Rijksbegroting 2003: 'Zoet en zuur"
De plannen die het kabinet vandaag presenteert in de rijksbegroting
2003 bieden de gemeente Utrecht op een aantal punten, waaronder de
stedelijke ontwikkeling en de aanpak van een aantal
verkeersknelpunten, een steun in de rug. Voor de uitvoering van veel
plannen, onder meer op het terrein van veiligheid, komt echter geen of
onvoldoende geld beschikbaar. Op andere punten, zoals de
gesubsidieerde arbeid, pakken de kabinetsplannen voor Utrecht slecht
uit. In de reactie van het Utrechtse college van b en w op de
rijksbegroting wisselen derhalve zoet en zuur elkaar af.
Veiligheid
Op het gebied van veiligheid kondigt het kabinet een breed scala van
repressieve maatregelen aan, waaronder een hardere aanpak van de
jeugdcriminaliteit, uitbreiding van het aantal cellen, snellere
afhandeling van strafzaken en uitbreiding van de bevoegdheden van de
politie. Dit zijn welkome maatregelen. Daarentegen doet het kabinet
weinig aan preventie. De politiesterkte wordt uitgebreid, maar in 2003
komt er nog geen agent bij. Voor volgende jaren wordt uitbreiding van
de politiesterkte aangekondigd, maar dit is niet geregeld. Het
Utrechtse college vindt, dat juist Utrecht aanspraak kan maken op meer
blauw op straat, omdat het Utrechtse regionale politiekorps - ook in
vergelijking met de politiekorpsen in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag
- te weinig agenten telt. Voor de rampenbestrijding komt volgend jaar
geen extra geld beschikbaar, wat - gezien het belang van
rampenbestrijding - zeer teleurstellend is.
Gesubsidieerde arbeid
Het Utrechtse college van burgemeester en wethouders dringt er bij het
kabinet en de Tweede Kamer op aan de in de rijksbegroting 2003
voorgestelde bezuiniging op de gesubsidieerde arbeid ongedaan te
maken. De plannen van het kabinet hebben tot gevolg dat Utrecht 450
van in totaal 2400 gesubsidieerde banen moet inleveren. Dit betekent
dat afbreuk wordt gedaan aan een belangrijk instrument om langdurig
werklozen aan het werk te helpen én aan de kwaliteit van de openbare
dienstverlening. Want de medewerkers in de zogenoemde I/D-banen en
WIW-banen zijn vooral actief in het stadstoezicht, het onderwijs, de
zorgsector en de kinderopvang.
Stedelijke ontwikkeling
Positief is dat de rijksbijdrage voor de nieuwe openbaar
vervoer-terminal in het stationsgebied (EUR 235 miljoen) gehandhaafd
blijft, zij het dat de oplevering twee jaar later staat gepland. Het
Utrechtse college put vertrouwen uit de tekst in de rijksbegroting,
dat bij spoedige planvorming binnen de gemeente de uitvoering naar
voren gehaald kan worden. Positief is ook de snelle aanleg van
spitsstroken, waaronder op de A27 (Utrecht-Hilversum) en A28
(Utrecht-Amersfoort). Verder ligt de ontwikkeling van Randstadspoor op
schema; het kabinet kondigt aan dat de definitieve stations Leidsche
Rijn Centrum en Leidsche Rijn West nog voor 2006 in gebruik zullen
worden genomen. Teleurstellend is dat de verkenning naar de
hogesnelheidslijn-West, een snelle treinverbinding tussen
Rotterdam/Den Haag en Utrecht, van de baan is.
Het kabinet kondigt de aanpak aan van een aantal probleemwijken in
steden en wil dat in de steden meer woningen worden gebouwd voor de
midden- en hogere inkomensgroepen, die nu uit de steden wegtrekken.
Dit is een steun in de rug voor De Utrechtse plannen voor stedelijke
herstructurering en de 'herijking' van Leidsche Rijn. Een ernstig
probleem op dit terrein is de financiering. Stedelijke
herstructurering kost veel geld; het kabinet wil de middelen vanaf
2005 verlagen. De vereenvoudiging van regels, die het kabinet
aankondigt alleen zal niet voldoende zijn om het tempo in de
herstructurering vast te houden.
Onderwijs, jeugd en zorg
Het kabinet kondigt maatregelen aan voor de aanpak van het
lerarentekort en voor samenhangend jeugdbeleid. Dit laatste krijgt
gestalte in de 'agenda voor de jeugd' die een aantal departementen
zullen opstellen. Dit zijn goede plannen. Een vraagteken plaatst het
Utrechtse college bij het voornemen om het onderhoud voor scholen in
het voortgezet onderwijs over te hevelen van de gemeente naar de
scholen. Het geld, dat hard nodig is voor achterstallig onderhoud,
wordt niet bijgeleverd, zodat het probleem slechts wordt verplaatst.
Winst is de aandacht voor preventieve gezondheidszorg en het
terugdringen van de grote verschillen in gezondheid tussen wijken en
buurten in de steden. Maar ook hier is de financiering van de plannen
onduidelijk. Voor de maatschappelijk opvang van dak- en thuislozen,
verslaafden en inwoners met psychiatrische problemen komt evenmin
extra geld beschikbaar. Ook de regierol op dit terrein, waarom Utrecht
samen met de andere grote steden had gevraagd, wordt niet gehonoreerd.
Cultuur en sport
Het Utrechtse college heeft in G4-verband het kabinet nadrukkelijk
gewezen op de functie van cultuur en sport als bindmiddel in de
stedelijke samenleving. Beide thema's blijven in de rijksbegroting
helaas ver onderbelicht. Maar voor het Utrechtse college blijven beide
onderwerpen hoog op de agenda staan.
Utrecht, 17 september 2002.