Engels als moedertaal steeds vaker jobvereiste in Nederland
Persmededeling van Europese Esperanto-Unie
Rotterdam, 22 oktober 2002
In Nederland wordt men het gewoon: werkaanbiedingen uitsluitend voor 'English native speakers' (Engelse moedertaalsprekers). Onder de bedrijven en overheidsinstellingen vind je ronkende namen als ABN Amro, Reed Elsevier, Erasmus Universiteit, Universiteit Rotterdam, maar ook opvallend veel instellingen van de Europese Unie. "Pure discriminatie", aldus de Europese Esperanto-Unie.
Spreek je perfect Engels, maar is het niet je moedertaal, dan kom je in Nederland voor jobadvertenties die moedertaalkennis van het Engels eisen, niet eens in aanmerking. Nederlandse bedrijven en organisaties hebben, net als de Europese Commissie, het Engels als werktaal gekozen. Bijgevolg worden meer en meer betrekkingen voorbehouden voor wie het Engels als moedertaal heeft. Vorig jaar - uitgerekend het Europees Jaar van de Talen - waren er duidelijke veroordelingen wegens taaldiscriminatie. Maar ondanks de klare taal van de politici vragen steeds meer Nederlandse bedrijven - en zelfs Europese organisaties - in hun vacatures onomwonden naar zogenaamde 'English native speakers', kandidaten die het Engels als moedertaal hebben (Zie Lijst van 500 werkaanbiedingen). Het betreft bovendien niet eens vacatures voor specifiek taalgebonden betrekkingen: vertaler Engels, leraar Engels, enz.
"Wanneer men een job evenwel voorbehoudt aan een persoon van een bepaalde nationale afkomst, in casu de 'native English speaker', is er sprake van discriminatie," zegt Dafydd ap Fergus, Welshman en woordvoerder van de Europese Esperanto-Unie. "Dit is ongehoord, want het komt erop neer dat er twee soorten Europeanen zijn: zij die het Engels als moedertaal hebben en de anderen. Wat doe je dan met een Nederlander die het Nederlands als moedertaal heeft en daarnaast nog vier andere talen kent, maar geen Engels? Waar zijn we in Europa en Nederland toch mee bezig?", vraagt ap Fergus, die naast het Welsh ook het Engels als moedertaal heeft, zich verontwaardigd af.
De Europese Esperanto-Unie vraagt al langer aandacht voor het probleem van de verengelsing van Nederland. Zonder veel succes. "Het Engels wordt meer en meer een elitetaal in Nederland en Europa, waardoor wij, die het Engels als moedertaal hebben, de status van eersterangsburgers in de schoot geworpen krijgen. De gelijkwaardigheid van de verschillende landstalen in Europa is een illusie", beweert ap Fergus. Om dat te illustreren publiceerde de Europese Esperanto-Unie een lijst met 500 jobaanbiedingen die specifiek naar Engelse moedertaalsprekers vragen (Zie Lijst van 500 werkaanbiedingen). Op de lijst prijken Nederlandse namen als ABN Amro, Reed Elsevier, Erasmus Universiteit, Universiteit Rotterdam, maar ook opvallend veel instellingen van de Europese Unie.
"Steeds meer organisaties en firma's zijn door de media en de Europese Commissie op de hoogte gebracht van het gevaar voor 'mogelijke discriminatie'. Gevolg: in plaats van de expliciete vraag naar moedertaalsprekers duiken de benamingen: 'perfect English' of 'English mother tongue or equivalent' op." Toch hoopt ap Fergus dat de actie van de Europese Esperanto-Unie voor taalgelijkheid enkele mensen kan helpen. "Vaak is een uitstekende kennis van het Engels meer dan voldoende om deze betrekkingen naar behoren uit te oefenen. Als bedrijven 'perfecte', maar geen 'moedertaal'- kennis van het Engels eisen, zullen zij misschien vaststellen dat Nederlanders die uitstekend Engels kennen vaak geschikter zijn dan eentalige Britten en Ieren."
Ook de voorzitter van de Esperanto Wereldbond (http://www.uea.org/), professor Renato Corsetti, diende officieel een klacht in wegens taaldiscriminatie bij de ombudsman van de Europese Unie (http://www.euro-ombudsman.eu.int/). "In Italië wacht onze voorzitter op een antwoord van de Europese Commissie. Die beweert dat Europese organisaties nu alleen maar "perfect English" en dergelijke formuleringen gebruiken in hun advertenties. Maar wij zijn nog behoorlijk veel Europese vacatures voor 'English native speakers" op het spoor gekomen", zegt ap Fergus. Tot nog toe hebben verschillende leden van de Europese Commissie moeten toegeven dat advertenties voor Engelse moedertaalsprekers discriminerend zijn (zie: Lijst van parlementaire vragen). Volgens ap Fergus is taaldiscriminatie een regelrechte aanslag op het tweede artikel van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. "Sedert de publicatie van het Manifest van Praag in 1996 bestrijdt ook de Esperantobeweging taaldiscriminatie meer nadrukkelijk. Meer nog: Esperanto zal meer kansen hebben als taalkundige gelijkheid en verscheidenheid zullen gerespecteerd worden."
De Europese Esperanto-Unie stelt verder dat enkel taalgelijkheid het probleem van taaldiscriminatie kan oplossen. "Indien Nederlandse politici ook voor een volledige verengelsing van Nederland zouden kiezen, moeten zij maatregelen nemen om te vermijden dat de maatschappij opgedeeld wordt in eerste- en tweederangsburgers", vindt de woordvoerder, die verder de negatieve houding van Nederlandse politici tegenover het Esperanto betreurt. Wetenschappelijke studies en experimenten tonen namelijk aan dat Esperanto tot zesmaal gemakkelijker te leren is dan nationale talen. Bovendien draagt het Esperanto ook bij tot de bewustwording van de waarde van taalgelijkheid. "Door het Engels op een voetstuk te zetten, werken de Nederlandse politici discriminatie en taalongelijkheid in de hand. Spijtig genoeg wezen zij de oplossing Esperanto af, zonder ze ooit op wetenschappelijk verantwoorde wijze geëvalueerd te hebben, zonder ooit zelfs maar één vertegenwoordiger van de meer dan twee miljoen Esperantosprekers aanhoord te hebben."
Informatie voor journalisten
Voor meer inlichtingen in verband met deze persmededeling, gelieve contact op te nemen met de woordvoerder van de Europese Esperanto-Unie in Brussel: +32 (0)485 988 239. E-post: komunikadcentro@esperanto.org.
Het secretariaat van de Wereld Esperantobond in Rotterdam staat, voor meer informatie over de internationale taal Esperanto, op volgend adres ter uwer beschikking:
Wereld Esperantobond, Nieuwe Binnenweg 176, 3015 BJ Rotterdam, Nederland. Telefoon: +31 10 436 1044, Fax: +31 10 436 1751, E-adres: uea@inter.nl.net. Webstek: http://www.uea.org/.
Cursus Esperanto: http://www.cursodeesperanto.com.br/.