5 november 2002
Lage inkomens door euro in de financiële problemen
Ruim 185 duizend huishoudens dreigen in de financiële problemen te komen. Het afgelopen jaar zijn deze huishoudens, die minder dan modaal verdienen, risicovolle schulden aangegaan. Deze situatie is mede veroorzaakt door de invoering van de euro. Dit staat in een rapport van de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK), uitgevoerd door het NIBUD. Donderdag 7 november presenteert de NVVK de resultaten op haar jaarlijkse congres.
Niet prijsstijgingen maar geldillusie is de oorzaak
Er is door de consument het afgelopen jaar meer uitgegeven aan de
broodnodige boodschappen én aan luxe zaken zoals uitgaan. De
belangrijkste oorzaak zit echter niet in enorme prijsstijgingen maar
is bij de consument zelf te zoeken. Er zijn meer artikelen gekocht of
duurdere varianten van een bepaald artikel. Dit lijkt het gevolg van
de omslag van guldenprijzen naar euro´s. Zo blijkt het erg moeilijk om
in te schatten of een bepaalde prijs in euro´s hoog of laag is voor de
betreffende aankoop. Tevens rekent ruim 80% van de consumenten nog om
van euro´s naar guldens. En dat gaat gepaard met vergissingen, zo
zeggen zij. Pas thuis beseffen ze hoeveel ze werkelijk hebben
uitgegeven.
Roodstaan
Ruim 165 duizend huishoudens (met een inkomen onder modaal) geven aan
sinds de invoering van de euro minder geld over te houden voor leuke
dingen, of hebben hun spaargeld aangesproken. Bij hen leidt dit
vooralsnog niet tot problemen. Gevaar dreigt echter wel voor de 150
duizend huishoudens die voor het eerst of steeds vaker rood staan. En
zeker ook de 28.000 huishoudens die onbetaalde rekeningen hebben
liggen of een lening af hebben gesloten als gevolg van de financiële
problemen. De overige huishoudens hebben andere chronische
geldproblemen. Dit is een zorgelijke situatie. Juist de lagere
inkomens lopen een groter risico verder in de schulden te raken. Zij
hebben meestal geen of weinig financiële speelruimte, waardoor zij hun
schulden moeilijk kunnen aflossen.
Tijdelijk?
Deze financiële problemen lijken van tijdelijke aard. Als we aan de
euro gewend zijn, kunnen we immers weer goed vergelijken en kopen. Uit
het onderzoek blijkt echter dat 72% van de consumenten denkt voor het
einde van het jaar nog niet vertrouwd te zijn met de euro. In maart
was dit nog 58%. Ruim 21% denkt zelfs nooit op de euro over te
schakelen. Het lijkt er dus op dat er nog heel wat tijd nodig is
voordat iedereen gewend is.
Wat te doen
Volgens de NVVK moeten mensen bewuster worden gemaakt van de waarde
van de euro. Het is belangrijk dat zij de euro gaan gebruiken als
referentiepunt bij het doen van uitgaven.
Om dit te bereiken moet er meer aandacht worden besteed aan preventie
door onder andere voorlichting, speciaal voor kwetsbare groepen uit de
samenleving. Hierin kan worden voorzien door een gezamenlijke campagne
van de NVVK en het NIBUD. Deze campagne zal gericht zijn op
bewustwording en verantwoorde besteding van geld.
Over het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd door het NIBUD, het Nationaal Instituut
voor Budgetvoorlichting. Na de invoering van de euro heeft het NIBUD
op drie tijdstippen naar de mening van de consument gevraagd over
bepaalde zaken die met de invoering samenhingen. De derde keer hebben
ruim 4400 consumenten gereageerd. Het rapport is voornamelijk
gebaseerd op de resultaten van deze laatste enquête. Op verzoek van de
NVVK heeft het NIBUD deze gegevens nader geanalyseerd. De centrale
vraag bij deze nadere analyses was of de invoering van de euro heeft
geleid tot financiële problemen bij huishoudens.
Het volledige rapport NVVK/NIBUDFinanciële problemen door de invoering van de euro kunt u downloaden.