Trendrapport Provincie signaleert politieke keuzes (314)
Bouwstenen voor toekomstig beleid
De Provinciale Bestuurscommissie Onderzoek en Ontwikkeling (PBOO)
heeft op verzoek van Gedeputeerde Staten een trendrapport gemaakt. GS
willen dat rapport gebruiken bij de onderbouwing van de thema's die
voor de komende collegeperiode als richtinggevend beschouwd kunnen
worden voor de provincie. Op basis van het trendrapport is voor het
eerst een provinciebrede strategische oriëntatie gemaakt die
beschreven staat in het rapport 'Aan u de keuze'.
Het trendrapport kwam tot stand op basis van een representatieve
steekproef onder 1149 inwoners van Limburg, consultaties van een
Limburg Panel waarvan deskundigen uit verschillende maatschappelijke-
en overheidsorganisaties deel uit maakten, eerdere
beleidssignalementen van de PBOO, economische verkenningen (in
samenwerking met ETIL) en relevante literatuur.
Op basis van dit onderzoek kwamen zeven trends naar voren:
hyperpluralisering, van ratio naar gevoel, de demografische doorbraak,
grenzeloos denken, na de hoogconjunctuur naar een duurzaam Limburg en
het nieuwe provinciebestuur.
Hyperpluralisering
Het trendrapport constateert dat er sprake is van hyperpluralisering:
er ontstaan steeds meer nieuwe vormen van groepsbinding. De
individualisering van de maatschappij manifesteert zich sterk onder
jongeren. Het verenigingsleven is in Limburg nog stevig aanwezig.
Limburg scoort op dat punt hoger dan de landelijke cijfers. Door de
individualisering verandert het verenigingsleven omdat vrijwilligers
zich minder aan een vereniging bieden.
De kern van het provinciaal beleid is de vergroting van de
mogelijkheden tot participatie van de burgers in de samenleving. Voor
inwoners van Limburg is het belangrijk dat de overheid erop toeziet
dat er voor de cliënt in de zorg iets te kiezen valt.
Van ratio naar gevoel
Burgers zoeken naar nieuwe waardenoriëntatie. De inwoners van Limburg
maken zich zorgen over normen en waarden. Uit het onderzoek blijkt dat
het topthema voor inwoners van Limburg veiligheid is. Veel inwoners
van Limburg vinden dat respect en fatsoen steeds meer achteruitgaan in
onze samenleving, dat mensen steeds minder voor elkaar over hebben en
dat mensen steeds meer in de knel komen. Mensen zijn trots om inwoners
van Limburg te zijn: dat percentage steeg van 63% (Bevolkingsonderzoek
1997) naar 72% nu (Bevolkingsonderzoek 2002).
De helft van de Limburgers gebruikt internet. Het gebruik ligt bij de
jongere generatie (16-25 jaar) het hoogst met een gebruik van tachtig
procent. Maar ook meer dan tien procent van de senioren (ouder dan 66
jaar) maakt regelmatig gebruik van internet. Meer dan de helft (55%)
van de respondenten vindt zichzelf behorend tot een kerkgenootschap,
godsdienst of levensbeschouwelijke groepering.
Demografische doorbraak
In Nederland loopt Limburg voorop op het gebied van vergrijzing en
ontgroening. Het aantal jongeren (0-14 jaar) daalt de komende vijf
jaar met 1,4%. Limburg is relatief ongezond: de levensverwachting in
Nederland is gemiddeld 77,9 jaar. Voor Limburg is deze verwachting
lager: het laagst in de regio Oostelijk Zuid Limburg met 76,7 jaar.
Limburgers voelen zich ook ongezonder dan andere Nederlanders, de
waardering daalde de afgelopen drie jaar met vijf procent tot 75%.
Er wordt steeds meer een beroep gedaan op de gezondheidszorg.
Limburgers vinden het oplossen van de wachtlijsten heel belangrijk.
Maar de vergrijzing biedt ook kansen voor de Limburgse economie. Door
de snelle vergrijzing worden senioren een steeds belangrijkere
doelgroep voor bedrijven. Het belang van de persoonlijke
dienstverlening zal toenemen. Limburg biedt een unieke combinatie van
landschap, steden (monumenten) en de (Bourgondische) mentaliteit. Het
toerisme zou zich meer op de (vroeg)gepensioneerde kapitaalkrachtige
mensen kunnen richten. Op de woningmarkt moet er meer gebouw worden
voor senioren.
Grenzeloos denken
Door het wegvallen van Europese grenzen is Limburg een regio midden in
een Europees kerngebied en niet meer een regio in de periferie van
Nederland. Daarom is het voor Limburg van cruciaal belang om het
gezicht naar de omliggende regio's te richten. De realisatie daarvan
stagneert echter. Het is een taak van de Provincie om de Europese
attitude verder te ontwikkelen.
Na de hoogconjunctuur
Hoewel de economie in een dip zit, zijn de vooruitzichten op
middellange termijn voor Limburg niet ongunstig volgens ETIL. We komen
uit een hoogconjunctuur met een overspannen arbeidsmarkt, de rente is
relatief laag, de groei naar een diensteneconomie is in Limburg
ingezet en de instroom op de arbeidsmarkt is door de demografische
ontwikkeling minder omvangrijk. De zorg voor voldoende aanbod op de
arbeidsmarkt vereist van de Provincie investeringsimpulsen in
onderwijs en scholing. Het opleidingsniveau van de Limburgse
beroepsbevolking ligt onder het landelijk gemiddelde. Om de Limburgse
economische groei zeker te stellen, moet er ook gewerkt om de
barrièrewerking van de grens te verminderen.
Naar een duurzaam Limburg
Het hoofddoel van het Provinciaal Omgevingsbeleid is het realiseren
van de kwaliteitsregio Limburg. Dat is een regio die de kwaliteit van
leven en leren, van wonen en werken centraal stelt en stevig is
ingebed in internationaal verband. De sociale problematiek moet
aangepakt worden in samenhang met de fysieke (huisvesting, stedenbouw)
en economische (werkgelegenheid) dimensie.
Het nieuwe provinciebestuur
De Provincie is onbekend, maar niet onbemind. De interesse in politiek
is toegenomen (van 44% in 1997 naar 61% nu) en het imago van de
Provincie is goed. Maar mensen weten steeds minder wat de Provincie
doet. In 2003 gaan ook de provincies naar een duaal stelsel. Vanwege
haar schaal van bestuur biedt de Provincie extra kansen om de omslag
naar een duaal stelsel te maken.
Strategische Oriëntatie
De strategische oriëntatie 'Aan u de keuze' is een verdere verdieping
van het Trendrapport Limburg 2002. Er is een onderscheid gemaakt
tussen inhoudelijke en bestuurlijke thema's. Inhoudelijke thema's zijn
'natuur en milieu', 'sociaal en cultureel', 'economie en
infrastructuur' en internationalisering en veiligheid'. De
bestuurlijke thema's gaan in op de verschillende rollen die de
Provincie kan vervullen bij de inhoudelijke doelen.
De thema's zijn aan de hand van dilemma's beschreven. De dilemma's
geven het spanningsveld tussen verschillende uiteenlopende meningen
weer. Het doel van de strategische oriëntatie is het aanreiken van
bouwstenen aan de politiek als voorbereiding op de komende
verkiezingen van Provinciale Staten (11 maart 2003) en de
daaropvolgende coalitievorming. Het is voor het eerst dat er
provinciebrede strategische verkenning is verschenen.
6-11-2002 15:36