VVD

29 okt 2002 -

VVD: probleem bolletjesslikkers efficiënt aanpakken Tweede-Kamerfractie

Nederland moet Nederlandse douane- en marechausseeambtenaren ter beschikking stellen om de stroom bolletjesslikkers vanuit de Antillen aan te pakken. Ook moeten de luchtvaartmaatschappijen op hun verantwoordelijkheid worden aangesproken. Mocht ook deze aanpak onvoldoende werken, dan moeten de landingsrechten van de luchtvaartmaatschappijen die op lijnen vliegen waarop regelmatig cocaïnesmokkel wordt geconstateerd, worden ingetrokken. Wie desondanks Nederland toch nog binnenkomt moet hier worden vervolgd en bestraft, en niet worden heengezonden zonder dat bestraffing elders is gegarandeerd. Dat stelt de VVD Tweede Kamerfractie voor.

"Het bolletjesslikkersprobleem heeft nu lang genoeg geduurd. Het houdt ons af van de aanpak van andere urgente problemen," aldus VVD-fractievoorzitter Gerrit Zalm. "Daarom stellen we nu maatregelen voor die verder gaan dan tot nu toe en die resultaat moeten opleveren. Luchtvaartmaatschappijen hebben ook zelf een verantwoordelijkheid. Nemen ze deze niet dan dienen de landingsrechten ingetrokken te worden."

Tot dusver heeft de controle door Antilliaanse beambten weinig zoden aan de dijk gezet. De inzet van Nederlands materiaal en Nederlandse ambtenaren moet daar verandering in brengen. De bolletjesslikkers die in de tussentijd in Nederland arriveren, moeten absoluut worden vervolgd en gestraft. Mochten deze maatregelen niet het gewenst resultaat opleveren, namelijk een sterke daling van het aantal smokkelaars, dan heeft de VVD nog één middel voor handen: intrekken landingsrechten. Zalm: "Het intrekken van de landingsrechten is het allerlaatste middel dat we hebben. Als alle andere maatregelen niet werken dan moeten we dit toepassen. Dit probleem van de bolletjesslikkers moet bij de bron worden aangepakt zodat het Nederlandse apparaat structureel wordt ontlast."

Betreft: Feiten en achtergronden bolletjesslikkers-aanpak VVD

29 oktober 2002

Tijdens het afgelopen Kerstreces kwam de kwestie van de 'bolletjesslikkers' groot in de publiciteit. Verantwoordelijk minister Korthals van Justitie zegde onmiddellijk toe te komen met een plan van aanpak. Op 23 januari werd het eerste debat daarover gevoerd. "De rechtsstaat is in het geding", aldus CDA-woordvoerder Rietkerk in dit debat. Korthals overleefde een motie van wantrouwen van Balkenende ("de rechtsstaat heeft een forse deuk opgelopen, internationaal slaat Nederland een slecht figuur"). Inmiddels heeft de Kamer vier voortgangsrapportages over de implementatie van het plan van aanpak bereikt; drie onder Korthals en de vierde onder Donner. In weerwil van de maatregelen die reeds zijn genomen is het probleem van de drugssmokkel door 'bolletjesslikkers' nog steeds groot. In de eerste helft van dit jaar aanpak is het probleem nog steeds groot. Dit jaar zijn 1311 bolletjesslikkers aangehouden. Tot en met juli is op Schiphol 3600 kilo drugs in beslag genomen. Dit wijst erop dat de lijn Curaçao-Schiphol (en de bolletjesslikkersmethode) wel degelijk een belangrijke bron van aanvoer is!

Op 20 september 2002 zond de nieuwe minister van Justitie de vierde voortgangsrapportage aan de Kamer, waarin hij de stand van zaken en verdere maatregelen schetst. Onbegrijpelijk de passage waarin hij pleit voor een meer 'stofgerichte' benadering waarbij de bolletjesslikker zelf op vrije voeten wordt gesteld.

Inzet middelen op de Antillen

De capaciteit van politie, justitie, douane en gevangeniswezen op de Antillen is schaars. Nederland draagt via materiële en personele hulp, uitwisselingsprogramma's en dergelijke wel het een en ander bij, maar blijkbaar onvoldoende.

De Nederlandse overheid heeft nu 3 miljoen euro ter beschikking gesteld voor materiële en personele bijstand aan de Nederlandse Antillen. Dit geld komt bovenop de reguliere inspanningen van Nederland in het kader van de waarborgfunctie, zoals Kustwacht, Bon Futurogevangenis, recherchesamenwerkingsteam en dergelijke. Deze additionele middelen worden met name ingezet ten behoeve van eenmalige investeringen, zoals bagage- en bodyscans, chemische analyse-apparatuur, specialistische (computer)hardware en software en zgn. slikkerstoiletten. Een garantie dat deze middelen efficient en effectief door de Antilliaanse instanties worden ingezet is er niet. In juni rapporteerde de minister van Justitie dat één personenscan, nota bene voor binnenkomende vluchten, was geïnstalleerd!

In een kleine gemeenschap als de Antillen is het voor een controle- en opsoringsambtenaar moeilijk om daadwerkelijk onafhankelijk te zijn. De personele bijstand is erg klein: één parketsecretaris ter versterking van het Openbaar Ministerie. Verder wordt gesproken over de inzet van één deskundige van de IND en additionele douane-bijstand. Concrete resultaten zijn er niet.

Vanaf 15 april jongstleden zijn zogeheten 'preflight-controles' gestart op de Antillen, onder auspiciën van de Antilliaanse autoriteiten. Passagiers die verdacht worden, kunnen worden geweigerd op een vlucht. Desalniettemin verloopt de samenwerking met de Antillen moeizaam. Er gaan 'zelfs' geruchten over corruptie van ambtenaren op de Antillen. Deze hebben nooit een grote rol gespeeld in de debatten tot nu toe, maar algemeen wordt aangenomen dat Antilliaanse ambtenaren op z'n zachtst gezegd niet hun best doen.

Nederland kan zonder meer de Marechaussee inzetten voor taken op de Nederlandse Antillen. Het betreft hier een operatie van een krijgsmachtdeel binnen het Koninkrijk. Dit is effectief en efficiënt: het probleem wordt bij de bron aangepakt en bij een goede controle voor de vlucht hoeft minder te worden gecoltroleerd op Schiphol. Naar eigen zeggen vindt ook de Antilliaanse Regering het probleem urgent. Zij zullen dus blij zijn met dit aanbod.

Intrekken landingsrechten

Elke staat heeft volledige zeggenschap over het luchtruim boven zijn eigen grondgebied. Luchtverkeer wordt mogelijk gemaakt door verdragen die door afzonderlijke landen worden gesloten. Namens Nederland voert het Directoraat-Generaal Luchtvaart van het ministerie van Verkeer en Waterstaat onderhandelingen over nieuwe en de aanpassing van bestaande verdragen. Deze onderhandelingen gaan niet alleen over commerciele rechten, maar ook over capaciteit, routes, douane-formaliteiten en dergelijke. Na het sluiten of aanpassen van het verdrag wijst het DGL de verworven rechten toe aan luchtvaartmaatschappijen.

Nederland en de Nederlandse Antillen zijn een protocol overeengekomen over de luchtdiensten tussen, van en via deze Rijksdelen. Op basis van dit protocol is het de KLM en de ALM toegestaan vervoer te plegen tussen de beide Rijksdelen. Ook de Antilliaanse luchtvaartmaatschappij DCA voert vluchten uit op het traject. In het verdrag staat dat de beide landen zich zullen houden aan de regels van de desbetreffende landen, zoals veiligheidsmaatregelen en dergelijke. Er staan voor Nederland twee mogelijkheden open: het intrekken van de rechten van luchtvaartmaatschappijen, en het opzeggen van het verdrag. Beide zijn mogelijk, op grond van de urgentie van het probleem.

Verantwoordelijkheid luchtvaartmaatschappijen

Luchtvaartmaatschappijen zijn (op basis van internationale verdragen) zelf verantwoordelijk voor de veiligheid en de gezondheid van hun passagiers aan boord van hun vliegtuigen. Verder hebben zij uiteraard de verantwoordelijkheid mee te werken aan overheidsmaatregelen ter bevordering van de rechtsorde. Het is juridisch aan de luchtvaartmaatschappij zelf om de betrokken passagiers op basis van de eigen vervoersvoorwaarden al dan niet het vervoer te weigeren. De rechtbank heeft (in verband met de civielrechtelijke aansprakelijkheid hiervoor) bepaald dat dat de luchtvaartmaatschappij gerechtigd is passagiers ten aanzien van wie door politie- en douanepersoneel een negatief reisadvies is afgegeven op grond van een ernstige verdenking dat zij bolletjesslikkers zijn, te weigeren. De luchtvaartmaatschappij mag (en wellicht moet!) onmiddellijke consequenties verbinden aan een dergelijk negatief reisadvies. Overigens functioneren de pre-flightcontroles en daaruit voortvloeiende passagiersweigeringen beter bij de KLM dan bij de andere luchtvaartmaatschappij op het traject, DCA.

Meer cellencapaciteit in Nederland

Met de maatregelen die de VVD voorstelt zal de stroom bolletjesslikkers sterk afnemen. Desalniettemin zal in de tussentijd de celcapaciteit moeten worden vergroot. Op dit moment worden nog steeds (te) veel mensen heengezonden (weliswaar met dagvaarding) of vervroegd in vrijheid gesteld door gebrek aan celruimte. Vergroting van celcapaciteit kan door detinering in voormalige asielzoekerscentra en tijdelijke opvang in zeecontainers. met de inrichting van meer cellen (bekostiging uit extra middelen die wij vrijmaken) en detinering in onothodoxe vormen. Denk aan vrijgekomen asielzoekerscentra, etc.De VVD accepteert geen heenzendingen.

Dekking

De VVD presenteert geen plan zonder dekking. De dekking voor deze maatregelen wordt gevonden bij de inburgeringsgelden. Besparing kan voorts worden gerealiseerd door de mindere inzet van personeel in Nederland. Immers, als op de Antillen wordt gecontroleerd hoeft minder te worden gecontroleerd aan het eind van de pijplijn. Daarmee kan een dEen deel van de maatregelen kan worden gezien als een verplaatsing van personeelsinzet van Schiphol naar de Antillen.