Gemeente Heerenveen
Persberichten
Open Monumentendag in Heerenveen: Slenteren langs Heeren(veensche)
pak- en koopmanshuizen
5-9-2002
De rijke handelsgeschiedenis van Heerenveen krijgt tijdens de Open
Monumentdag op 14 september volop aandacht. Speciaal voor deze dag is
een wandeling gemaakt langs nog bestaande en restanten van pakhuizen,
winkels en handels- en koopmanshuizen onder de titel KOOPMANSGEEST,
slenteren langs Heeren(veensche) pak- en koopmanshuizen. Zelfs de
'lapkepoep' ontbreekt niet. De wandeling gaat dwars door Museum Willem
van Haren langs de maquette van Heerenveen anno 1830. In het museum is
bovendien uitgebreide informatie te krijgen over de panden waar de
wandeling langs gaat.
Heerenveen is al vanaf het ontstaan een levendig handelscentrum, met
dank aan de heren Dekema, Cuyck en Foeytes die in 1551 de
Schoterlandse veencompagnie hebben opgericht. Met deze 'heeren van het
veen' begon de handelgeschiedenis. Ook de 'lapkepoepen', marskramers
veelal afkomstig uit Duitsland die met hun marskramerkastje hun waar
en lappen aan de man probeerden te brengen, drukten hun stempel op de
handel in Heerenveen. Menig lapkepoep stond aan de basis van de latere
textiel- en warenhuisgiganten. Veel lapkepoepen vestigden zich aan de
Lindegracht, dat in de volksmond al gauw "poepebuurt' werd genoemd.
Acteur Rense Westra loopt tijdens de Open Monumentendag als
'lapkepoep' met zijn marskramerkist door het centrum. Regelmatig zal
hij een demonstratie geven van de 'ambulante handel' uit vervlogen
tijden. Zoals ook in het verleden gebeurde vrolijken muzikanten het
centrum op. Het ensemble 'Pot met twee deksels' bestaande uit twee
trekzakspelers en een fluitspeler, is regelmatig op verschillende
plaatsen te horen.
Veel van wat herinnert aan de rijke handelsgeest van weleer is
verdwenen, soms staan er alleen nog restanten, zoals de schoorsteen
van tabaksfabriek De Rokende Moor of de verminkte topgevel uit 1658
van een lakenvollerij aan de Lindegracht. Hun gescheidenis is net als
van alle andere panden boeiend. Ook van de vele pakhuizen resteren nog
slechts een paar, waarvan Het Pakhuis aan de Fok nog het meest
herinnert aan de bestemming pakhuis. Op de bovenste etage waar nu
muziekcentrum De Speeldoos is gevestigd, kunnen bezoekers de sfeer van
weleer proeven. Liefhebbers mogen zelfs een kijkje nemen op de zolder.
In De Speeldoos geven leerlingen om 11.00, 13.00 en 15.00 uur een
concert.
Koopmanshuizen
Van de koopmanshuizen zijn Crackstate en het monumentale pand aan het
Breedpad waarin nu Kuiper Verzekeringen is gevestigd van 11.00 tot
15.30 uur te bezichtigen. Het befaamde carillon van Crackstate wordt
bespeeld en is te bekijken van 13.30 tot 15.30 uur. Dan kan er tevens
een kijkje worden genomen. Omdat het op 14 september nationale
Molendag is, is de molen Welgelegen geopend tot tien uur 's avonds.
Bij voldoende wind maalt de molen graan en vanaf twaalf uur kunnen er
pannenkoeken worden gegeten. Bijzonder is dat ook de Tjongermolen in
Mildam kan worden bezichtigd, van 13.00 tot 16.00 uur. De Jachtweide
van het Posthuis, waar ooit reizigers onderdak vonden en postkoetsen
hun paarden wisselden, is geopend en om 12.00 en 14.00 uur treedt het
ensemble Pot met twee deksels er op.
Wandelen met gids
De wandeling Koopmansgeest kan die dag vier maal onder leiding van een
gids worden gemaakt, om
10.30, 12.00, 13.30 en 15.00 uur. Belangstellenden kunnen zich
hiervoor aanmelden tijdens de openinguren van het Museum Willem van
Haren en tot een half uur voor aanvang. Per groep kunnen maximaal 25
wandelaars mee. Voor de bezoekers die liever op eigen houtje
rondwandelen is een routeboekje met een korte historische en soms
anecdotische beschrijving van de panden en een plattegrond
verkrijgbaar in onder andere Museum Willem van Haren. Het museum is op
14 september gratis toegankelijk.
---
---