Laatste nieuws KNMI
24 september 2002
Ozongat Zuidpool breekt in twee delen
Volgens de ozonvoorspelling van het KNMI breekt het ozongat, dat ieder jaar in deze tijd boven de Zuidpool aanwezig is, deze week in twee delen. Dit is uitzonderlijk, normaal is het ozongat stabiel in deze tijd van het jaar en wordt het pas instabiel in november of december, waarna het verdwijnt. Opmerkelijk is ook dat de ozonafbraak dit jaar uitzonderlijk klein is, ongeveer de helft van wat de afgelopen jaren gebruikelijk was. De meest recente ozonvoorspelling gemaakt op 24 september geeft overigens wel aan dat een van de resterende delen opnieuw tot een ozongat kan gaan uitgroeien.
Het ozongat ontstaat sinds het begin van de jaren tachtig elk jaar boven het zuidpoolgebied in de periode augustus-september. Ruim de helft van de natuurlijke hoeveelheid ozon wordt dan in dit gebied afgebroken. Dit gebeurt door ozonafbrekende stoffen in de atmosfeer zoals CFK's (chloorfluorkoolstoffen), die vroeger werden toegepast in onder meer spuitbussen en koelkasten. De ozonafbraak gebeurt onder invloed van zonlicht en alleen als het zeer koud is. Vandaar dat het ozongat alleen onstaat boven het zuidpoolgebied, direct na de poolwinter als de zon weer opkomt. Ook buiten het zuidpoolgebied op de gematigde breedtes wordt overigens ozon afgebroken, maar via andere, langzamere reacties en dus minder sterk dan boven het zuidpoolgebied.
Door internationale afspraken is de productie van ozonafbrekende stoffen sterk afgenomen. Sinds enkele jaren neemt hierdoor ook de hoeveelheid ozonafbrekende stoffen in de atmosfeer langzaam af. Op dit moment is de afname echter nog te gering om het kleine ozongat van dit jaar te kunnen verklaren. De verklaring moet gezocht worden in de natuurlijke variaties in het weer van jaar op jaar die invloed hebben op de grootte en levensduur van het ozongat. Het ozongat wordt omringd door een gordel van sterke winden, die fungeren als een soort van wand die uitwisseling van lucht tussen binnen en buiten het ozongat verhindert. Als met het naderen van de lente/zomer de temperatuur in het zuidpoolgebied toeneemt en de winden hierdoor zwakker worden, hetgeen momenteel het geval is, mengt de ozonarme lucht binnen de gordel van winden met de ozonrijkere lucht daarbuiten en valt het ozongat uit elkaar. Normaal breekt het ozongat op in november of december, maar voor dit jaar wordt dat deze week al verwacht.
Meer informatie en satellietbeelden op onze website: http://www.knmi.nl/voorl/nieuws/ozongat2002sept.htm
Bij gebruik van informatie bron KNMI vermelden.
Harry Geurts
persvoorlichter KNMI
mailto: geurts@knmi.nl
telefoon 030 22 06 317
telefax 030 2211 195
KNMI
Postbus 201
3730 AE De Bilt