ZEEHONDENZIEKTE!
Wat betekent dat voor U?
De afgelopen weken zijn honderden zeehonden doodgegaan in de Deense en
Zweedse wateren. Oorzaak is een virusinfectie. Er is een kans dat het
virus zich verspreidt naar de Nederlandse Waddenzee en kustwateren. In
dat geval zullen honderden zieke of dode zeehonden aanspoelen.
Wat voor virus is het?
Het virus heet morbillivirus, en wordt meestal zeehondenziektevirus
genoemd. Het is familie van de virussen die mazelen, runderpest en
hondenziekte veroorzaken.
Het virus tast het afweersysteem van de zeehond aan, waardoor hij
vatbaar wordt voor infecties. De incubatietijd bedraagt één tot enkele
weken.
Het virus is niet gevaarlijk voor mensen..
Helaas wel voor zowel jonge als oudere zeehonden. In 1988 heeft
ditzelfde virus een slachting veroorzaakt onder de zeehonden in de
West-Europese kustwateren. Ruim de helft van de zeehonden, bijna
18.000 dieren, is toen doodgegaan. .
Waar komt het vandaan?
In 1988 hebben wetenschappers antistoffen gevonden in het bloed van
zadelrobben. Deze soort was uit hun leefgebied in de Noordelijke
IJszee weggetrokken omdat hun voedselvoorraad was weggevist. De
zadelrobben brachten het virus mogelijk bij de Europese zeehonden.
Deze hadden er geen weerstand tegen hadden en stierven massaal. Het is
nog niet bekend vanuit welke bron het virus deze keer toeslaat.
Hoe verspreidt het zich?
Zoals het griepvirus bij de mens verspreidt ook dit virus zich
voornamelijk via de lucht. Zeehonden liggen dicht bij elkaar op
zandbanken en besmetten elkaar. Bij de huidige uitbraak kwamen de
eerste signalen van het Deense eiland Anholt. Daarna kwamen er
meldingen van het 90 kilometer noordelijker gelegen eiland Lassö. De
laatste meldingen komen van de Zweedse kust en de kust van noord-oost
Jutland.
Komt het virus ook in de Waddenzee?
De eilanden Anholt en Lassö liggen in het Kattegat, aan de "andere
kant" van Denemarken. Er is een kans dat de infectie "uitdooft" en
zich niet verder verspreidt. Maar er moet wel rekening mee worden
gehouden dat het virus wel in de Nederlandse wateren zal terechtkomen.
Het is niet te voorspellen hoeveel dieren dan besmet zullen worden en
hoeveel zullen doodgaan. Schattingen lopen uiteen van 10% tot 50% van
de populatie. Het aantal zeehonden in de Nederlandse Waddenzee wordt
momenteel geschat op tussen de vier en vijfduizend.
Kunnen zeehonden gevaccineerd worden?
Wetenschappers van de Zeehondencrèche Pieterburen hebben in 1988 het
virus ontdekt en een vaccin gemaakt. Alle zeehonden die sindsdien in
Pieterburen zijn opgevangen zijn gevaccineerd. Het vaccin wordt ook
aan andere opvangcentra gegeven. De werking van dit vaccin is
voldoende om de dieren tijdens de opvang te beschermen. Vaccinatie van
in het wild levende zeehonden is niet mogelijk.
Overleven alleen de sterkste zeehonden?
Daar zijn geen wetenschappelijke gegevens over. Onderzoek in Afrika
bij kinderen met mazelen - een ziekte die sterk overeenkomt met de
zeehondenziekte - toonde aan dat het niet alleen de zwaksten zijn die
slachtoffer worden.
Is het gevaarlijk voor de mens?
Infecties bij de mens zijn nooit aangetoond. Maar omdat het
afweersysteem van de zeehond ernstig wordt aangetast, krijgen andere
voor de mens wel gevaarlijke ziektekiemen een kans. Daarom, blijf uit
de buurt van dode zeehonden en laat het opruimwerk aan deskundigen
over.
Kan ik wel zwemmen in zee?
Terughoudendheid in gebieden waar besmette dieren zijn gevonden is
geboden.
Is het virus gevaarlijk voor andere dieren?
Honden en andere vleesetende dieren kunnen besmet worden door het
virus. Controleert u daarom of uw hond is gevaccineerd. Een niet
ingeënte hond kan besmet worden. Bovendien geldt voor huisdieren
hetzelfde als voor de mens: andere ziekteverwekkers krijgen een kans.
Houdt uw huisdier in ieder geval uit de buurt van levende of dode
zeehonden.
Is er een rampenplan?
Het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij heeft met
deskundigen van ondermeer de Zeehondencrèche Pieterburen en Ecomare op
Texel maatregelen en draaiboeken opgesteld. Voor het opruimen van
kadavers, het inzetten van dierenartsen langs de kust en de aanpak en
opvang van levensvatbare zeehonden.
Wat kunt u zelf voor maatregelen treffen?
Controleren of uw hond is gevaccineerd. Zo niet, dan is het verstandig
om dat alsnog en zo snel mogelijk te doen. Het duurt ongeveer twee
weken voordat het dier beschermd is.
Blijf op afstand als u een dode of levende zeehond vindt. Waarschuw de
plaatselijke politie, dierenarts of één van de opvangcentra voor
zeehonden.
Probeer niet zelf een levende zeehond te helpen. Een zeehond kan flink
bijten en een beet veroorzaakt bijna altijd een gevaarlijke infectie.