Huishoudens voelen afschaffing regelingen in portemonnee
17/9/2002
Betekenden nieuwe plannen in de afgelopen jaren van relatieve
overvloed nog vaak voordeel voor de meeste huishoudens; dit jaar
betekenen de plannen juist voor veel mensen een achteruitgang. Een
aantal gunstige regelingen wordt namelijk afgeschaft of veranderd.
Huishoudens die daar niet direct mee te maken krijgen gaan er niet
(veel) op achteruit maar worden er ook niet veel beter op. De
verwachte bruto loonstijging is volgend jaar nog wel hoger dan de
verwachte inflatie. Maar door hogere belastingtarieven en
ziektekostenpremies blijft er van die bruto stijging niets over. Dit
blijkt uit de voorbeeldberekeningen die het NIBUD uitvoerde naar
aanleiding van de Miljoenennota 2003.
Veel mensen die wel gebruik maken van de gunstige regelingen die nu verdwijnen zullen dat merken in hun koopkracht. Mensen die nu bijvoorbeeld gebruik maken van de spaarloonregeling gaan er maandelijks zon 25 tot 35 euro extra op achteruit als ze het bedrag volgend jaar zelf gaan sparen. Er zullen huishoudens zijn die dan niet meer willen of kunnen sparen. Het Nibud betreurt daarom het afschaffen van deze laatste spaar stimulans van de overheid. Ook de afschaffing van de basisaftrek voor koopsom- polissen kan huishoudens zon 30 tot 35 euro per maand gaan schelen als ze doorgaan met de koopsompolis.
Verder zijn er nog allerlei regelingen die afgeschaft worden er waar
specifieke groepen de dupe van worden. Denk aan:
1. Woonlandbeginsel kinderbijslag. Dit treft allochtone huishoudens.
2. Vervallen fietsaftrek. Dit treft mensen die meer dan 10km naar hun
werk fietsen. Afhankelijk van de belastinggroep scheelt dat 10 tot 15
per maand.
3. Vervallen heffingskorting op groen / ethisch beleggen.
4. Afschaffen feestdagenregeling (werkgever mocht 136 per jaar
belastingvrij geven) dit scheelt 5 per maand.
5. Afschaffen subsidie milieuvriendelijke auto.
6. Afschaffen ecotax / vrijstelling groene stroom: De effecten hangen
af van wat energiebedrijven met totale premie doen.
In het persoonlijke leven van mensen zal er ook nog veel veranderen. Dat kan positief zijn (een promotie, een nieuwe rijke partner, een lot uit de loterij). Maar met het huidige economische klimaat is de kans dat het negatief uitpakt groter. Volgend jaar worden volgens de voorspellingen bijvoorbeeld al ongeveer 100.000 mensen extra werkloos.
Voorbeelden
Onderstaande voorbeelden laten zien hoe wijzigingen in de belasting,
premies en heffingen en de afschaffing van enkele gunstige regelingen
van invloed kunnen zijn op de inkomsten en uitgaven van een aantal
huishoudens. Het zijn nadrukkelijk voorbeeldhuishoudens, waarbij de
situaties simpel zijn gehouden.
Huishouden 1. Echtpaar, modaal inkomen (28.000 per jaar), 2 kinderen, huurhuis, ziekenfondsverzekerd. Bedragen in euros per maand. Bedragen van 2002 tussen haakjes.
Inkomsten
netto maandinkomen (1759)--1826
kinderbijslag (148)--152
totaal inkomen per maand (1907)--1978
Uitgaven
Ziekenfonds (30) -- 48
Overige uitgaven (1877) -- 1924
Totaal (1907) -- 1972
Saldo: 6 euro erop vooruit (=0,3%)
Dit gezin gaat er dus een paar euro op vooruit. De loonstijging blijft de inflatie nog iets voor.
Huishouden 1 maar nu met spaarloon. Bedragen in euros per maand. Bedragen van 2002 tussen haakjes.
Inkomsten
netto maandinkomen (1726) -- 1826
Kinderbijslag (148) -- 152
Spaarloon (66) -- 0
totaal inkomen per maand (1940) -- 1978
Uitgaven
Ziekenfonds (30) -- 48
Overige uitgaven (1844) -- 1890
Sparen (0) -- 66
Totaal (1874) -- 2004
Saldo: -26 euro (=-1,3%)
Dit gezin gaat er dus op achteruit als het het bedrag gaat sparen dat
straks niet meer automatisch in de spaarloonregeling valt. Uit de
Nibud Spaarloon enquête juli 2002) bleek dat nog maar 18% automatisch
zou sparen met het (extra) geld. Mede daarom vindt het Nibud het
jammer dat de laatste overheidsstimulans om te sparen wordt
afgeschaft. Overigens bleek uit dezelfde enquête slechts 3% voor vrije
dagen te willen sparen.
Huishouden 1 maar nu met spaarloon en basisaftrek voor een
koopsompolis.
Bedragen in euros per maand. Bedragen van 2002 tussen haakjes.
Inkomsten
netto maandinkomen (1762) -- 1826
Kinderbijslag (148) -- 152
Spaarloon (66) -- 0
totaal inkomen per maand (1976) -- 1978
Uitgaven
Ziekenfonds (30) -- 48
Overige uitgaven (1857) -- 1903
Koopsom (89) -- 89
Totaal (1976) -- 2040
Saldo: -62 euro (=-3,1%)
Dit gezin gaat er per maand dus 62 op achteruit als het toch de koopsompolis willen aanhouden. Koopsompolissen worden vaak gebruikt voor de oude dag. In veel gevallen zal deze vorm van geld opzij zetten voor later dus heroverwogen moeten worden.
Huishouden 2. Alleenstaande, WAO-uitkering 15.000 Bedragen in euros per maand. Bedragen van 2002 tussen haakjes.
Inkomsten
netto maandinkomen (932) -- 958
Uitgaven
Ziekenfonds (15) -- 24
Overige uitgaven (917) -- 940
Totaal (932) -- 964
Saldo: -6 euro (=-0,6%)
Een alleenstaande in de WAO gaat er dus volgend jaar iets per maand op
achteruit.
Huishouden 3. Echtpaar zonder kinderen ( de een verdient 35.000, de
ander 21.000). Dit is samen twee keer modaal
Bedragen in euros per maand. Bedragen van 2002 tussen haakjes.
Inkomsten
netto inkomen partner 1 (2374) - 2451
netto inkomen partner 2 (1286) -- 1333
TOTAAL (3660) -- 3784
uitgaven
ziekenfonds (15) -- 24
part. Zkv (stel) (100) -- 111
overige uitgaven (3545) -- 3634
TOTAAL (3660) -- 3769
Saldo: 15
Dit stel gaat er dus nog iets op vooruit
Huishouden 3 maar dan beide met spaarloon Bedragen in euros per maand. Bedragen van 2002 tussen haakjes.
Inkomsten
netto inkomen partner 1 (2336) - 2451
netto inkomen partner 2 (1251) -- 1333
spaarloon partner 1 (66) -- 0
spaarloon partner 2 (66) -- 0
TOTAAL (3719) -- 3784
Uitgaven
sparen (0) -- 132
ziekenfonds (15) -- 24
part. Zkv (stel) (100) -- 111
overige uitgaven (3472) -- 3559
TOTAAL (3587) -- 3826
Saldo: -42
Bij dit stel zorgt de afschaffing van de spaarloonregeling dus voor
een achteruitgang van 42 per maand
Huishouden 3 maar dan beide met spaarloon en een koopsompolis Bedragen in euros per maand. Bedragen van 2002 tussen haakjes.
inkomsten
netto inkomen partner 1 (2370) - 2451
netto inkomen partner 2 (1285) -- 1333
spaarloon partner 1 (66) -- 0
spaarloon partner 2 (66) -- 0
TOTAAL (3787) -- 3784
Uitgaven
koopsom (178) -- 178
ziekenfonds (15) -- 24
part. Zkv (stel) (100) -- 111
overige uitgaven (3494) -- 3581
TOTAAL (3609) -- 3894
Saldo: -110
De invloed van de afschaffing van de basisaftrek voor koopsompolissen
is voor dit stel groot. Zij gaan er 110 per maand op achteruit als ze
besluiten de koopsompolis aan te houden.
Huishouden 4 Alleenstaande met het minimumloon (15.800 per jaar) Bedragen in euros per maand. Bedragen van 2002 tussen haakjes.
Inkomsten
netto maandinkomen (1048) -- 1108
Uitgaven
Ziekenfonds (15) -- 24
Overige uitgaven (1033) -- 1059
Totaal (1048) -- 1083
Saldo: 5 euro (0,5%)
Een alleenstaande met een minimumloon gaat er dus net 5 per maand op
vooruit. Geen grote buffer dus.
Verantwoording bij de voorbeelden Er is uitgegaan van gemiddelde loonontwikkeling van 3,25%. Individueel kan dit natuurlijk verschillen. Over de totale uitgaven is een inflatie van 2,5% berekend. De nominale ziekenfondspremie stijgt 9 euro per maand per persoon. De Particuliere ziektekostenpremies stijgen met 11%. De voorbeelden geven de totale gemiddelde bedragen in 2002 versus de verwachtingen over heel 2003, zowel qua inkomsten als qua uitgaven. Immers op 1 januari heb je nog niet meteen met alle effecten te maken. De bedragen zijn omgerekend naar gemiddelde maandbedragen. Fiscale voordelen, vakantiegeld , kinderbijslag en dergelijke zijn al bij het netto maandbedrag geteld. De bedragen zijn zoveel mogelijk afgerond. De hier genoemde huishoudens zijn slechts voorbeelden, waarbij bewust de situatie bijzonder simpel is gehouden. In werkelijkheid gebeurt er natuurlijk veel meer in een huishouden. Promotie, veranderen van baan, (gedeeltelijk) stoppen met werken, gezinsuitbreiding, verhuizing, kinderen naar de middelbare school e.d. zijn gebeurtenissen die veel meer van invloed zijn op het besteedbare inkomen van huishoudens. Als gevolg van het bovenstaande zullen huishoudens zich nooit helemaal herkennen in de hier gegeven voorbeelden.