Laatste nieuws KNMI
10 september 2002
Wereldozondag 2002
De ozonlaag: 15 jaar een beschermde beschermer
De 16e september is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Wereldozondag. Die datum herinnert aan de dag waarop in 1987 het Montreal Protocol ter bescherming van de ozonlaag van kracht werd. Dit verdrag voorziet in het geleidelijk verdwijnen van ozonafbrekende stoffen uit de atmosfeer.
De ozonlaag beschermt het leven op aarde tegen het schadelijke ultraviolette (UV) licht van de zon. Dit UV-licht komt voor in meerdere golflengten en is schadelijker naarmate de golflengte kleiner is. Het meest schadelijke UV-licht wordt door de ozonlaag volledig tegengehouden. Dat is maar goed ook, want het leven op aarde is tegen dit UV-licht niet bestand. Het minder schadelijke UV-licht wordt door de ozonlaag deels wel doorgelaten en bereikt het aardoppervlak. Hierdoor worden we bruin en maakt ons lichaam vitamine D aan. We kunnen er echter ook huidkanker van krijgen. Voor de gezonde effecten is onze dagelijkse blootstelling aan zonlicht voldoende; uitgebreid zonnebaden draagt voornamelijk bij aan de nadelige gevolgen van UV-licht.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw begon de ozonlaag wereldwijd, behalve in de tropen, geleidelijk dunner te worden. De ozonafbraak werd veroorzaakt door chloor afkomstig uit chloorfluorkoolstoffen (CFK's). Deze door de mens geproduceerde stoffen werden gebruikt in onder meer koelkasten, spuitbussen en piepschuim. Een internationale aanpak van dit probleem, waarbij effectief werd samengewerkt tussen wetenschappers, beleidsmakers, industrie en milieubeweging, leidde 15 jaar geleden tot het Montreal Protocol ter bescherming van de ozonlaag. Zo werd de beschermer beschermd.
De maatregelen hebben hun effect niet gemist. De productie van ozonafbrekende stoffen is inmiddels zeer sterk afgenomen en sinds enkele jaren neemt ook de totale hoeveelheid ozonafbrekende stoffen in de atmosfeer af. Het is echter nog te vroeg om te juichen. De eerste tekenen van herstel van de ozonlaag hebben zich nog niet aangediend. Wel zullen naar verwachting in de loop van deze eeuw de ozonafbrekende stoffen langzaam uit de lucht verdwijnen en zal de ozonlaag geleidelijk herstellen. Het herstel van de ozonlaag wordt echter vertraagd door de klimaatverandering die het gevolg is van de toename van broeikasgassen.
De onmisbare, kwetsbare en beschadigde ozonlaag is voor het KNMI een belangrijk onderwerp van onderzoek. Zo heeft het KNMI de leiding over de kwaliteitscontrole van de metingen van onder meer ozon door het onlangs gelanceerde SCIAMACHY satellietinstrument. Ook wordt veel energie gestopt in het ontwikkelen en verbeteren van methodes die dergelijke satellietmetingen mogelijk maken. Daarnaast heeft het KNMI de wetenschappelijke leiding over de ontwikkeling van het Ozone Monitoring instrument (OMI), dat vanuit een NASA satelliet dagelijks een beeld zal geven van de ozonlaag wereldwijd. Tenslotte beschikt het KNMI over een ozonmeetstation in Suriname en gebruiken de KNMI-onderzoekers rekenmodellen voor het beter begrijpen en voorspellen van veranderingen in het klimaatsysteem.
Op de KNMI-internetsite http://www.knmi.nl/voorl/nieuws/lanilang.htm#ozon vindt u dit artikel en een recentelijk door het KNMI ontwikkelde folder over de ozonlaag.
Bij gebruik van informatie "Bron:KNMI" vermelden.
Monique Somers
Persvoorlichter KNMI
KNMI
PR & Voorlichting
Postbus 201
3730 AE De Bilt
Tel 030 - 2206 386
Fax 030 - 22 111 95
Email somers@knmi.nl