Chipexplosie kan zorgen voor meer veiligheid en efficiency Voor het eerst meer via PIN afgerekend dan contant in winkels
Er wordt bijna 5 miljard keer per jaar afgerekend in de gevestigde detailhandel. Transacties met contant geld komen nog steeds verreweg het meest voor (4.185 miljoen in 2001). De PIN-pas maakt een enorme opmars en wordt naar omvang van het totale afgerekende bedrag in 2002 voor het eerst belangrijker dan contant betalen (raming). Betalingen met de chipkaart blijven vooralsnog marginale verschijnselen in de detailhandel (in 2001 0,1% van de betalingen). Veel consumenten die aangeven te beschikken over een chipmogelijkheid gebruiken deze nooit om in winkels mee te betalen. Deze terughoudendheid is jammer, want een forse verhoging van het aantal chipkaartbetalingen (of varianten daarop) zou voor de detailhandel meer gemak en veiligheid betekenen zonder de efficiency uit het oog te verliezen.
Dit blijkt uit het onderzoek Afrekenen in Winkels 2002 van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (HBD). Het onderzoek wordt vandaag gepresenteerd tijdens de manifestatie Veilig en Efficiënt betalen van het PlatformDetailhandel.nl te Den Haag.
Afrekenen kost geld
Betalingsverkeer is een kostbare zaak voor de detailhandel. In 2001 bedroegen de kosten van het betalingsverkeer voor de gevestigde detailhandel (in het onderzoek vanwege de vergelijkbaarheid met eerdere jaren exclusief warenhuizen) ¤ 887 miljoen. Daarvan werd ¤ 274 miljoen door derden aan de detailhandel in rekening gebracht. Voor een gemiddelde winkelvestiging betekent dit een kostenpost van zo'n tienduizend euro, waarvan pakweg drieduizend out of pocket. De kosten die aan derden betaald moeten worden nemen van jaar tot jaar fors toe en maken in omvang een groeiend aandeel uit van de totale kosten voor het betalingsverkeer van de detailhandel.
Consumenten (84%) realiseren zich wel dat detaillisten kosten maken voor betalingsverkeer, maar schatten deze in het algemeen te laag in. Ook weerspiegelen hun opvattingen over welk betaalmiddel wanneer te gebruiken niet het gewenste betaalgedrag in het licht van efficiency. De huidige betaalpraktijk met zeer veel contante betalingen gaat bovendien voorbij aan de aspecten van veiligheid en gemak.
Vuistregels betaalgedrag
Er is in het onderzoek berekend welk betaalmiddel bij welk bonbedrag het voordeligst is. De resultaten zijn in vuistregels te vertalen:
- onder de ¤ 5 is contant betalen het voordeligst;
- tussen ¤ 5 en ¤ 320 chippen;
- daarboven pas PINnen.
Op dit moment is het niet realistisch te veronderstellen dat mensen betalingen tussen de ¤ 5 en ¤ 320 gaan chippen. Vandaar dat het relevant is ook het omslagpunt van contant naar PIN te weten. Dit ligt op ¤ 30.
Consumenten zelf zeggen een omslagpunt van ¤ 20 euro aan te houden, wat voor de detailhandel in principe onvoordelig is.
Keuzefactoren betaalmiddelen
Er zijn volgens consumenten vier factoren die een sterke invloed hebben op de keuze van een betaalmiddel in een winkel:
- De hoogte van het aankoopbedrag (lagere bedragen contant, hogere bedragen per PIN)
- De hoeveelheid 'cash' op zak (als consumenten ruim genoeg contant geld op zak hebben, betalen zij meestal contant)
- De hoogte van het rekeningsaldo (is men er niet zeker van dat het rekeningsaldo toereikend is om te kunnen PINnen, dan kiezen consumenten ervoor om contant te betalen).
- De wens om controle te houden op de uitgaven (als consumenten zicht willen of moeten houden op hun uitgaven, betalen zij in de meeste gevallen met contant geld).
Het kan veiliger en gemakkelijker
Als puur naar kostenefficiency wordt gekeken zouden de kosten van het betalingsverkeer volgens de huidige spelregels in 2002 (raming) teruggebracht kunnen worden naar ¤ 789 miljoen is berekend, terwijl die (naar verwachting) in 2002 ¤ 906 miljoen zullen bedragen. Het verschil van ¤ 117 miljoen is als het ware de premie die de detailhandel als totaal betaalt voor gemak en veiligheid. Die veiligheid is een maatschappelijk goed en niet alleen een zorg voor de detailhandel.
Veiligheid voor klanten, winkelpersoneel en ondernemers is van groot belang en ook gemak speelt een rol. Uit rekenexercities blijkt dat met de som die de detailhandel nu op tafel legt voor betalingsverkeer meer veiligheid en gemak voor het grijpen ligt, mits er 'een chipexplosie' (of een explosie van varianten daarop) ontstaat. Chippen zou in dat scenario zowel de plaats van de helft van de contante betalingen als van de PINbetalingen die inefficiënt zijn ten opzichte van contant betalen (onder ¤ 30) moeten innemen.
Rapport
Het rapport "Afrekenen in winkels 2002; Meningen, feiten en mogelijkheden tot verandering" is door het Hoofdbedrijfschap Detailhandel gemaakt op basis van onderzoek van EIM (kostenonderzoek) en Shopper Inside (consumentenonderzoek). Het volledige rapport is voor ¤ 20,- (exclusief BTW en verzend- en administratiekosten) te bestellen bij Hoofdbedrijfschap Detailhandel: per e-mail: bestel@hbd.nl, via de HBD bestellijn: telefoon 0800-0230205 (gratis ), of per fax 070-3385711. Bestelnummer W0202. De conclusies en aanbevelingen zijn ook te vinden op de website 'betalingsverkeer' van het HBD: http://itb.hbd.nl
Noot voor de redactie/