Naar een sociaal Europa (07/11/02)
Op aandringen van o.a. Conventielid Danny PIETERS kwam er donderdagnamiddag eindelijk een debat over het sociale Europa in de plenaire vergadering van de Conventie voor de Toekomst van Europa.
Danny Pieters, tevens N-VA-kamerlid en hoogleraar sociale
zekerheidsrecht, lichtte er de resultaten toe van de enquête die hij
over de opinies omtrent een Europese sociale zekerheid hield bij alle
nationale parlementsleden van de lidstaten en de kandidaat-lidstaten
evenals bij alle Europarlementsleden. Belangrijker nog zijn de
politieke conclusies waartoe hij op basis van deze resultaten en van
eigen wetenschappelijk werk komt. Daarbij legt het Leuvens kamerlid de
nadruk op de nood aan `harde' Europese bevoegdheden, die het
symbolische overstijgen. De socialisten, traditionele woordvoerders
van het sociale Europa, blijven volgens Pieters al te veel hangen bij
allerhande plechtige rechten- en beginselverklaringen en geven te
weinig aandacht aan de vragen waarmee de burgers van het oude en
nieuwe Europa echt zitten:
* Welke sociale minimumbescherming willen we aan alle burgers van de
Europese Unie waarborgen?
* Welke principes willen we in alle lidstaten op sociaal vlak
verwezenlijkt zien of wat is het kernbestand van het vaak
vernoemde maar zelden of nooit gedefinieerde `Europees sociaal
model'?
* Wat te doen als een lidstaat wel wil, maar naar eigen zeggen niet
kan tegemoetkomen aan zijn sociale verplichtingen? Moet er in een
bijzonder solidariteitsmechanisme voorzien worden?
* Wat te doen als een lidstaat een of ander van de vastgestelde
sociale grondbeginselen (minimumrechten en kernbestand van het
`Europees sociaal model') niet wil navolgen omdat er binnen die
lidstaat een ander beleid wordt voorgestaan?
Waarover moet de Conventie dan volgens Pieters gaan?
Al wie sociaal verzekerd is in een lidstaat mag geen rechten verliezen wanneer hij een binnengrens overtrekt. Nu is er al een coördinatie ten gunste van de migrerende werknemers die onderdaan zijn van een lidstaat; straks moet er een coördinatie komen voor alle sociaal verzekerden die zich binnen de Unie verplaatsen.
Symbolische ingrepen, zoals de geplande opname in een EU-grondwet van sociale grondrechten of doelstellingsbepalingen, kunnen een positieve impact hebben, maar zijn onzeker wat hun juridische effect betreft. Zich hiertoe beperken, zou neerkomen op boerenbedrog.
Het formuleren van vrijblijvende doelstellingen, waarover de lidstaten
dan regelmatig moeten rapporteren, geeft geen antwoord op de boven
geschetste vragen. Toch willen velen, ook socialisten, het daarbij
houden. Dat heel wat van hen regeringsverantwoordelijkheid dragen en
niet geconfronteerd willen worden met dwingende sociale bepalingen, is
hier ongetwijfeld niet vreemd aan.
Het is van het grootste belang op juridisch dwingende wijze gestalte
te kunnen geven aan de kernelementen van wat Europa sociaal maakt, van
wat Europa ter zake anders maakt dan b.v. de Verenigde Staten of
Japan. Alleen zo zal de toetreding tot de Europese Unie voor de
kandidaat-lidstaten een effectieve steun inhouden voor de sociale
bescherming, en zulks op een ogenblik dat ze in die landen sterk
belaagd wordt door ultraliberale tendensen.
Als we rekening houden met wat vandaag politiek prioritair of
gewoonweg mogelijk is, dan lijkt ons een ruimere Europese bevoegdheid
inzake de (toegang tot de) gezondheidszorg het meest voor de hand te
liggen.
Het is niet geloofwaardig telkens weer over de sociale dimensie van de
Europese eenwording en het cruciale belang daarvan te spreken, zonder
de Europese Unie ook de bevoegdheid te verlenen hier verder te gaan
dan enkele vrijblijvende principes. Dit doet geen afbreuk aan
hoofdverantwoordelijkheid van de lidstaten en hun deelstaten inzake de
sociale zekerheid. Daarnaast moet echter ook de Europese Unie
effectief kunnen ingrijpen, onder meer om Europees rechtelijk de
nationale sociale beleidsruimte te vrijwaren. De keuze gaat niet over
of Europa of de lidstaat, maar over de vraag of Europa alleen een
economische unie is of ook een karakteristiek sociaal model.
Kiezen we voor dit laatste, dan is het nodig snel tot een frontvorming te komen van allen, naar de woorden van oud-Commisievoorzitter Delors: "Europa zal sociaal zijn, of het zal ons Europa niet zijn".
Auteur:
Danny Pieters, kamerlid, lid Europese Conventie
Nieuw-Vlaamse Alliantie
Meer informatie:
Contactpersoon: Ben Weyts, woordvoerder
Telefoon: 02/219.49.30
Fax: 02/217.35.10
E-post: ben.weyts@n-va.be
Url: www.n-va.be
---
Ledenblad
Volle Manen