Verwaarding van rundvlees uit de Nederlandse biologische melkveehouderij
PraktijkRapport 12
Auteurs: J. van Delen, H. Prins, B.W. Zaalmink, J.J. Heeres-van der
Tol
Inleiding
Runderen die van het biologische melkveebedrijf worden afgevoerd,
worden op dit moment voor een groot deel in het gangbare circuit
afgezet. Doel van dit onderzoek is om de mogelijkheden tot verwaarding
van deze dieren in de biologische keten op een rij te zetten.
Biologische rundvleesproductie
De omvang van de biologische rundvleesmarkt wordt geschat op ruim
6.000 karkassen per jaar. In grote lijnen betreft daarvan eenderde
deel geïmporteerde karkassen uit het buitenland (voornamelijk vlees
van melkkoeien), eenderde deel koeien uit de Nederlandse biologische
melkveehouderij en eenderde deel vleesvee uit de Nederlandse
biologische vleesveehouderij. Opmerkelijk is dat ongeveer 1.700
karkassen uit de Nederlandse melkveehouderij in het gangbare circuit
terechtkomen. De belangrijkste reden hiervoor is de onvoldoende
kwaliteit van die karkassen.
Verreweg de meeste dieren (90%) worden geslacht door de drie grote
Nederlandse biologische slachterijen (Dumeco, Brada en Van der Pelt).
Het vlees komt uiteindelijk bij de consument terecht via de
supermarkten (55%), de biologische slagerijen en natuurwinkels (28%)
en de horeca (8%). De rest (9%) betreft directe verkoop van veehouders
aan de consument.
Uit inventarisatie blijkt dat veel biologische melkveebedrijven wel
enige aandacht besteden aan het afmesten van een deel van de
uitstootkoeien. De beste dieren worden vaak buiten de slachterijen om
verhandeld (huisverkoop, plaatselijke slager). De rest gaat naar de
biologische of gangbare slachterijen.
Een veel gehoorde klacht van de veehouders is de ondoorzichtigheid bij
levering aan de grote biologische slachterijen. Het feit dat er geen
biologische bestemming is voor de nuchtere kalveren wordt algemeen
betreurd.
Afmesten van uitstootkoeien
De meest voor de hand liggende wijze om biologisch rundvlees te
produceren is het afmesten van de uitstoot uit de melkveestapel. Bij
de huidige prijsstelling blijkt het afmesten van koeien zeer
interessant, zowel in de weide als in het stalseizoen. Ook melkend
afmesten is een mogelijkheid. Per afgemeste koe kan 2,09 tot 4,22 per
dag worden verdiend. Eén van de belangrijkste redenen daarvan is de
verwachte toename van de bevleesdheid. Daardoor komt men naast een
betere uitbetalingprijs vanwege de betere classificatie ook in
aanmerking voor de toeslag voor biologisch rundvlees. Juist die
toeslag leidt tot de conclusie dat het afmesten van melkkoeien op
biologische melkveebedrijven meer aandacht verdient.
Overgang naar een dubbeldoelveestapel
Een andere manier om de slachtkwaliteit van de runderen uit de
biologische melkveehouderij te verbeteren is het gebruik van een
dubbeldoelras in plaats van het HF-ras. Het blijkt dat het economisch
resultaat niet eenduidig is. Op relatief intensieve bedrijven heeft
het streven naar een hoge melkproductie economisch gezien de voorkeur.
Op extensieve bedrijven is dat ook het geval indien voor de grotere
veestapel extra stalruimte nodig is. Als er op het extensieve bedrijf
voldoende stalruimte aanwezig is, levert omschakeling naar dubbeldoel
voordeel op. In de voorbeeldsituatie is dit voordeel becijferd op ruim
1,- per 100 kg melk.
Nuchtere kalveren
Een derde mogelijkheid om de productie van biologisch rundvlees te
verhogen is het op biologische wijze mesten van kalveren uit de
melkveehouderij. Op dit moment worden vrijwel alle kalveren, die niet
nodig zijn voor vervanging van de melkveestapel afgezet in het
gangbare circuit. Tabel 1 laat de drie verschillende productiemethodes
uit dit onderzoek zien.
Tabel 1 Uitgangspunten en kostprijs van verschillende
productiesystemen voor biologisch rundvlees
Jong rundvlees Stierenvlees Ossenvlees
Grondgebruik Biologisch Biologisch Biologisch/natuurgrond
Uitgangsmateriaal Melkrasstiertjes Kruislingstiertjes
Kruislingstiertjes
Zomerrantsoen Weidegang Weidegang Weidegang
Winterrantsoen Snijmaïs/krachtvoer Snijmaïs/krachtvoer
Graskuil/krachtvoer
Leeftijd bij slachten 10-11 maanden 16-19 maanden 26-28 maanden
Kostprijsindicatie 2,55 2,90 2,90
---
In de kostprijs zijn de diverse EU-premies verwerkt. Geen van deze
productiesystemen wordt op dit moment op grote schaal toegepast. Dat
houdt in dat er (nog) geen markt van betekenis voor dit vlees aanwezig
of ontwikkeld is. De berekende kostprijs per kg geslachtgewicht ligt
hoger dan de opbrengstprijs bij de huidige prijsverhoudingen. Voor
jong rundvlees liggen de kostprijsindicatie en de huidige
opbrengstprijs dicht bij elkaar.
Conclusies en aanbevelingen
Uit het onderzoek blijkt dat het afmesten van uitstootkoeien uit de
biologische melkveehouderij zowel technisch als economisch zeer goed
mogelijk is. Ook in de markt is voldoende ruimte om het vlees van deze
dieren op te nemen, zodat er minder dieren geïmporteerd hoeven te
worden. Het is dan wel noodzakelijk om de kwaliteit van de keten te
verbeteren, zodat melkveehouders het vertrouwen in de slachterij
herwinnen en geldstromen transparant worden. Bovendien is het
wenselijk de melkveehouders te trainen en te begeleiden bij het
afmesten.
Verwaarding van de afgevoerde nuchtere kalveren op biologische is
wijze technisch gezien goed mogelijk, maar de kostprijs ligt hoger dan
de opbrengstprijs bij de huidige prijsverhoudingen. Qua kostprijs
lijkt jong rundvlees het meest perspectiefvol. Aanbevolen wordt samen
met retail en de maatschappelijke organisaties concepten uit te werken
om dit vlees goed tot waarde te kunnen brengen.
Er wordt gepleit voor marktonderzoek naar specifieke biologische
vleesproducten (rundersnippers en jong rundvlees). Daarnaast is
onderzoek gewenst naar onderbouwing van de technische uitgangspunten
voor de verschillende productiesystemen.
Wilt u het hele praktijkrapport lezen? Dat kan. Bestel
praktijkrapport 12 hier voor de prijs van 17.50 of lees
het praktijkrapport in PraktijkNet.
Rundvee praktijkrapport 12: Verwaarding van rundvlees uit de
Nederlandse biologische melkveehouderij - 2002 - 39 pagina's
Oudste praktijkrapport Vorige praktijkrapport Overzicht alle praktijkrapporten Volgende praktijkrapport Nieuwste praktijkrapport
Zie ook:
Biologisch boeren, is samen produceren
Biologisch staat stevig in de schoenen
Ontwikkelingen in de biologische melkveehouderij gaan door
Bioveem: een onderzoeksplan per bedrijf
Aver Heino bewijst dat biologische melkveehouderij op moderne manier
kan
---
© Praktijkonderzoek Veehouderij - Wageningen UR. Laatst bijgewerkt:
29-10-2002 13:49.