Wat doet een burgemeester?
BESTUURSDIENST - Leiden krijgt een nieuwe burgemeester. Maar wat doet
een burgemeester allemaal? Blijft het bij lintjes opspelden en
honderdjarigen bezoeken, of heeft een burgemeester ook meer
inhoudelijke functies? Volgens de wet heeft een burgemeester drie
taken. Hij handhaaft de openbare orde, vertegenwoordigt de stad en is
voorzitter van het stadsbestuur.
1. De openbare orde
Een burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en de
veiligheid in zijn gemeente. Dat betekent dat hij veel contact heeft
met de brandweer en de politie. Ook is een burgemeester bevoegd om
evenementen te verbieden, als hij denkt dat die de openbare orde in
gevaar brengen. Het kan bijvoorbeeld gaan om een omstreden
demonstratie, een sportevenement waar problemen mee verwacht worden of
een gevaarlijke attractie op de kermis. Omdat Leiden de grootste
gemeente is in de politieregio Hollands-Midden, is de burgemeester van
Leiden bovendien korpsbeheerder in die regio. Hij heeft het opperbevel
over de Brandweer en coördineert bij rampen die de gemeentegrenzen
overstijgen.
2. Het gezicht van de stad
Een tweede taak heeft een burgemeester in het vertegenwoordigen van de
gemeente. Hij is het gezicht van de stad, zowel in de stad zelf als
daarbuiten. Om voorbeelden te geven: hij treedt op als gastheer bij
een bezoek van hoogwaardigheidsbekleders, reikt onderscheidingen uit,
komt langs met een bloemetje als een inwoner honderd jaar wordt, rijdt
mee in de optocht op 3 oktober en houdt een toespraak als een
belangrijk cultureel festival wordt geopend.
Maar ook buiten de gemeentegrenzen is de burgemeester het boegbeeld
van de stad. Burgemeesters moeten een 'Haags netwerk' hebben: goede
contacten met bestuurders bij de Rijksoverheid in Den Haag. Een van de
redenen daarvoor is dat 'Den Haag' regelmatig subsidies geeft aan
lokale overheden. Voor een werkgelegenheidsproject bijvoorbeeld, of
voor een project dat de veiligheid vergroot. Door te lobbyen en
aandacht te vragen voor de stad, kan een burgemeester proberen om
landelijke steun te krijgen bij het oplossen van problemen.
Het is tenslotte belangrijk dat de burgemeester de gemeente een
gezicht geeft in de regio. Veel Leidse problemen zijn regionaal, zoals
bijvoorbeeld het tekort aan woonruimte. Als voorzitter van het
Samenwerkingsverband Leidse Regio (SLR) heeft de Leidse burgemeester
de taak om de samenwerking tussen verschillende gemeenten in de regio
te bevorderen.
3. Voorzitter van het bestuur
Sommige mensen denken dat de burgemeester de meest machtige persoon is
binnen een gemeente, en net zoveel invloed heeft als de
minister-president in de landelijke politiek. Maar zo is het niet. De
politieke macht zit bij de wethouders en bij de gemeenteraad. Wel is
de burgemeester de voorzitter van het dagelijks bestuur van de
gemeente, het College van Burgemeester & Wethouders. In die functie
zorgt hij voor eenheid en geeft hij leiding. Hij zorgt voor samenhang
tussen de verschillende beslissingen die het College van B&W neemt.
De genoemde drie taken zijn taken die alle burgemeesters in Nederland hebben. Daarnaast kan de gemeenteraad de burgemeester extra bevoegdheden geven. Zijn 'portefeuille' kan ook nog uit andere beleidsterreinen bestaan. De huidige waarnemend burgemeester Wolter Lemstra en zijn voorganger Jan Postma hielden zich bijvoorbeeld bezig met universiteitszaken. En Cees Goekoop, burgemeester van 1981 tot 1998, had een tijdje Monumentenzorg in zijn portefeuille.