Oordeel inzake transparante en verifieerbare factureringsprocedure
Oordeel van het college van de onafhankelijke post en telecommunicatie autoriteit op basis van artikel 4 van de verordening 2887/2000 van het europees parlement en de raad van 18 december 2000 inzake ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk en artikel 6.10 van de telecommunicatiewet
OPTA/IBT/2002/203278
`s-Gravenhage, 30 oktober 2002
A. Inleiding
1. Onderhavig oordeel van het college van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit
(hierna: het college) betreft de verplichtingen die KPN Telecom B.V. (hierna: KPN) heeft ter zake
van de transparante en verifieerbare factureringsprocedure voor alle diensten in het kader van
geheel of gedeeltelijke ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk.
B. Achtergrond
2. Op 29 juni 2001 heeft het college het "KPN Telecom Referentieaanbod Toegang tot het Aansluitnet",
versie 2.0, mei 2001, beoordeeld1. Met deze beoordeling werd beoogd om, vooruitlopend op de
bevoegdheid van het college om wijzigingen in het referentieaanbod voor de ontbundelde toegang
tot het aansluitnetwerk en bijbehorende faciliteiten (hierna: RA ULL) op te leggen, KPN en andere
aanbieders inzicht te geven in de wijze waarop het college het RA ULL zal beoordelen. Bij dit
oordeel heeft het college aangekondigd het RA ULL van KPN na inwerkingtreding van artikel 6.10
van de Telecommunicatiewet (hierna: Tw) opnieuw te zullen beoordelen.
3. In het navolgende oordeel wordt allereerst het wettelijk en regelgevend kader weergegeven. Daarna
zal kort worden ingegaan op het oordeel van het college van 29 juni 2001 en huidige aanbod van
KPN aangaande facturen. Daarop volgend zal het college zijn overwegingen ter zake weergeven. Tot
slot zal het college zijn oordeel geven.
C. Wettelijk en regelgevend kader
4. Op 2 januari 2001 is de Verordening 2887/2000 van het Europees Parlement en de Raad van 18
december 2000 inzake ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk2 (hierna: Verordening) van
kracht geworden. De verplichtingen, welke op basis van de Tw in Nederland reeds grotendeels met
betrekking tot het bieden van ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk voor KPN geldig waren,
worden door middel van de Verordening op Europees niveau geüniformeerd. In de Verordening
wordt het bieden van ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk verplicht gesteld voor die
1 Oordeel van het college van de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit inzake het referentieaanbod
voor de ontbundelde toegang tot het aansluitnet en bijbehorende faciliteiten d.d. 29 juni 2002,
OPTA/IBT/2001/201679
2 Verordening(EG) Nr, 2887/2000 van het Europese Parlement en de Raad van 18 december 2000 inzake
ontbundelde toegang tot het aansluitnetwerk (Pb EG 2000 L 336/4).
netwerkexploitanten, welke zijn aangewezen als exploitanten met een aanmerkelijke macht op de
markt van vaste openbare telefoonnetwerken. Bij wet van 14 september 2001 tot wijziging van de
Telecommunicatiewet en de Wet Onafhankelijke post- en telecommunicatieautoriteit3 ter uitvoering
van deze Verordening is de Tw gewijzigd in die zin dat het nieuwe artikel 6.10 in de Tw is ingevoerd.
Artikel 6.10 van de Tw bepaalt onder andere dat het college de nationaal regelgevende instantie is
als bedoeld in artikel 4 van de Verordening.
5. Ingevolge artikel 2, onder a, van de Verordening wordt onder aangemelde exploitant verstaan:
exploitanten van vaste openbare telefoonnetwerken die door de nationale regelgevende instantie
zijn aangemeld als beschikkende over een aanmerkelijke marktmacht op de markt van de levering
van vaste openbare telefoonnetwerken uit hoofde van bijlage I, deel 1, van Richtlijn 97/33/EG of
van Richtlijn 98/10/EG. KPN is aangewezen als aanbieder met aanmerkelijke marktmacht als
bedoeld in artikel 6.4 van de Tw en is derhalve aan te merken als de aangemelde exploitant zoals
bedoeld in de Verordening.
6. Op grond van artikel 3, eerste lid, van de Verordening dient de aangemelde exploitant per 31
december 2000 een referentieaanbod voor ontbundelde toegang tot haar aansluitnetwerk en
bijbehorende faciliteiten te publiceren dat ten minste de in de bijlage bij de Verordening genoemde
punten bevat, en dit regelmatig bij te werken. Het aanbod dient in voldoende mate ontbundeld te
zijn, zodat de ontvanger niet hoeft te betalen voor onderdelen of faciliteiten van het netwerk die
niet nodig zijn om zijn diensten te verlenen, en bevat een beschrijving van de verschillende
onderdelen en de respectieve voorwaarden en tarieven.
7. Op grond van artikel 3, tweede lid, van de Verordening dienen de aangemelde exploitanten per 31
december 2000 elk redelijk verzoek van een ontvanger om ontbundelde toegang tot hun
aansluitnetwerk en bijbehorende faciliteiten onder transparante, billijke en niet-discriminerende
voorwaarden in te willigen. Een verzoek om ontbundelde toegang kan alleen worden afgewezen op
grond van objectieve criteria die betrekking hebben op de technische haalbaarheid of de noodzaak
om de integriteit van het netwerk te handhaven. De aangewezen aanbieder dient voorts faciliteiten
te leveren die gelijkwaardig zijn aan die, welke zij aan haar eigen diensten of haar geassocieerde
ondernemingen levert, en dit volgens dezelfde voorwaarden binnen dezelfde termijnen.
8. Artikel 3, derde lid, van de Verordening bepaalt dat de aangemelde exploitant de ontbundelde
toegang tot het aansluitnetwerk en bijbehorende faciliteiten op basis van kostenoriëntatie dient
aan te rekenen. Ingevolge het nieuwe artikel 6.10, derde lid, van de Tw dient de aangemelde
exploitant ter zake een systeem voor de toerekening van de kosten van ontbundelde toegang tot
het aansluitnetwerk en bijbehorende faciliteiten op te stellen. Dit systeem behoeft de goedkeuring
van het college.
3 Staatsblad 2001, nr. 431.
9. In artikel 4, tweede lid, van de Verordening is onder meer bepaald dat de nationaal regelgevende
instantie in gerechtvaardigde gevallen wijzigingen van het referentieaanbod voor de ontbundelde
toegang tot het aansluitnetwerk en bijbehorende faciliteiten kan opleggen. Het college kan, indien
gerechtvaardigd, op basis van artikel 4, derde lid, Verordening op eigen initiatief optreden om non-
discriminatie, eerlijke concurrentie, economische doeltreffendheid en een maximaal nut voor de
gebruikers te waarborgen.
D. Oordeel van het college van 29 juni 2001
10. In zijn oordeel van 29 juni 2001 heeft het college KPN onder dictumpunt 30 het volgende
opgedragen:
"KPN dient een transparante, non-discriminatoire en flexibele bestel- en leveringsprocedure voor
het ontbundelen van aansluitlijnen op te nemen in het Referentie aanbod Unbundled Local loop,
waarin onder meer is opgenomen:
- Een transparante en verifieerbare factureringsprocedure"
E. Referentie Aanbod KPN, 15 september 2001
11. Eén van de elementen in het RA ULL van KPN, gedateerd 15 september 2002, betreft het "Reference
Offer for MDF Access Services Billing Manual", In dit aanbod is in in Appendix I onder meer het
navolgende opgenomen:
"The standard invoice will be used for all xTL and Shared Access services. The MDF Access Services
standard invoice is accompanied by a cover letter which specifies the total invoiced amount (in NLG
and EUR) and client address information".
"The Service Supplier can provide a Billing Specification service where additional information is
specified on the Service Taker's invoice. An example of this specification will be shown on the
Service Taker's'request".
"The Billing Specification service is subject to the charges described in the Tariff Schedule".
F. Overwegingen
12. Van de aangemelde exploitant mag in redelijkheid worden verwacht, dat facturen voor diensten
inzake ontbundelde toegang tot het aansluitnet en/of bijbehorende faciliteiten, op zodanige wijze
worden ingericht, dat in ieder geval de in rekening gebrachte tarieven, in het kader van de in artikel
3 derde lid, van de Verordening gestelde transparantie, verifieerbaar zijn. De in rekening gebracht
tarieven dienen herleidbaar te zijn op tijdvak, locatie, soort dienstverlening en (concreet) de
geleverde voorzieningen (bijvoorbeeld per aansluitlijn)
13. Voor het verifiëren van de eenmalige en periodieke kosten, is het van belang, dat op de factuur
tenminste de navolgende gegevens vermeld staan:
- De periode, waarop de factuur betrekking heeft;
- De ingangsdatum van de dienst, respectievelijk de datum van wijziging;
- Identificatie nummers voor lijnen, collocaties en andere afgenomen diensten;
- Indien van toepassing eigen kenmerk van de afnemer.
Verder zal onderscheid gemaakt dienen te worden tussen eenmalige kosten en periodieke kosten.
14. Een aanbieder zal in het algemeen een zodanig volume aan diensten van KPN afnemen, dat een
factuur, enkel in papiervorm voor verificatie doeleinden ongeschikt is. Een elektronische vorm mag
daarom in alle redelijkheid worden verwacht en mag ook als eenvoudig worden verondersteld.
Binnen KPN is de geautomatiseerde informatieverwerking immers eveneens de basis voor de factuur.
Het "format" voor een dergelijke factuur zou dan geen "PDF-" moeten zijn, doch bijvoorbeeld een
"EXCEL-" of "MSAccess-format" of welke andere gangbare elektronisch verwerkbare vorm dan ook.
15. Noch de in het Referentie aanbod, d.d. 15 september 2001, bedoelde "Standard Invoice" voor
diensten in het kader van ontbundelde toegang, noch de "Billing Specification" blijken voldoende
gegevens te bevatten om een adequate verificatie van de factuur mogelijk te maken. Daarbij komt,
dat de factuur in papiervorm óf (op aanvraag) electronisch, echter dan in " PDF-format", een
praktische en doelmatige verwerkbaarheid onmogelijk maakt.
16. Aldus is het college van oordeel dat de standaardfactuur ten minste de in overweging 13 genoemde
onderdelen dient te bevatten en in elektronisch verwerkbaar formaat dient te worden aangeboden
aan de marktpartijen.
G. Oordeel
17. Op grond van bovengenoemde overwegingen is het college van oordeel dat het huidige RA ULL van
KPN niet voldoet aan de daartoe bij de Verordening en het oordeel van 29 juni 2001 gestelde eisen,
omdat samengevat deze in de factuur vermelde gegevens onvoldoende aanknopingspunten bieden
om deze te verifiëren. Het college legt KPN hierbij op grond van artikel 4, onder 2, sub a, van de
Verordening op haar aanbod conform bovenstaande overwegingen aan te passen. Meer specifiek
dient KPN:
18. Binnen zes weken na dagtekening van dit oordeel de "specified invoice" zodanig aan te passen, dat
diensten inzake ontbundelde toegang tot het aansluitnet en bijbehorende faciliteiten verifieerbaar
zijn. Dit kan worden gerealiseerd, door op de factuur tenminste de navolgende gegevens te
vermelden:
- De periode, waarop de factuur betrekking heeft;
- De ingangsdatum van de dienst, respectievelijk de datum van wijziging;
- Identificatie-nummers voor lijnen, collocaties en andere afgenomen diensten;
- Indien van toepassing eigen kenmerk van de afnemer.
alsmede een onderscheid in eenmalige en periodieke kosten.
19. De "specified invoice" als "standard invoice" aan te duiden en aan te bieden.
20. De factuur in een "gangbare electronisch verwerkbare vorm", derhalve in geen geval in PDF-formaat
aan te bieden.
21. Derhalve de aldus aangepaste "standard invoice" om niet aan te bieden.
Zulks met inachtneming van al hetgeen het college in het onderhavige oordeel heeft overwogen.
Hoogachtend,
HET COLLEGE VAN DE ONAFHANKELIJKE POST EN TELECOMMUNICATIE AUTORITEIT,
namens het college,
dr. J. Huigen
hoofd van de afdeling Interconnectie en Bijzondere toegang.