PERSBERICHT
Massieve zwarte gaten verlichten zichzelf
Massieve zwarte gaten geven hun geheimen prijs door de energie die ze uitstralen op radio-golflengten. Van 11 tot 15 november vindt in het Lorentz Centrum in Leiden een workshop plaats over sterrenstelsels met een dergelijk zwart gat in het centrum, de zogenaamde
radio-sterrenstelsels. Zo'n zestig experts uit zeven landen komen bijeen om de laatste inzichten over deze kosmische objecten uit te wisselen, waaronder John Peacock, Royal Astronomer van Engeland.
Een zwart gat slokt niet alleen materie op, maar zorgt er ook voor dat materie wordt versneld tot zeer hoge snelheden. Als dergelijke versnelde materie tegen een stilstaande gaswolk botst, als een hoge-snelheidstrein tegen een muur, wordt de wijde omgeving fel verlicht door het licht van de klap. Veel van die energie wordt op radio-golflengten uitgezonden, die hier op aarde goed te zien zijn met telescopen. Op die manier is het ontstaan en de evolutie van massieve zwarte gaten tot aan de andere kant van het heelal te volgen, en kan bovendien een nauwkeurig beeld worden gekregen van het stof en de gassen die zich in de buurt ophouden.
Het internationaal astronomie-onderzoek maakt steeds meer gebruik van krachtige radio-stelsels om de grote structuren van het universum te bestuderen. Door de massa van het centrale zwarte gat spelen deze radio- stelsels waarschijnlijk een belangrijke rol in de vorming van clusters van sterrestelsels in de vroege ontwikkeling van het heelal. Op dit moment wordt gebouwd aan de volgende generatie radio-telescopen om dit soort onderzoek te kunnen doen: het Nederlandse project LOFAR, een radio- telescoop bestaande uit dertien duizend kleine telescoopjes, zo groot als TV- antennes, verspreid over een oppervlak van twee maal dat van Nederland. LOFAR zal beelden met honderd maal grotere resolutie kunnen maken dan nu mogelijk is, en moet in 2006 gereed zijn.
Het Lorentz Center is een internationaal bezoekers- en studiecentrum op het gebied van astronomie, wiskunde, natuurkunde en informatica. Doel van het centrum is om wetenschappers uit deze disciplines bij elkaar te brengen voor workshops in een atmosfeer die samenwerking, discussie en interactie stimuleert. De duur van de workshops varieert
van een paar dagen tot enkele weken.
Dit persbericht, voorzien van beeldmateriaal, is ook te vinden op http://www.lc.leidenuniv.nl/press.php. Meer informatie over het Lorentz Center en over de workshop is te vinden op http://www.lc.leidenuniv.nl.
Organisator van de workshop: Dr. Huub Rottgering (Sterrenwacht Universiteit Leiden, email rottgeri@strw.leidenuniv.nl, tel. 071-5275833)
Huub Rottgering kan tijdens de workshop bereikt worden via de coördinator
van de workshop in het Lorentz Center Gerda Filippo, filippo@lc.leidenuniv.nl,
tel. 071-5275401.