Partij van de Arbeid
Nieuws >> Actueel
De algemene beschouwingen
06-11-2002
Tjalling B. Halbertsma
Algemene Beschouwingen
De urgentie voor een andere manier van besturen
---
dinsdag 5 november 2002
Tjalling Halbertsma
Terugblik
Meneer de voorzitter,
De mensen kunnen zeggen wat ze willen. Dit paarse college met een
rooms randje houdt het, met een program van linkse signatuur in de
hand, heel wat langer uit dan het kabinet op basis van een rechts
regeerakkoord. De Partij van de Arbeid is van plan dit college te
blijven steunen. Aan sommigen van u ben ik daarover wellicht enige
uitleg verschuldigd. Daartoe zal ik allereerst kort stil staan bij de
afgelopen maanden, en een eerste beoordeling van de prestaties van het
college geven. Daarna wil ik een paar issues benoemen die wat de PvdA
betreft de politieke agenda moeten gaan beheersen.
De keuze voor een coalitie is mijn fractie niet licht gevallen.
Verschillen tussen het partijprogramma van GroenLinks en dat van de
PvdA zijn slechts door schriftgeleerden vast te stellen. Wij zijn
echter de afgelopen jaren vaak teleurgesteld in de bestuurlijke
doortastendheid van deze partij. Als het erop aan komt geven zij keer
op keer niet thuis. Laatst hoorde ik iemand stellen dat als Mozes lid
van Groen Links was geweest, het Joodse volk nu nóg in de woestijn had
rond gedwaald.
Met VVD en CDA hebben wij veel minder affiniteit maar wel kunnen wij
meer van onze doelstellingen bereiken. Het karakter van het
programakkoord was het eerste bewijs voor de juistheid van de keuze.
Het stemgedrag van GroenLinks bij het eerste belangrijke besluit van
de raad tot nu toe heeft de juistheid van de keuze onderstreept. De
Noord Zuid lijn, voorbereid door nota bene GroenLinks wethouder
Kohler, was als het aan GroenLinks gelegen had door de zijdeur
afgevoerd.
Wellicht is het in de ogen van sommigen een onoirbaar verzoek van een
politicus die er hoogstens nog tien jaar zit - een dergelijk besluit
te vragen. In die tien jaar heb je alleen maar narigheid, je stad ligt
open en je hebt je financieel gebonden. De lusten komen later pas;
250.000 reizigers per dag, dag na dag, vervoer voor gewone mensen.
Het schijnbaar laten prevaleren van politiek opportunisme boven het belang van de zaak is soms verbijsterend. Bij de stemming bleek Mokum Mobiel opeens niet meer zo mobiel. GroenLinks en Amsterdam Anders, de openbaar vervoer partijen par excellence, stemden opeens tegen. De LPF minister toonde zich in woord én daad voor; zijn partijgenoten in Amsterdam negeerden hem. En om het nog wat meer bizar te maken, stemde de partij die zwart ziet van het asfalt con amore voor.
De prestaties van het college tot dusverre
De inwerkperiode van het college is inmiddels allang verstreken. Hoe
is nu onze beoordeling?
Naast het ambitieuze collegeprogram werden zeven veelbelovende
hoofdrolspelers opgesteld. En dat hebben we geweten ook.
Wij worden inmiddels niet meer ongerust als de heer Dales weer eens razend of des duivels is. Wij blijven wel onder de indruk van de doortastendheid waarmee deze wethouder het dossier Noord-Zuidlijn heeft aangepakt. En daar gaat het om.
Meneer Oudkerk: u heeft nu reeds een nieuwe managementstijl op uw
naam: management by speech. Dat is oké, zolang de laatste zin van uw
toespraken maar blijft alleen het resultaat telt. En dat was er,
althans bij het binnenhalen van gelden voor de Sociale Dienst. Nu de
Dienst zelf nog gezond.
Mevrouw Maij: Iets minder woorden, maar uiteindelijk zullen we u toch
ook beoordelen op wat u gedaan hebt, en niet wat u gezegd hebt.
Meneer Stadig: Bij de algemene beschouwingen van 2012, als wij weer
een meerderheid in de raad hebben, zal de Pvda voorstellen de Zuid-as
in de Stadig-as zijn om te dopen. De heer van Poelgeest, snel en
comfortabel aangevoerd via de NZ lijn, zal de plechtige daad
verrichten.
Meneer Van der Horst: Wij waarderen zeer u recht door zee aanpak. Wij
hopen dat u een zelfde koersvastheid ten opzichte van Ceres weet te
bewaren. De in de begroting voorgestelde maatregelen doen echter
denken aan de kapitein van de Titanic die, als hij de ijsberg ziet,
opdracht geeft de dekstoelen te verplaatsen.
Mevrouw Belliot: Er bestaat bij uw collegas meer dan gezonde
belangstelling voor uw portefeuille. Het leek soms of het Stedelijk
Museum door minstens zes wethouders en directeuren wordt bestuurd. Dat
heeft de zaak zelf geschaad. Wij gaan ervan uit dat het gedonder nu
afgelopen is. U ontslaat bijvoorbeeld iedereen die nu nog lekt naar de
pers.
Burgemeester Cohen: In gedachten noem ik u steeds vaker wethouder. Een
goed teken.
Het begin van dit college was goed maar er blijft nog genoeg te doen.
Op al die terreinen waar wij hoge verwachtingen koesteren, zal een
grotere bestuurlijk doortastendheid ten toon gespreid moeten worden.
Teleurgesteld zijn wij ook dat het bestuursakkoord met de stadsdelen
niet, zoals beloofd, voor de begroting is afgekomen. Als ergens een
enorme sprong in bestuurlijke effectiviteit gemaakt kan worden, was
het hier wel geweest. Waar blijft dat akkoord.
Ook hadden wij ons voorgenomen onze mentaliteit richting het rijk te
veranderen. Het programakkoord kent een lange rij ambities waar zonder
Den Haag niets van terecht komt. Wethouder Dales zou onze Chief
Lobbyist worden.
Een rondgang in september langs de burelen van de Tweede Kamer en een
aantal rijksdiensten heeft mij pas goed wakker gemaakt. De afkeer van
de hoofdstedelijke arrogantie is in alle geledingen groot, ook bij
onze politieke vrienden in Den Haag. Men kent ons niet.
Een directeur van een rijksdienst vertelde mij: De wethouder in Delfzijl kennen we persoonlijk bij naam, die uit Amsterdam uit de krant, wij ontvangen slechts zo nu en dan een schrijven afgedaan door een ambtenaar, waarin op hoge toon iets wordt geëist.
Dit gaat niet goed zo.
Een paar woorden over de coalitieverhoudingen:
Het gedualiseerde systeem vereist een onafhankelijke kritische geest van ons raadsleden ten opzichte van het college. Echter met de VVD en CDA hebben wij wel een deal. Wij hebben het college op pad gestuurd met een programakkoord dat wij, de partijen in de raad, met elkaar gesloten hebben, en waaraan wij ons gebonden hebben. Eén van de voor de PvdA wezenlijke afspraken is de minimaal 30% sociale woningbouw. Natuurlijk geldt deze doelstelling ook onverkort voor megaprojecten als IJburg en de Zuidas. VVD en CDA hebben geen mogelijkheid onbenut gelaten om in de pers en in vergaderingen afstand te nemen van deze afspraak. Een keer je mening geven, dat is best, maar dit gedrag schaart de PvdA niet onder fair play .
De urgentie van een andere manier van besturen
Tijdens het debat over het programakkoord kwam de boodschap nog maar half door: er moet nodig eens gelucht worden. De gemeente moet kritisch naar zichzelf kijken, bereid zijn activiteiten te staken en zo ruimte voor nieuw beleid creëren. Een viertal voorbeelden.
I) De Theemsweg.
Vol van goede bedoelingen openden wij eens een plek voor onze
heroïnehoeren om hen iets beter beschermd hun werk te kunnen laten
doen, en de overlast in de stad te verminderen. Zij zijn daar
nauwelijks geweest. Continue verdrongen door andere groepen.
Wij joegen illegale hoeren weg achter de ramen en posteerden ze in die bushokjes, wat heeft dat voor nut? Waar ging ooit de bel rinkelen of dit wel de bedoeling was?????
Nergens, de gemeente ploeterde nijver door en werkte zich steeds
verder in de nesten. Inmiddels heeft zich in de omgeving een
internationaal crimineel attractiepark ontwikkeld dat tot in de verste
uithoeken van Europa grote faam geniet. De politie mag met grote inzet
van middelen de schade zien te beperken. Symptoombestrijding heette
dat vroeger. Net als het van de ene naar de andere hoek in de stad
naar de ander heen en weer bezemen van junks. Aan het normale
politiewerk, bijvoorbeeld in het aanpalende Geuzenveld, komt men niet
meer toe..
Burgemeester, moet ik zelf met een jurk aan op de Theemsweg gaan staan
om iedereen van schrik te laten vertrekken??? De gemeente is toch niet
bestemd tot houder van een Gemeentelijk Drive Inn Bordeel?
Laten we ons herbezinnen en ons weer richten op datgene waar het om ging: het lot van de ernstig verslaafden. De mannen gaan stelen, de vrouwen prostitueren enkel en alleen voor het verkrijgen van een shot.
Ik stel mij voor dat op het moment dat de Burgemeester de Theemsweg sluit, wethouder Belliot, geassisteerd door de heer van Riessen, de eerste steen legt voor de eerste zorgboerderij, waarin echt zorg en aandacht aan de verslaafden kan worden besteed.
We slaan zeker zeven bestuurlijke vliegen in een klap: We bevrijden de
heroïne hoeren uit hun deerniswekende omstandigheden, evenals hun
collegas draaideurcriminelen. Eindelijk de ronddolende oudere
verslaafden onderdak. Geen prostitutie meer achter C.S. of op de
bruggen van de wallen. De criminaliteit zal significant dalen. De
gebruikersruimtes, waarna men toch weer erop uit moet en de andere
burgers tot last is, kunnen wellicht erin op gaan. Duizenden dure
recherche-uren schieten over, niet meer nodig voor de uitwassen van de
Theemsweg.
II)
Nog een punt van herbezinning betreft onze relatie met justitie, met
name de positie van onze Burgemeester in de driehoek. Nog vorig jaar
sprak mijn fractieleider Piersma voorzichtig van een mogelijke
spagaat. Nou die bestaat: met een Burgemeester die zichzelf tot
eerstverantwoordelijke voor de veiligheid heeft gemaakt, met een
burgerij die de overheid en dus de gemeente voor de onveiligheid
verantwoordelijk houdt, en een Justitieel apparaat die zich in een
zogenaamd objectieve ivoren toren verschuilt.
In de week dat justitie zich druk maakt om een overvaller, staat er een verhaal in de krant dat diezelfde justitie niets doet met een aangifte tot mishandeling. Misschien moeten wij dit courantenverslag maar onderdeel van de beraadslagingen laten maken, omdat het getuigt van de verkeerde opsporingsprioriteiten, om maar eens een dure term van OM baas De Wijkerslooth te gebruiken.
Een ander incident nog, uit meer rood op straat, de permanente actie waarbij de PvdA-fractie de stad in trekt om de werkelijkheid niet uit het oog te verliezen: Een ondernemer met een pizzazaak doet aangifte van een bedreiging en geweldpleging door een gang bij de politie. Hij heeft een videoband waarop een en ander geregistreerd staat. U begrijpt het al. Tot nu toe heeft Justitie hier geen werk van gemaakt.
Edelachtbare, u zult zeggen daar ga je niet over, dat zal best, maar
dit willen wij als volksvertegenwoordigers niet langer meer
accepteren. Als het het college ernst is met de resultaatdoelstelling
een significante daling van het gevoel van onveiligheid bij onze
burgerij, dan kan dat niet zonder een driehoek die een drastische
andere aanpak kiest, met een grotere sense of urgency. In de toekomst
mag het niet meer voorkomen dat men mensen laat barsten nadat zij een
serieuze aangifte van geweld hebben gedaan. Wij vragen de Burgemeester
zijn maximale invloed bij de Officier van Justitie en bij de
Hoofdcommissaris uit te oefenen om deze attitudewijziging te
bewerkstelligen.
III) Integratie.
Wij leven in een tijd waarin de vraag hoe wij met elkaar om willen
gaan de boventoon voert. Tolerantie werd en wordt in Amsterdam
gelukkig nog altijd met een hoofdletter geschreven, maar mensen willen
niet alleen maar tolerant tegenover elkaar zijn, maar vragen terecht
ook steeds meer aanpassingsvermogen van elkaar. Men wil in normaal
Nederlands met elkaar kunnen praten. Men wil geen last van elkaar te
hebben. Men wil zich veilig en thuis kunnen voelen in de eigen buurt
en straat . Andere tijden maken de vraag naar een ander soort beleid
urgent. Van het gemeente bestuur mag verwacht worden dat zij daar vorm
aan geeft. Veiligheid en Zorg waren de speerpunten in de verkiezingen.
En onderwijs als basis voor een way of understanding met elkaar. Maar
de onderliggende vragen gaan dieper. Waar houdt de
verantwoordelijkheid van de overheid op en begint die van de burger?
Welke eisen mag een burger stellen aan de overheid, maar net zo goed:
welke eisen mag de overheid stellen aan de burger? De PvdA is een
partij met een rijke traditie als het gaat om emancipatie, of zoals we
dat vroeger noemde volksverheffing, en niet zonder resultaat.
We zullen de enorme vooruitgang op dat gebied met hand en tand verdedigen. En daar waar nieuwe gettos dreigen te ontstaan, met een nieuwe economische onderklasse, daar waar schooluitval dramatisch toeneemt en dus de kansen van kinderen afneemt, daar waar te veel vrouwen weer binnen zitten en homos dreigen te worden weggepest, daar zullen we ons net als in het verleden actief met mensen en buurten bemoeien. Door samen kansen te creeeren en perspectief te schetsen, maar ook door mensen aan te spreken op hun eigen verantwoordelijkheid. Wij nemen dan ook fors afstand van het simpele leven en laten leven liberalisme. Tolerantie mag nooit leiden tot onverschilligheid.
IV) Tenslotte. Ons eigen functioneren.
Wij hebben thans geen behoefte aan dure woorden over dualisme, die het ons als raad mogelijk moet maken effectiever te functioneren. Meer op een afstand opererend, meer controlerend, waardoor meer ruimte moet ontstaan voor onze belangrijkste taak: volksvertegenwoordiger.
Wellicht moeten wij wel nog onderzoek plegen naar een aspect. De vorming van de stadsdelen is afgerond. Taken zijn overgedragen. Het college is kleiner geworden. Het dualisme heeft uitvoerende taken weggehaald bij de gemeenteraad. Honderden leden van de deelraden nemen ons werk over. Zullen wij eens gaan onderzoeken of het mogelijk is de omvang van de raad flink terug te brengen. Hiertoe een motie.
MOTIE VERKLEINING RAAD
De begroting
De PVDA stelt nu al enige jaren drie prioriteiten: Veiligheid,
Onderwijs en Zorg. Dat vond zijn vertaling in het Programakkoord. Nog
geen 20% van de extra middelen in dit overvloedige begrotingsjaar gaat
die kant op. Dat moet het college maar eens uitleggen. Voor een
verdere analyse verwijs ik naar onze financieel woordvoerder Asscher
die na mij het woord hoopt te krijgen.
Laat er geen misverstand over bestaan. Het zou in sociaal opzicht onvoorstelbaar zijn indien de bijna 10000 I/D banen in deze stad worden afgeschaft. De Zorginstanties, de cultuurinstellingen, de scholen zouden zich geen raad weten. In de commissies hebben wij veel voorstellen gedaan deze te behouden. Voor een grote groep bestaat misschien een andere andere uitweg.
In het regeerakkoord staan grote sommen onder het kopje Veiligheid,
oplopend tot 700 miljoen euro over vier jaar. Het kabinet wil het
komende jaar er 4.000 politiefunctionarissen in Nederland bij. Dat
gaat volgens de kabinetsplannen 255 miljoen euro per jaar kosten. Als
we geluk hebben komen er van de 4.000 extra agenten 400 naar
Amsterdam.
Wij weten wat beters. In Amsterdam alleen al zouden we 4.000
toezichthouders, die nu onder de ID of WIW regeling vallen, kunnen
omzetten in reguliere banen -we hebben het dan over conducteurs,
huismeesters, conciërges op scholen, etc - voor nog geen 73 miljoen
euro per jaar! Let wel, 4.000 direct productieve functies die
aantoonbaar de criminaliteit hebben doen dalen en het
veiligheidsgevoel bij de mensen hebben verhoogd. Een koopje meneer
Remkes!
Wij willen hierbij een motie indienen, waarin wij het college vragen
een dergelijke omzetting in Den Haag te bepleiten. Een uitgelezen kans
voor een revanche voor het team lobbyisten in het college ligt hier.
Meneer Dales bel uw partijgenoot Remkes; een voorzet voor open doel!.
MOTIE VEILIGHEIDSMELKETIERS
Eventueel: Ik ben aan de tijd, voor onze opmerkingen over zorg en onderwijs verwijs ik naar de geschreven tekst, tot slot
Speerpunt Onderwijs:
Het merendeel van de ouders, leerlingen, leerkrachten en
schooldirecteuren zouden een meer gemengd onderwijs prefereren. Wie
het bestaan van witte en zwarte scholen wil tegengaan zal een actief
spreidingsbeleid moeten voeren. Gedwongen spreiding is tot nu toe in
andere steden en landen weinig succesvol. Vrijwilligheid geniet de
voorkeur boven dwang. Informatie voorziening is in feite het enige
instrument om tot spreiding te komen. Het is beter om ouders te
stimuleren kritisch naar scholen te kijken, zodat ze een bewuste keuze
kunnen maken.. Stimuleer ook allochtone ouders om groepsgewijs naar
een andere school te gaan. Bied laag opgeleide ouders steun bij het
maken van hun schoolkeuze; deze ouders blijken andere keuzes te maken
als ze objectieve voorlichting krijgen . De PvdA vindt sowiso dat er
een consumenten organisatie moet worden ingesteld om de ouders te
assisteren. Graag een reactie van het college.
Met name in het VMBO en (voortgezet) speciaal onderwijs moet de
onderwijshuisvesting en de kwaliteit van het onderwijs verbeteren, de
verouderde apparatuur en inventaris moet beter aansluiten op het
bedrijfsleven. Wij zijn daarom blij met inititiatief van het college
om nieuwe VMBO scholen op te richten.
Ook bij de Zorg tellen we onze zegeningen: De stadsmobiel eindelijk op
orde én goedkoper. De maatschappelijke opvang beter georganiseerd,
alhoewel verdere investeringen nodig zijn. Mijn fractie komt
binnenkort met een raadsnotitie over de zorg rond het centraal
station, niet alleen een onveilig station maar ook een onbedoeld
opvanghuis voor allerhande outdrops. De PvdA blijft zich grote zorgen
maken over de effectiviteit van de zorgorganisatie als geheel. Des te
teleurstellender is het dat het college geen werk heeft gemaakt van
het onderzoek naar de effectiviteit van alle bij de zorg betrokken
instanties, zoals deze raad bij de vorige begrotingsbehandeling in een
motie had gevraagd.
De druk zal de komende jaren alleen maar toenemen. De acute
pscychriatische zorg moet nu echt goed geregeld worden. De gemeente
zal een expliciete verantwoordelijkheid hebben krijgen voor de
preventieve gezondheidszorg. Een meer zakelijke aanpak is daarbij
onontkoombaar.
Mijnheer de voorzitter,
Als je altijd de verantwoordelijkheid hebt genomen voor het bestuur
van de stad valt het niet licht op een bepaald moment te moeten
constateren dat dingen anders dan in het verleden moeten. Angst voor
verwijten van anderen mogen geen reden zijn dit na te laten. De Partij
van de Arbeid toont de bereidheid de hand in eigen boezem te steken,
en die is nauw verweven na tachtig jaar stadsbestuur met die van het
gemeentebestuur te Amsterdam. Er moet nodig eens gelucht worden.
Het geduld van de burger lijkt vaak op. Redelijk of niet, men verwacht oplossingen voor problemen. De tijd van bedekken of inspanningsverplichtingen is voorbij. Boter bij de vis. Het college krijgt van de PvdA alle ruimte de hooggespannen verwachtingen in de vorm van resultaten waar te maken. Desnoods middels creatieve en onorthodoxe oplossingen.
Meneer de voorzitter, ik hoop dat u hierna het woord aan onze financieel woordvoerder Asscher wilt geven.
Tjalling B. Halbertsma
reacties