziektekostenverzekeraar dan van de budgethouder. Daarnaast zegt een ander voorstel dat het RIO eerst moet kijken hoeveel mantelzorg iemand krijgt en vervolgens moet indiceren hoeveel professionele hulp de aanvrager nodig heeft. Volgens de CG-Raad is dat de omgekeerde wereld: kijk eerst naar de totale omvang van de zorg. Dat staat los van de mantelzorgers die alles op vrijwillige basis doen. Ook spreekt men over het omslagpunt. Als iemand teveel (zorg) functies krijgt toegewezen, wordt er toch nog bepaald dat de aanvrager naar bijvoorbeeld het verzorgingstehuis moet.

De CG-Raad wil dat deze regels veranderen. Samen met onder meer Per Saldo, de Federatie van Ouderverenigingen (FvO) en de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) is de CG-Raad in gesprek met de Tweede Kamer en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om de modernisering op een juiste manier in te voeren. Door middel van eigen voorstellen laat de CG-Raad weten hoe de nieuwe AWBZ er moet gaan uitzien willen mensen met een chronische ziekte of handicap er niet op achteruit gaan.

(Augustus 2002)

---