Ministerie van Justitie

Bijlage

Beschrijving
Handhavingsinspanning
Casusgemeenten

Utrecht, 21 november 2002
GW08/rapport/028c

Inhoud

1 Inleiding 5
2 Casus D1 6
2.1 Beschrijving gemeente 6
2.2 Organisatie van de 'handhaving' 6
2.3 Sturing en instrumenten 7
2.4 Betrokkenheid bestuur 8
2.5 Rol externe instituten 9
2.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 9
2.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 9
3 Casus D2 10
3.1 Beschrijving gemeente 10
3.2 Organisatie van de 'handhaving' 10
3.3 Sturing en instrumenten 11
3.4 Betrokkenheid bestuur 12
3.5 Rol externe instituten 12
3.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 12
3.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 12
4 Casus D3 14
4.1 Beschrijving gemeente 14
4.2 Organisatie van de 'handhaving' 14
4.3 Sturing en instrumenten 15
4.4 Betrokkenheid bestuur 16
4.5 Rol externe instituten 16
4.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 16
4.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 17
5 Casus D4 18
5.1 Beschrijving gemeente 18
5.2 Organisatie van de 'handhaving' 18
5.3 Sturing en instrumenten 19
5.4 Betrokkenheid bestuur 20
5.5 Rol externe instituten 20
5.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 21
5.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 21
6 Casus D5 22
6.1 Beschrijving gemeente 22
6.2 Organisatie van de 'handhaving' 22
6.3 Sturing en instrumenten 23
6.4 Betrokkenheid bestuur 24
6.5 Rol externe instituten 24
6.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 24
6.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 24

Andersson Elffers Felix

7 Casus E1 25
7.1 Beschrijving gemeente 25
7.2 Organisatie van de 'handhaving' 25
7.3 Sturing en instrumenten 26
7.4 Betrokkenheid bestuur 26
7.5 Rol externe instituten 27
7.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 27
7.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 27
8 Casus E2 28
8.1 Beschrijving gemeente 28
8.2 Organisatie van de 'handhaving' 28
8.3 Sturing en instrumenten 29
8.4 Betrokkenheid bestuur 30
8.5 Rol externe instituten 30
8.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 30
8.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 31
9 Casus E3 32
9.1 Beschrijving gemeente 32
9.2 Organisatie van de 'handhaving' 32
9.3 Sturing en instrumenten 33
9.4 Betrokkenheid bestuur 34
9.5 Rol externe instituten 34
9.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 34
9.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 34
10 Casus E4 35
10.1 Beschrijving gemeente 35
10.2 Organisatie van de 'handhaving' 35
10.3 Sturing en instrumenten 36
10.4 Betrokkenheid bestuur 37
10.5 Rol externe instituten 37
10.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 37
10.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 37 11 Casus E5 38
11.1 Beschrijving gemeente 38
11.2 Organisatie van de 'handhaving' 38
11.3 Sturing en instrumenten 39
11.4 Betrokkenheid bestuur 39
11.5 Rol externe instituten 40
11.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 40
11.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 40 12 Casus C1 41
12.1 Beschrijving gemeente 41
12.2 Organisatie van de 'handhaving' 41
12.3 Sturing en instrumenten 42
12.4 Betrokkenheid bestuur 43
12.5 Rol externe instituten 43
p 3
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

12.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 43
12.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 43
13 Casus C2 44
13.1 Beschrijving gemeente 44
13.2 Organisatie van de 'handhaving' 44
13.3 Sturing en instrumenten 45
13.4 Betrokkenheid bestuur 45
13.5 Rol externe instituten 46
13.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 46
13.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 46
14 Casus C3 47
14.1 Beschrijving gemeente 47
14.2 Organisatie van de 'handhaving' 47
14.3 Sturing en instrumenten 48
14.4 Betrokkenheid bestuur 48
14.5 Rol externe instituten 49
14.6 Bestuurlijke 'temperatuur' 49
14.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit 49

p 4
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

1 Inleiding
Idealiter is in de 'staat van de handhaving' op alle relevante domeinen aangegeven op welke manier individuele en samenwerkende (overheids)instanties en -bestuurslagen resultaten boeken en inspanningen leveren ten aanzien van toezicht/controle en dreigen of toepassen van dwangmiddelen. Zo ver is het echter nog lang niet. De handhavingsinspanningen van bijvoorbeeld een doorsnee gemeente zijn zelfs te weinig bekend om een antwoord te kunnen geven op de vraag waar een impuls van de Rijksoverheid op gericht zou moeten zijn en wat die zou kosten om een concrete stap naar hogere normhandhaving te kunnen zetten. Ook ontbreken er kengetallen. Tegen deze achtergrond is een gevoel van een bestuurlijke handhavingstekort ontstaan. In dat kader heeft de Minister van Justitie middels het WODC het initiatief genomen om via casusonderzoek naar handhaving van gemeentelijke veiligheidsvoorschriften ten aanzien van bouw en inrichtingen (bouw-, milieu- en brandveiligheidsregelgeving) meer inzicht te krijgen in handhaving door gemeenten. Aan Andersson Elffers Felix (AEF) is gevraagd om binnen meegegeven kaders een dergelijk onderzoek uit te voeren.
Het onderzoek is er op gericht om door middel van casusonderzoek in tenminste negen gemeenten (variërend in grootte) inzicht te krijgen in de handhavingsinspanning op de genoemde terreinen (milieu-, brand- en bouwveiligheidsvoorschriften). Het casusonderzoek heeft uiteindelijk plaatsgevonden in dertien gemeenten. De resultaten van de tot nu toe uitgevoerde inventarisaties en analyses zijn vastgelegd in drie deelrapportages:

- Deel I: Analyse handhavingsinspanning casusgemeenten. Een analytische beschouwing van de bevindingen over alle casusgemeenten.

- Deel II: (de onderhavige rapportage): Beschrijving handhavingsinspanning casusgemeenten. Een beschrijving van de onderzoeksresultaten per casusgemeente.
- Deel III: Bestuurlijk relevante normen en kengetallen vergunningverlening, toezicht en handhaving (bouw, milieu en brandveiligheid).
In deze rapportage zijn per gemeente de belangrijkste onderzoeksbevindingen beschreven. p 5
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

2 Casus D1
"De raad zegt dat de handhaving onder de maat is door het formatieve tekort, maar trekt daar geen conclusies uit."
"De wethouder wil eigenlijk alleen weten wat bij de bevolking moeilijk ligt." 2.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 150.000 inwoners en een totale oppervlakte van 3.000 hectare. In tabel 1 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 2 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 1: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 20011 Inrichtingen Cat.A Cat.B Cat.C Cat.D Totaal Vergunningsplichtig * 690 Meldingsplichtig (AMvB)
Totaal 1125 1405 345 30 2905
* Ontbrekende gegevens worden niet vermeld
Tabel 2: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 65 2. Gebouwen met een logiesfunctie 260 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 190 4. Gezondheidszorggebouwen 10-15 5. Bedrijfsgebouwen 220 6. Gebouwen voor wegverkeer 110 7. Gebouwen met een publieksfunctie 740 Totaal inrichtingen 1600 2.2 Organisatie van de 'handhaving'
Binnen de milieudienst is er een scheiding tussen vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds. Handhaving op milieugebied vindt daarnaast nog plaats door inspecteurs bij de reiniging en bij het bureau bodem
Bij de brandweer is de handhaving ondergebracht bij de afdeling preventie. Bij BWT zijn verlening en toezicht gestructureerd in één afdeling. Daarnaast is er nog een afdeling specifiek voor de handhaving.
Op beleidsmatig terrein is er geen afstemming tussen milieu, brandweer en BWT. Ieder bepaalt zelf de prioriteiten voor de eigen dienst. Voor sectoroverschrijdende uitvoeringsproblemen is er maandelijks handhavingsoverleg.
1
Alle aantallen m.b.t. produktie en inrichtingen zijn afgerond. p 6
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 3. Tabel 3: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal productie Milieu 12 10 190 9 10 425 Brandweer 8 8 90 2,6 8 305 BWT 10 1350 54* 10 1350
* Het aantal fte is in werkelijkheid verdeeld over vergunningverlening en toezicht & handhaving 2.3 Sturing en instrumenten
Normen
In geen van de sectoren wordt actief door het bestuur op kengetallen gestuurd. Er worden door de betrokken sectoren wel normen gehanteerd.
De milieudienst hanteert eigen normen, ervaringscijfers die zijn afgeleid van de VNG normen voor verlening en toezicht. Daarop wordt intern door de directie en de bureauhoofden gestuurd. De brandweer hanteert eigen normen die tot stand zijn gekomen naar aanleiding van de prevap normen. Deze worden normen worden nog niet gehaald. Er is een plan van aanpak om die binnen 5 jaar wel te halen.
Bij BWT worden geen normen gehanteerd. Op dit moment worden voor BWT beleid en normen geformuleerd in het kader van de nota "Handhaven" Rapportages
Dit jaar zijn alle sectoren voor het eerst verplicht om in de jaarrapportage iets te zeggen over handhaving
Bij milieu zijn concrete doelstellingen en planningen geformuleerd. De milieudienst rapporteert per kwartaal via managementrapportages. Daarin worden aantallen vergunningen en andere rechtshandelingen genoemd.
Bij de brandweer is men nu bezig jaarplanningen te maken voor het verlenen en handhaven van de gebruiksvergunningen. De brandweer hanteert daarbij een eigen prioritering, maar over de realisatie daarvan wordt niet gerapporteerd. Wel worden de prioriteiten op zich aangegeven aan het college. Er wordt gewerkt met concrete doelstellingen en planningen. De brandweer rapporteert halfjaarlijks via managementrapportages. Daarin worden aantallen vergunningen en andere rechtshandelingen genoemd.
Bij BWT worden geen doelstellingen of planningen geformuleerd. BWT heeft een jaarlijkse rapportage en maakt daarnaast elk kwartaal een managementrapportage die vooral productiecijfers bevat.
p 7 GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Programmatisch handhaven
In de organisatie van de handhaving is sinds 1999 een kentering te herkennen. Sindsdien is meer geld en capaciteit vrijgemaakt voor handhavingstaken dan daarvoor. Zo is een aantal beleidsnotities gemaakt die nu hun uitvoering gaan krijgen, onder meer op het gebied van clandestien gebruik van water, wegen en groen. De nota Handhaven is recent opgesteld en biedt aanknopingspunten om te komen tot programmatisch handhaven. Deze nota moet nog door de raad worden goedgekeurd. Het duurt nog minimaal 2 jaar voordat de nieuwe werkwijze die wordt beschreven zal zijn ingevoerd. Met name moet nog in beeld gebracht worden hoeveel capaciteit er is en hoeveel er nodig is.
Op het gebied van milieu is men het verst met programmatisch handhaven, geïnstigeerd vanuit het rijk. Het bestuur stelt prioriteiten, er zijn jaarplanningen en er wordt over de prestaties gerapporteerd.
De brandweer wil in die richting bewegen, maar moet daarvoor nog wel een slag maken. De prioriteit is vooralsnog eerst om te zorgen dat alle gebruiksvergunningen worden verleend, pas dan kan handhaving aan de orde komen. De brandweer werkt nog niet met een door het bestuur goedgekeurd jaarplan op het gebied van handhaving. De eigen doelstellingen op het gebied van inlopen van de achterstanden bij het verstrekken van de gebruiksvergunning kunnen naar verwachting alleen worden gehaald als men er in slaagt voldoende personeel in te huren. BWT moet nog de grootste slag maken op het gebied van programmatisch handhaven. Er wordt niet gewerkt met jaarplannen of normen. Er wordt gewerkt met het piepsysteem. Dat wil zeggen dat naar aanleiding van klachten of meldingen van burgers of bedrijven wordt gereageerd. Het is niet bekend welk aandeel van de totale vergunningsplichtige zaken daarmee worden gedekt. Het bestuur stuurt ook niet echt op prestaties of stelt prioriteiten daarin. Op dit moment heeft vergunningverlening prioriteit voor de afdeling, pas daarna kan aan het handhaven daarvan begonnen worden. Er is op dit moment een achterstand van ongeveer 2000 vergunningen die moeten worden afgeschouwd.
Voor sector overschrijdende problemen is er maandelijks handhavingsoverleg op uitvoerend niveau. Op beleidsniveau is er geen overleg.
2.4 Betrokkenheid bestuur
De gemeenteraad was tot voor kort nauwelijks betrokken bij de handhaving, eigenlijk alleen als het onderwerp toevallig aan de orde kwam of in individuele gevallen. Na goedkeuring van de nota Handhaven zal dat wijzigen en dat begint nu al zichtbaar te worden. De burgemeester profileert zich sinds drie jaar meer op handhaving en zit daar dichter op dan de rest van het college.
De meeste wethouders hebben tot dusver niet een echte actieve bemoeienis met de organisatie van de handhaving gehad. Zij weten niet goed wat er in algemene zin speelt, maar zijn wel goed op de hoogte van incidenten. De wethouder BWT bijvoorbeeld is vooral geïnteresseerd in zaken die gevoelig liggen bij de burgers. Het beleidsprogramma milieu gaat ter goedkeuring naar het College, maar niet naar de raad. De wethouder milieu zit dicht op de totstandkoming van het jaarplan. p 8
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Het bestuur moet het beleidsprogramma van de brandweer jaarlijks goedkeuren. De raad bemoeit zich daar niet inhoudelijk mee, maar wordt wel geïnformeerd. De brandweer legt jaarlijks verantwoording af aan het college.
BWT rapporteert elk kwartaal aan de wethouder. Deze rapportage gaat niet naar de raad. 2.5 Rol externe instituten
De rol van externe instituten is in de gesprekken niet aan de orde gekomen. 2.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Het thema leeft bestuurlijk. Dat is mede af te leiden uit de nota Handhaven. Het college drukt vanaf dit jaar ook veel meer een stempel op het handhavingsbeleid. Tegelijkertijd wordt er ambtelijk aangegeven dat voor een handhaving volgens de eigen normen meer formatie nodig is. De raad en het bestuur erkennen dit ook. De afgelopen jaren is er echter telkens onvoldoende budget vrijgemaakt om de formatie tot het gewenste niveau aan te vullen. De hoofden van de verschillende afdelingen geven ook signalen hierover aan de politiek, maar deze worden niet opgepakt.
2.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
Voor handhaven van de milieu-inspanningen volgens de VNG normen zijn nog 2-3 extra fte nodig. Het niveau van aanwezige medewerkers is adequaat. Het budget is onvoldoende om volgens de eigen normen te handhaven.
De beschikbare formatie van de brandweer is voldoende zo lang niet alle vergunningsplichtige bedrijven een vergunning hebben die jaarlijks moet worden gecontroleerd. Dus wel voor de verlening van de vergunningen en het toezicht daarop op het huidige niveau. Het niveau van de mensen is adequaat. Extra juridische capaciteit wordt nu aangetrokken. Het budget zou uitgebreid moeten worden om beter te kunnen handhaven. Dit jaar is er al extra formatieruimte, daarnaast komt er nog budget bij. Dat moet bij elkaar voldoende zijn. Er is bij BWT geen inzicht in de totale clandestiene bouw, het is daarom ook niet duidelijk hoeveel formatie en budget er nodig zou zijn om volgens het boekje te handhaven. Zeker is wel dat handhaven volgens de nu gehanteerde normen vraagt om meer formatie en budget. Het niveau van de medewerkers is voldoende.
p 9
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

3 Casus D2
"Vroeger vond het college het maar gezeur, de nieuwe burgemeester wil wel en heeft het op de agenda gezet."
"Wij werkten niet klantgericht maar klantvriendelijk. Dat betekent dat we zo veel als mogelijk toelieten om bedrijven tegemoet te komen."
Wethouder: "Jan, je doet het goed zolang de bedrijven niet komen klagen." 3.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 40.000 inwoners en een totale oppervlakte van 1.500 hectare. In tabel 4 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 5 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 4: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.A Cat.B Cat.C Cat.D Totaal Vergunningsplichtig 150 Meldingsplichtig (AMvB)
Totaal 315 235 30 5 585 Tabel 5: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 20 2. Gebouwen met een logiesfunctie 10 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 40 4. Gezondheidszorggebouwen 1-5 5. Bedrijfsgebouwen 95 6. Gebouwen voor wegverkeer 10 7. Gebouwen met een publieksfunctie 105 Totaal inrichtingen 280 3.2 Organisatie van de 'handhaving'
De regionale milieudienst verzorgt de uitvoering van het milieubeleid. Verlening, toezicht en handhaving zijn daar organisatorisch gescheiden. De gemeente koopt diensten in en betaalt feitelijk per afgenomen dienst (controles en deels vergunningverlening) of per gewerkte uur. Bij de brandweer zijn verlening, toezicht en handhaving niet gescheiden. De drie activiteiten zijn ondergebracht bij de afdeling proactie/preventie
De dienst BWT kent evenmin een scheiding tussen verlening, toezicht en handhaving. Er bestaat structureel overleg tussen Brandweer en Bouw- en Woningtoezicht. Dit wordt geformaliseerd middels een convenant. Dit convenant van samenwerking Brandweer en Bouw- en woningtoezicht ligt ter besluitvorming bij het college. Er bestaan geen structurele overleggen tussen de drie diensten gezamenlijk waarin beleid of uitvoering wordt afgestemd. p 10
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 6. Tabel 6: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal productie Milieu 0,4 9,5 40 1,6 9,5 170 Brandweer 0,8 9 0 0,2 9 180 BWT 3,9 9 395 1,3 9 *
* Ontbrekende gegevens worden niet vermeld
3.3 Sturing en instrumenten
Normen
Voor wat betreft milieu wordt door de gemeente op aantallen vergunningen gestuurd. De milieudienst zelf gebruikt aangepaste VNG normen. In de toekomst zal meer op kwaliteit gestuurd worden, dat wil zeggen op basis van risicoafwegingen. Zo zijn vorig jaar al alle risicorelevante bedrijven bezocht en is aan de hand daarvan een risico-inventarisatie gemaakt. De brandweer is bij het opstellen van het Beleidsplan 2001-2005 uitgegaan van de Prevap richtlijnen. In de praktijk blijken deze normen niet te kloppen. De brandweer ontplooit momenteel geen eigen initiatieven op het gebied van handhaving omdat het Regionaal handhavingsprogramma waarbij na bestuurlijke vaststelling lokaal wordt aangesloten nu in ontwikkeling is. Activiteiten zijn gericht op het inlopen van de achterstand bij de verlening van gebruiksvergunningen.
BWT werkt niet met normen. Er is nu een adviseur aangetrokken om normen te formuleren voor kwalitatief goede dienstverlening en te berekenen welke formatie daarvoor nodig is. Tot nu toe wordt gewerkt met het piepsysteem. Dat wil zeggen dat alleen actie wordt ondernomen als burgers of bedrijven een melding maken.
Rapportages
Het bestuur geeft het milieubeleid voor dit jaar vorm aan de hand van de gemaakte risico- inventarisatie. De milieudienst rapporteert via managementsrapportages per trimester. Er is een beleidsplan voor de brandweer gemaakt voor de periode 2001-2005 dat richtingbepalend is voor de komende vier jaar. Over het beleidsplan van de brandweer wordt aan de raad en het college gerapporteerd per half jaar. Het betreft voortgangsrapportages over het beleidsplan. Daarnaast wordt aan het college en de raad voorjaars- en najaarsnota's gestuurd. Dit zijn meer algemene management rapportages. BWT werkt niet met jaarplannen. Er wordt wel beleid gemaakt en keuzen over hoe het bouwtoezicht moet worden aangepakt.
Op dit moment vindt er geen formele rapportage plaats over de activiteiten van BWT. Programmatisch handhaven
Het aantal te verlenen vergunningen wordt bepaald aan de hand van de aantallen van vorig jaar. De aantallen controles worden bepaald door het totale bedrijven bestand, de milieucategorie en de controle frequentie. In overleg met de gemeente wordt aan de hand hiervan een begroting opgesteld. Daarnaast worden er controles uitgevoerd in het kader van regionale handhavingsprogramma's, die jaarlijks bestuurlijk worden vastgesteld. Er is geen sprake van een eigen bestuurlijke prioritering of nieuwe beleidsafwegingen. p 11 GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Bij de brandweer is een begin gemaakt met programmatisch handhaven. Daartoe is onder meer ook een convenant gesloten met BWT om meer samen te doen bij het verlenen van bouw- en gebruiksvergunningen.
Bij BWT is programmatisch handhaven, met uitzondering van het hierboven genoemde convenant, vooralsnog niet aan de orde. BWT wil uiteindelijk wel gaan werken aan programmatisch handhaven, maar daarvoor is nog een lange weg te gaan. 3.4 Betrokkenheid bestuur
Het college heeft nooit een actieve opstelling gehad ten aanzien van handhaving. Er zijn nooit beleidskeuzes gemaakt of prioriteiten gesteld. Daarin lijkt het laatste jaar enige verandering in te komen onder invloed van een nieuwe burgemeester. Op het gebied van milieu wordt jaarlijks in overleg met de gemeente het aantal milieutaken vastgesteld. De milieudienst stelt een offerte op waarin onder meer de aantallen controles en vergunningen is opgenomen met de bijbehorende kosten. Het uiteindelijke budget voor controles en vergunningen wordt door de gemeente bepaald. Dit budget wordt bepaald aan de hand van de inspanning van het vorige jaar. De managementrapportages gaan naar college, niet naar de raad.
Vooral bij de brandweer betekent de invloed van de nieuwe burgemeester dat er op een andere manier gewerkt wordt. De brandweer rapporteert vier maal per jaar aan de raad en het college. BWT rapporteert niet aan het college of de raad. De raad wordt bij incidenten wel geïnformeerd.
3.5 Rol externe instituten
Het milieubeleid wordt ingekocht bij regionale milieudienst. Rollen van andere externen zijn niet als relevant in de gesprekken naar voren gekomen.
3.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Handhaven is geen echt thema, binnen de verschillende beleidsonderwerpen wordt er ook geen prioriteit aan gegeven. De verschillende diensten zijn zelf wel actief bezig met het maken van plannen om achterstanden in te lopen, de bestuurlijke betrokkenheid en interesse daarbij lijkt gering. Binnen het college is het vooral de burgemeester die aan het onderwerp trekt. De wethouders hebben er geen speciale belangstelling voor. 3.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
De formatie bij milieu is voldoende. Als de gemeente meer wil inkopen kan dat geleverd worden, mits de hierdoor benodigd personeel/vacatures ingevuld kunnen worden. De kwaliteit van de medewerkers is voldoende en ook het budget is voldoende om het toezicht en handhaving te verrichten dat door de gemeente wordt ingekocht. Het budget is niet voldoende om te handhaven volgens de geldende normen, maar dat is een afweging van het gemeentebestuur.
p 12
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

De formatie en het budget van de brandweer zijn beide niet voldoende om adequaat te kunnen handhaven. Aanwezige medewerkers zijn voldoende opgeleid en geoefend om het werk aan te kunnen.
De formatie en het budget van BWT zijn onvoldoende om meer dan incidenteel te kunnen handhaven. De kwaliteit van de medewerkers is voldoende. Wel is er veel onervaren personeel, maar dat komt vanzelf goed doordat meer ervaren medewerkers de jongeren begeleiden. Bij BWT bestaat een groot handhavingstekort, maar er is geen inzicht in de omvang. Er is nu begonnen met een nieuwe manier van werken waarbij in ieder geval alle binnengekomen meldingen worden afgehandeld. Als daarvoor te weinig capaciteit is wordt er ingehuurd. In het verleden bleven veel meldingen liggen. Onbekend is wat het budget voor inhuur op de gemeentelijke begroting is. Nu worden daarvoor de leges opbrengsten van de bouwvergunningen deels ingezet.

p 13
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

4 Casus D3
" Voor mijn constateringen is bestuurlijk weinig belangstelling." " Een groot deel van het bestuur bestaat uit ondernemers. Deze hebben er geen belang bij dat adequaat gehandhaafd wordt. Dat verklaart de gebrekkige belangstelling voor dit onderwerp." " De eigenaar heeft een sterke politieke invloed. Hij heeft geen bouw-, gebruiks- of milieuvergunning. Er vinden sinds kort wel wekelijkse controles plaats." "Door het vele jaren lange gedogen is de juridische positie van de gemeente zwak." 4.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 35.000 inwoners en een totale oppervlakte van 2000 hectare. In tabel 7 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 8 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 7: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.A Cat.B Cat.C Cat.D Totaal Vergunningsplichtig 155 Meldingsplichtig (AMvB)
Totaal 365 600 300 35 1300 Tabel 8: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 1998 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 5 2. Gebouwen met een logiesfunctie 25 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 35 4. Gezondheidszorggebouwen 1-5 5. Bedrijfsgebouwen 15 6. Gebouwen voor wegverkeer 65 7. Gebouwen met een publieksfunctie 180 Totaal inrichtingen 330 4.2 Organisatie van de 'handhaving'
De (regionale) milieudienst verzorgt de uitvoering van het milieubeleid. De gemeente koopt diensten in en betaalt feitelijk per gewerkte uur. Verlening, toezicht en handhaving zijn bij de milieudienst organisatorisch niet gescheiden. Wel is het zo georganiseerd dat per dossier altijd verschillende mensen de verlening en het toezicht op de verlening op doen. Bij de brandweer zijn verlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds organisatorisch gescheiden op de afdeling pro-actie /preventie.
De dienst BWT kent geen scheiding tussen verlening, toezicht en handhaving. p 14
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Er is intersectoraal overleg. Zo is er wekelijks een milieu-inspecteur aanwezig bij het bouwvergunningenoverleg. Daar is de brandweer ook bij aanwezig. Alle verleende en de nog te verlenen milieuvergunningen gaan in afschrift naar de brandweer. Op het gebied van de handhaving zelf is geen overleg tussen de drie diensten. De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 9. Tabel 9: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal Productie Milieu 2 9 30 2,6 9 255 Brandweer 2,5 8 35 1,5 8 100 BWT 3,3 9,5 360 1,5 9,5 800 4.3 Sturing en instrumenten
Normen
Er wordt door de milieudienst gestuurd op het werkprogramma en de bijbehorende wettelijke termijnen. Tevens worden (voor de benodigde formatie) de oude VOGM kengetallen gebruikt. Het jaarlijkse beleidsplan wordt vastgesteld aan de hand van het milieuwerkprogramma dat de dienst voor de gemeente opstelt. Daarin worden ook de prioriteiten aangegeven. Aan de hand van het programma wordt per inspecteur een inspanningsverplichting opgesteld. De brandweer hanteert de prevap normen bij de planning. De brandweer controleert de verleende vergunningen jaarlijks. Daarbuiten is alles gericht om de achterstand bij de verlening van vergunningen in te lopen. Daarvoor is een plan van aanpak gemaakt. Er vinden geen controles plaats bij inrichtingen waar geen vergunning is verleend. De brandweer beschikt niet over een instrumentarium om strafrechtelijk of bestuursrechtelijk (bestuursdwang) op te treden.
BWT werkt niet met normen of beleidsdoelstellingen. Ook in deze gemeente wordt gewerkt met het piepsysteem. Dat wil zeggen dat alleen actie wordt ondernomen als burgers of bedrijven een melding maken.
Rapportages
De milieudienst rapporteert maandelijks via maandrapportages over de voortgang van het milieuwerkprogramma aan het dagelijks bestuur van de dienst. Daarin is de gemeente met een wethouder vertegenwoordigd. De rapportage wordt ter kennisneming verzonden aan het college en de raad. Jaarlijks wordt een milieuverslag opgesteld voor college en raad. De rapportages zijn openbaar, maar worden niet gebruikt in rechtstreekse contacten met de bevolking.
Er wordt gestuurd door het management en in mindere mate door de wethouder op basis van de driemaandelijkse managementrapportages.
BWT werkt eveneens met driemaandelijkse managementrapportages. p 15
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Programmatisch handhaven
Bij de milieudienst worden heldere doelen aangegeven en prioriteiten gesteld. Onduidelijk is in hoeverre het gemeentebestuur actief invloed uitoefent op de totstandkoming en de prioritering in het milieubeleidsplan. Over de wijze waarop de handhaving zal gaan plaatsvinden, met welke strategie en wat minimaal acceptabele niveau van naleving zijn die het bestuur acceptabel vindt, is niets vastgelegd.
Er is geen sprake van programmatisch handhaven bij de brandweer in formele zin. Er is nu wel een plan van aanpak geformuleerd om de achterstanden bij het verlenen van gebruiksvergunningen weg te werken en de formatie is daarop aangepast. Dit plan is door de Raad goedgekeurd en wordt nu uitgevoerd. Daarover wordt periodiek gerapporteerd aan college en raad.
Bij BWT is programmatisch handhaven vooralsnog niet aan de orde. Algemeen gesproken is er geen sprake van programmatisch handhaven, hoewel de werkwijze van de milieudienst daarvan wel de beginselen in zich draagt. Voor de bestuurders ligt op dit moment vooral prioriteit bij het verlenen van gebruiksvergunningen door de brandweer. Eind 2001 waren er nog vrijwel geen gebruiksvergunningen verleend (35). Er is een programma opgesteld om op dit punt een inhaalslag te maken. Er zijn door het college geen bestuurlijke keuzen gemaakt ten aanzien van het gewenste niveau van de veiligheid. 4.4 Betrokkenheid bestuur
De burgemeester legt, mede door de gebeurtenissen in de afgelopen jaren nadruk op integraal handhavingsbeleid. Wethouders geven in het algemeen geen prioriteit aan het opstellen van beleid voor handhaving.
De management rapportages van milieu gaan naar college en naar de raad. Het milieuwerkprogramma wordt door het bestuur vastgesteld. De brandweer rapporteert vier maal per jaar aan de raad en het college. BWT rapporteert aan het college in bestuursrapportages die gemaakt worden op basis van de managementrapportages. Deze gaan niet naar de raad. De raad wordt bij incidenten wel geïnformeerd. Er is wekelijks overleg met de wethouders over actuele zaken. Aan het begin van het jaar formuleert de afdeling een afdelingsplan met een productbegroting. Het afdelingsplan wordt gepresenteerd aan de directie en het college. De productbegroting wordt wel door de raad goedgekeurd.
4.5 Rol externe instituten
Het milieubeleid wordt ingekocht bij de regionale milieudienst. Rollen van andere externen zijn niet als relevant in de gesprekken naar voren gekomen. 4.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Handhaven is geen echt thema. Binnen het college is het vooral de burgemeester die aan het onderwerp trekt. De wethouders hebben er geen speciale belangstelling voor. p 16
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

4.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
De formatie van milieu is voor verlening en handhaving is onvoldoende. De tekorten bedragen respectievelijk 15% en 60% op basis van de kengetallen van VROM. De kwaliteit van de dienstverlening is wel voldoende mede doordat het door schaalvergroting mogelijk is gebleken specialismen te ontwikkelen. De gemeente zal worden gevraagd om additionele middelen om de inzet op te kunnen voeren.
Voor het door de brandweer opgestelde plan om de achterstand bij het verlenen van de gebruiksvergunningen in te lopen is extra formatie en het budget beschikbaar gesteld. Het is volgens betrokkenen de vraag of dit voldoende is om een goed gestructureerde en kwalitatief voldoende handhaving te garanderen.
De formatie en het budget van BWT zijn onvoldoende om adequaat te kunnen handhaven, hoewel er afgelopen jaar een kleine formatie-uitbreiding is geweest. Bij BWT bestaat een handhavingstekort, maar er is geen inzicht in de omvang doordat alleen met het piepsysteem gewerkt wordt.

p 17
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

5 Casus D4
"Sinds 1992 is er door het bestuur actief aandacht besteed aan handhaving. Vanaf 1999 is dit versterkt en uitgebreid."
5.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 65.000 inwoners en een totale oppervlakte van 4.500 hectare. De gemeente wordt gekenmerkt door relatief veel (zware) industriële bedrijvigheid. In tabel 10 is het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 11 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 10: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.A Cat.B Cat.C Cat.D Totaal Vergunningsplichtig 245 Meldingsplichtig (AMvB)
Totaal 530 905 375 75 1885 Tabel 11: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 5 2. Gebouwen met een logiesfunctie 30 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 70 4. Gezondheidszorggebouwen 1-5 5. Bedrijfsgebouwen 220 6. Gebouwen voor wegverkeer 105 7. Gebouwen met een publieksfunctie 230 Totaal inrichtingen 665 5.2 Organisatie van de 'handhaving'
De (regionale) milieudienst verzorgt de uitvoering van het milieubeleid. De gemeente koopt diensten in en betaalt feitelijk per gewerkte uur. Verlening, toezicht en handhaving zijn organisatorisch niet gescheiden. Wel is het zo georganiseerd dat per dossier altijd verschillende mensen de verlening en het toezicht op de verlening op doen. Bij de brandweer zijn verlening en toezicht enerzijds en handhaving anderzijds organisatorisch gescheiden op de afdeling pro-actie /preventie.
De dienst BWT kent geen scheiding tussen verlening, toezicht en handhaving. Er is intersectoraal overleg. Zo is er wekelijks een milieu-inspecteur aanwezig bij het bouwvergunningenoverleg. Alle verleende milieuvergunningen gaan in afschrift naar de brandweer. Op ad hoc basis is er sprake van bilateraal overleg tussen brandweer en BWT en brandweer en milieudienst zowel op uitvoerend als op managementniveau. Op het gebied van de handhaving vindt overleg plaats op uitvoeringsniveau tussen de drie diensten. Structureel overleg op managementniveau is voorzien in het beleidsplan 2002 voor BWT.
p 18
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 12. Tabel 12: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal Productie Milieu 3 9,5 90 6 9,5 350 Brandweer 9 5 5* 9 80 BWT 7,4 9 695 4,5 9 565
* Het aantal fte is in werkelijkheid verdeeld over vergunningverlening en toezicht & handhaving 5.3 Sturing en instrumenten
Normen
Er wordt door de milieudienst gestuurd op het werkprogramma en de bijbehorende wettelijke termijnen. Tevens worden (voor de benodigde formatie) de oude VOGM kengetallen gebruikt. Het jaarlijkse beleidsplan wordt vastgesteld aan de hand van het milieuwerkprogramma dat de dienst voor de gemeente opstelt. Daarin worden ook de prioriteiten aangegeven. Aan de hand van het programma wordt per inspecteur een inspanningsverplichting opgesteld. De brandweer hanteert geen normen voor de formatie en het activiteitenplan op het gebied van verlening en toezicht. Er worden feitelijk nog geen activiteiten op het gebied van handhaving verricht. Alles is er op gericht om de achterstand bij de verlening van vergunningen in te lopen. Daarvoor is een plan van aanpak gemaakt. Nadat de achterstand is ingelopen zullen de afgegeven vergunningen ook worden gehandhaafd. Voor 2002 zijn nog geen doelstellingen goedgekeurd op het gebied van de vergunningverlening. Bij BWT zijn normen voor de formatie opgesteld aan de hand van een onderzoek waarbij de werkelijke uren per handeling werden gemeten. Via luchtfoto's is in kaart gebracht in welke mate de huidige situatie overeenstemt met afgegeven vergunningen. Een deel van de afwijkingen is in een generaal pardon goedgekeurd. Voor een ander deel worden de achterstanden via een door de raad goedgekeurd plan van aanpak weggewerkt. Rapportages
De milieudienst rapporteert via maandrapportages over de voortgang van het milieuwerkprogramma aan het dagelijks bestuur van de dienst. Daarin is de gemeente met een wethouder vertegenwoordigd. De rapportage wordt ter kennisneming verzonden aan het college en raad. Jaarlijks wordt een milieuverslag opgesteld voor college en raad. De rapportages zijn openbaar, maar worden niet gebruikt in rechtstreekse contacten met de bevolking.
De milieudienst maakt gebruik van een jaarlijkse gebiedsanalyse waarin gekeken naar de te verwachten nieuwe vestiging van bedrijven en de te verwachten bedrijfswisselingen. Jaarlijks worden ook de feitelijke mutaties in het gebied in beeld gebracht. Beide instrumenten helpen bij het opstellen van prioriteiten en de sturing daarop. De brandweer rapporteert in driemaandelijkse managementrapportages. Ook BWT rapporteert in driemaandelijkse managementrapportages waarin de voortgang van het beleidsplan aan de orde komt.
p 19 GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Programmatisch handhaven
In de gemeente wordt al vanaf 1992 met een handhavingsprogramma gewerkt. Naar aanleiding van de gebeurtenissen in Volendam en Enschede is daarvoor de afgelopen jaren meer structurele aandacht gekomen.
Bij de milieudienst worden heldere doelen aangegeven en prioriteiten gesteld. De raad spreekt zich uit over de wijze waarop de handhaving zal gaan plaatsvinden, met welke strategie en wat het minimaal acceptabele niveau van naleving is dat geaccepteerd wordt. Bij de brandweer is nog geen sprake van programmatisch handhaven in formele zin, wel in materiele zin. Er is een beleidsplan geformuleerd om de achterstanden bij het verlenen van gebruiksvergunningen weg te werken. Dat plan sluit aan op het beleidsdocument van BWT. In dit beleidsplan van de brandweer worden prioriteiten gesteld. De formatie is daarop aangepast. Dit plan is door de raad goedgekeurd en wordt nu uitgevoerd. Daarover wordt periodiek gerapporteerd aan college en raad.
Er is op het gebied van BWT sprake van programmatisch handhaven in strikte zin, dat wil zeggen dat aan de voorwaarden zoals beschreven in de Leidraad Programmatisch Handhaven wordt voldaan. Daartoe is een beleidsdocument door de raad goedgekeurd. Over twee jaar wordt de aanpak geëvalueerd.
Algemeen gesproken is sprake van programmatisch handhaven bij BWT en de milieudienst. De brandweer is wat dat betreft nog een stuk minder ver. Er is sprake van structurele samenwerking tussen de handhavingspartners. Maandelijks wordt een overleg georganiseerd tussen BWT, brandweer, milieudienst, (milieu)politie, afdeling bijzondere wetten van de politie en een de afdeling AZC. Dit overleg wordt getrokken en voorgezeten door de brandweer. In het overleg is de voorgang in de uitvoering van het beleidsdocument aan de orde. Zaken ten aanzien van de handhaving worden afgestemd en resulteren in concrete afspraken tussen de diensten.
5.4 Betrokkenheid bestuur
In de gemeente is veel bestuurlijke aandacht voor handhaven. In het college program voor de periode 2002 2006 wordt, mede door de gebeurtenissen in de afgelopen jaren, nadruk gelegd op het ontwikkelen van programmatisch handhaven en is daarin gesteund door de rest van het college.
De management rapportages van milieu gaan naar college en naar de raad. Het milieuwerkprogramma wordt door het bestuur vastgesteld na kennisneming door de raad. De brandweer rapporteert vier maal per jaar aan de raad en het college via managementrapportages.
BWT rapporteert aan het college en de raad over de voortgang van het uitvoeren van het beleidsplan via managementrapportages.
5.5 Rol externe instituten
Het milieubeleid wordt ingekocht bij de regionale milieudienst. Er is bij de beleidsvoorbereiding overleg met de provincie. Rollen van andere externen zijn niet als relevant in de gesprekken naar voren gekomen.
p 20
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

5.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Handhaven is een belangrijk thema in de gemeente. Er wordt aandacht, energie en geld ingestoken. Tegelijkertijd moet vastgesteld worden dat er nog steeds (forse) achterstanden bestaan in het handhavingsbeleid.
5.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
De formatie bij milieu is voor verlening en handhaving is onvoldoende om volgens de wettelijke normen te kunnen handhaven. De tekorten bedragen respectievelijk 19% en 62% op basis van de kengetallen van VROM. De kwaliteit van de dienstverlening is wel voldoende mede doordat het door schaalvergroting mogelijk is gebleken specialismen te ontwikkelen. De gemeente zal worden gevraagd om additionele middelen om de inzet op te kunnen voeren. Voor het door de brandweer opgestelde plan om de achterstand bij het verlenen van de gebruiksvergunningen in te lopen is niet voldoende formatie en het budget aanwezig. De formatie is wel uitgebreid in het afgelopen jaar om de inhaalslag mogelijk te maken. Hoeveel formatie er precies nodig is, is gegeven de afwezigheid van normen niet bekend. Indien nodig wordt personeel ingehuurd. Daardoor is de kwaliteit van degenen die de verlenen en het toezicht uitvoeren voldoende.
De formatie, het budget en kwaliteit van de medewerkers van BWT zijn voldoende om volgens de plannen te kunnen handhaven. Daartoe heeft in het afgelopen jaar uitbreiding van het personeel en het budget plaatsgevonden.

p 21
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

6 Casus D5
6.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 120.000 inwoners en een totale oppervlakte van 10.000 hectare. In tabel 13 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 14 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 13: inrichtingen (met betrekking tot Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.A Cat.B Cat.C Cat.D Totaal Vergunningsplichtig
Meldingsplichtig (AMvB)
Totaal 1185 715 130 10 2040 Tabel 14: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 35 2. Gebouwen met een logiesfunctie 170 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 215 4. Gezondheidszorggebouwen 30-40 5. Bedrijfsgebouwen 1200 6. Gebouwen voor wegverkeer 20 7. Gebouwen met een publieksfunctie 980 Totaal inrichtingen 2660 6.2 Organisatie van de 'handhaving'
De regionale milieudienst verzorgt de uitvoering van het milieubeleid. Vergunningverlening, toezicht en handhaving zijn daar organisatorisch gescheiden. De gemeente koopt diensten in en betaalt feitelijk per afgenomen dienst (controles en deels vergunningverlening) of per gewerkt uur.
Bij BWT verlening en handhaving en toezicht organisatorisch gescheiden in een afdeling verlening en toetsing en een inspectie afdeling voor de handhaving. Bij de brandweer bestaat nog geen organisatorische scheiding tussen verlening, toezicht en handhaving.
Er is een convenant gesloten: brandweer, milieu en bouwtoezicht geven elkaar voortaan bindend advies over vergunningen ("dwingende signaalfunctie") De milieudienst participeert in het R-SPH: regionaal servicepunt handhaving. Daarin zijn Bouw en Wonen en de Brandweer niet vertegenwoordigd. Momenteel wordt gezocht naar een informatiseringsslag. Informatie voor toezicht en handhaving van de verschillende diensten worden gekoppeld om elkaars dossiers te kunnen inzien. p 22
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Tabel 15: inzet en productie *
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal productie Milieu 2 10 30 3,9 9 -11 550 Brandweer 6 8 1080 ** ** *** BWT 8 9 of 10 1200 4,5 9 2600
*exclusief externe inleen voor piekopvang,

** zie vergunningverlening: er is geen goed onderscheid te maken tussen de productie gericht op vergunningverlening en de productie gericht op toezicht en handhaving
***Milieudienst voert vanaf 2003 ongeveer 700 controles uit i.v.m. risico-inventarisatie 6.3 Sturing en instrumenten
Normen
Er zijn geen vaste normen voor de controle bij BWT, dit is puur gebaseerd op ervaring. Prioriteit ligt bij grote openbare gebouwen (publieksfunctie), de rest volgt daarna. Het handhavingsniveau wordt politiek bepaald.
Bij milieu worden de aangepaste VNG normen door de milieudienst gebruikt. De brandweer hanteert de prevap normen, maar deze worden niet gehaald wegens capaciteitsgebrek. Prioriteiten voor controle worden met name gesteld op basis van de fysieke veiligheid van personen. Inzet vindt plaats op basis van de volgende prioriteitsstelling:
- prevap (prio 1 en 2)

- politieke druk (horeca, kerstversieringen)

- eigen prioritering (kinderdagverblijven)
Rapportages
BWT heeft geen systematische registratie of rapportage van het toezicht en handhavingsdeel. Milieu rapporteert drie maal per jaar in een Management rapportage en jaarlijks voor Drechtsteden op de verschillende aspecten (geur, geluid etc). Ook wordt verantwoording afgelegd over het aantal controles, het aantal AMVB's etc. De brandweer rapporteert nog niet systematisch. Begin van dit jaar is gestart met een drie-stappen handhaving. Dit heeft geleid tot het opleggen van de eerste dwangsommen in de maanden juni en juli. In 2003 zal middels de kwartaalrapportages gestart worden met rapportages over handhaving en toezicht.
Programmatisch handhaven
Er bestaat geen integraal programmatisch handhavingsprogramma. In de gemeente Dordrecht is men momenteel druk bezig met het opzetten van programmatisch handhaven. Er ligt een projectplan Handhavingsprogramma 2003, waar de brandweer, milieudienst en BWT bij betrokken zijn.
Er wordt een dubbele slag gemaakt:
a. het afstemmen van procedures
b. het ontwikkelen van normen waarop toezicht wordt gehouden. Op het gebied van milieu wordt het controleprogramma jaarlijks besproken met het college. De rapportage wordt vertaald in nieuwe programma-afspraken. p 23 GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

6.4 Betrokkenheid bestuur
De burgemeester is nauw betrokken bij vergunningverlening en handhaving door de brandweer.
Milieudienst: bestuur is zowel lokaal als regionaal breed geïnteresseerd in vergunningverlening, toezicht en handhaving.
Bouwen en Wonen: bestuurlijke belangstelling is voldoende. 6.5 Rol externe instituten
Er worden door Brandweer en Milieudienst structureel geen externe instituten ingehuurd voor vergunningverlening of toezicht en handhaving. Milieudienst is regionaal georganiseerd, wordt niet als extern instituut beschouwd. Bouwen en Wonen huurt structureel wel extra capaciteit in.
6.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Veiligheid maakt onderdeel uit van het collegeprogramma 2002-2006. Dordrecht maakt een (organisatorisch) onderscheid naar programma's, sectoren en bedrijven. In de programma's zijn onderwerpen opgenomen met een hoge mate van bestuurlijke prioriteit en sturing. Het programma Veiligheid is één van de 8 stadsprogramma's. Binnen het programma Veiligheid zijn eveneens prioriteiten gesteld. Voor het jaar 2003 zijn dat er 5. Het opstellen van een handhavingsprogramma 2003 voor de fysieke veiligheid is er daar één van.
6.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
De milieudienst heeft voor toezicht en handhaving ongeveer 50 % minder uren te besteden per milieucategorie dan de VNG-norm aangeeft. De afdeling vergunningverlening van de Milieudienst kent geen achterstand in de vergunningverlening op basis van de vergunningaanvragen. Wel kan het voorkomen dat een inrichting zonder (gewijzigde) vergunning of melding werkt. Zodra de Milieudienst daar achter komt, bijvoorbeeld via signalen van derden, bij regulier controlebezoek of uit eigen waarneming, wordt dit aangepakt. Bij BWT is het oordeel dat het veel beter moet en kan. Bij de brandweer is een fors capaciteitstekort om "goed" te kunnen handhaven. Ook het opleidingsniveau van de inspecteurs schiet nog iets te kort. Daarnaast moeten dit jaar de regelingen en verordeningen formeel worden vastgesteld door het bestuur om goede handhaving en toezicht mogelijk te maken.
p 24
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

7 Casus E1
"Grootste probleem is het aantrekken van mensen. Zitten ze hier eenmaal dan verdwijnen ze na verloop van tijd naar de grote steden. We kunnen evenmin concurreren met de commerciële bureaus."
7.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 25.000 inwoners en een totale oppervlakte van 12.500 hectare. In tabel 16 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 17 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 16: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.1 Cat.2 Cat.3 Cat.4 Totaal Vergunningsplichtig 50 130 125 15 315 Meldingsplichtig (AMvB) 335 235 85 0 655 Totaal 385 365 210 15 975 Tabel 17: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 10 2. Gebouwen met een logiesfunctie 5 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 30 4. Gezondheidszorggebouwen 1-5 5. Bedrijfsgebouwen 110 6. Gebouwen voor wegverkeer 40 7. Gebouwen met een publieksfunctie 105 Totaal inrichtingen 305 7.2 Organisatie van de 'handhaving'
De gemeentelijke organisatie is onderverdeeld in zeven afdelingen, waaronder de afdeling volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu. Zowel milieu als BWT zijn hierin ondergebracht. De brandweer is apart georganiseerd. Bij milieu zijn vergunningverlening en toezicht enerzijds en handhaving anderzijds organisatorisch gescheiden
De brandweer kent geen scheiding tussen verlening, toezicht en handhaving. Bij BWT kent zijn vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds organisatorisch gescheiden.
Via een loopbrief gaan alle bouw- en milieuaanvragen, langs de verschillende afdelingen. Eenmaal per maand is er overleg tussen politie, milieu, en de brandweer (handhavingsoverleg). BWT neemt hier desgewenst aan deel.
Op regionaal niveau is er bestuurlijk handhavingsoverleg met de portefeuillehouders van bouwen en wonen en milieu.
p 25
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Daarnaast vindt op regionaal niveau regulier burgemeestersoverleg plaats, waarin ook vergunningverlening, toezicht en handhaving aan de orde komt. De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 18. Tabel 18: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal Productie Milieu 2,8 8,5 15 0,78 8,5 10* Brandweer 0,76 9,5 20 0,17 9,5 25 BWT 3,62 8,5 450 1 8,5 200
* op basis van een beredeneerde schatting
7.3 Sturing en instrumenten
Normen
De milieudienst gebruikt de VOGM normen. Er is behoefte aan actualisatie van deze normen. De brandweer hanteert de prevap normen om het niveau van toezicht en handhaving te bepalen.
BWT hanteert geen specifieke normen. Zij controleert op basis van ervaring in meer of mindere mate. Zij gaat bijvoorbeeld na vergunningverlening vaker naar grotere bouwwerken. Rapportages
Milieu rapporteert eenmaal per maand aan het college. Er is sprake van een jaarplanning vooraf, aan de hand waarvan de resultaten worden gerapporteerd. Hierin staat aangegeven hoeveel controles voor welk soort inrichtingen zullen plaatsvinden. De brandweer rapporteert elke vier maanden aan het college. Hier is evenmin sprake van een beleidsplan vooraf.
Alle vakgebieden rapporteren in de maraps. BWT maakt geen jaarplannen, het piepsysteem geldt. Het college krijgt wel alle handhavingszaken onder ogen. Programmatisch handhaven
Er is geen sprake van programmatische handhaving. Er wordt geen integraal handhavingsplan gemaakt. Milieu kent wel een jaarplan, een uitvoeringsprogramma op basis waarvan het aantal controles zichtbaar is.
7.4 Betrokkenheid bestuur
Alle verleende vergunningen door BWT (gemandateerde bouwvergunningen middels lijsten) gaan langs het college. Dat geldt ook voor alle handhavingszaken. Daarnaast krijgt het college eenmaal per jaar de rapportage van milieu. De brandweer rapporteert elke vier maanden. De brandweer heeft mandaat voor de vergunningen nieuwbouw; de vergunningen bestaande bouw gaan wel langs het college. Deze rapportages worden niet in het College besproken.
p 26 GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

7.5 Rol externe instituten
Rollen van externen zijn niet als relevant in de gesprekken naar voren gekomen. 7.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
De belangstelling van het college voor vergunningverlening, toezicht en handhaving neemt toe. Het college wil op de hoogte worden gehouden van de stand van zaken op de terreinen. Bovendien neemt de wethouder deel aan regionaal overleg. Milieu is frequent aan de orde, de andere twee terreinen minder frequent. De rapportages voor brandveiligheid en BWT die volgens die planning & control cyclus worden gemaakt bevatten minimale informatie op deze (hoofdzakelijk uren). Deze rapportages worden niet besproken. Vergunningverlening, toezicht en handhaving is nog niet in de raad aan de orde gekomen. 7.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
Voor alle drie gebieden is er volgens de contactpersonen sprake van tekorten, voor milieu en BWT is echter geen extra formatie nodig.
Milieu heeft een forse achterstand met betrekking tot controles en handhaving. Dit komt echter door langdurige ziekte. Formatie-uitbreiding is nog niet gewenst. Voor de brandweer is er ook sprake van achterstand, zowel met betrekking tot vergunningverlening als met betrekking tot toezicht en handhaving. De gemeente heeft hiervoor maar een zeer kleine formatie beschikbaar, minder dan de helft van wat de normen voorschrijven.
Voor BWT geldt dat er achterstand is met betrekking tot controles en handhaving. Hiervoor is net formatie-uitbreiding gekomen. De verwachting is dat de achterstand hiermee kan worden ingelopen. Lastig is het aantrekken van collega's, in verband met de concurrentie van commerciële bureaus. Als collega's binnen zijn, gaan ze vaak na enkele jaren net ervaring opdoen, weg naar andere plaatsen of commerciële bureaus (veelal in grotere steden).

p 27
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

8 Casus E2
"We hebben wel het beschikbare budget maar krijgen simpelweg geen mensen uit de markt voor toezichtactiviteiten"
"We gebruiken vaak de pers als bedrijven niet mee willen werken. Dat werkt effectief". "Na Enschede is de inzet van de brandweer 300% gegroeid. We hebben wel behoefte aan een planningssysteem voor de benodigde inzet en de behaalde resultaten. 8.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 150.000 inwoners en een totale oppervlakte van 35.000 hectare. De gemeente heeft een afwijkend groot oppervlak.
In tabel 19 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 20 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 19: inrichtingen (met betrekking tot Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.1 Cat.2 Cat.3 Cat.4 Totaal Vergunningsplichtig 170 455 455 60 1140 Meldingsplichtig (AMvB) 815 1375 60 0 2250 Totaal 985 1830 515 60 3390 Tabel 20: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 30 2. Gebouwen met een logiesfunctie 25 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 150 4. Gezondheidszorggebouwen 1-5 5. Bedrijfsgebouwen 100 6. Gebouwen voor wegverkeer 20 7. Gebouwen met een publieksfunctie 355 Totaal inrichtingen 685 8.2 Organisatie van de 'handhaving'
De gemeente bestaat uit 9 diensten. De dienst Ruimtelijke ordening en wonen heeft vier afdelingen waaronder BWT. De brandweer is apart georganiseerd Milieu is ondergebracht in een dienst met 6 afdelingen, waaronder milieu. Milieu heeft 1x per maand een opsporingsoverleg met de politie. Daarnaast overlegt zij maandelijks met het mandaatteam: met bwt, brandweer en juristen. Er is sprake van een functionele scheiding bij Milieu: diegene die de vergunning heeft verleend, voert niet de controles uit. Brandweer: Bij de brandweer zijn vergunningverlening, toezicht en handhaving functioneel gescheiden. Brandweer en milieu overleggen eenmaal per maand met elkaar. Voor het project risicobedrijven hebben zij tweewekelijks overleg.
p 28
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Bij BWT kent zijn vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds organisatorisch gescheiden.
De gemeente heeft net een integraal project opgestart (een preventie-, toezicht- en handhavingsoverleg) dat moet leiden tot een integraal handhavingsplan (onder ander geadviseerd door TNO). Brandweer, milieu en BWT zitten bij dit overleg dat maandelijks plaatsvindt.
Daarnaast is een cultuurproject gestart. Het doel hiervan is dat de buitenmedewerkers alle relevante informatie met elkaar uitwisselen. Een derde project is het opstellen van een integraal automatiseringssysteem waarmee de drie terreinen inzage hebben in elkaars bestanden. De brandweer werkt aan het project 'vliegende brigade'. Hierbij worden frequent 's nachts de horecagelegenheden bezocht en worden rode of gele kaarten uitgedeeld. De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 21. Tabel 21: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal productie Milieu 9,6 9 55 14,4 9 825 Brandweer 4 8 75 2,3 6 285 BWT 17 10 2500 10 10 4000 Een van de factoren waardoor de productietijden voor toezicht hoog (zullen) zijn is het grote oppervlakte van de gemeente.
8.3 Sturing en instrumenten
Normen
De VOGM normen liggen ten grondslag aan de normen die milieu hanteert. Die hebben ze aangepast. Categorie 1 en 2 krijgen minder aandacht. Milieu controleert vaker aan de hand van bepaalde thema's zoals lpg stations of sportscholen. De brandweer gebruikt eigen normen, wel gebaseerd op Prevap uit 1986. Zij maakt een beleidsplan voor vier jaar en een jaarlijkse begroting. Hierin is het ambitieniveau voor het komende jaar opgenomen. Dat wil zeggen het aantal controles en de inrichtingen die worden gecontroleerd.
BWT heeft vooralsnog geen jaarlijks beleidsplan/werkplan waarin concreet de prioriteiten en gekozen ambitieniveaus zijn beschreven.
Rapportages
Milieu maakt een meerjarenvisie en een jaarplan. In de meerjarenvisie zijn de ontwikkelingen op hoofdlijnen weergegeven. In het jaarplan is het te besteden aantal uren gepland. Vier maal per jaar rapporteert milieu in maraps.
De brandweer rapporteert vier maal per jaar in een managementrapportage. Hierin zijn het aantal controles en de inrichtingen waarop de controles betrekking hebben opgenomen. Zij maakt sinds 2001 een lijst met risicobedrijven. Deze lijst is via internet toegankelijk voor het publiek.
p 29
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

BWT rapporteert vier maal per jaar aan de wethouder. Deze rapportages zijn niet openbaar. Programmatisch handhaven
Zoals boven beschreven is voor 2003 het eerste integrale handhavingsplan gepland. Op basis van dat plan zal programmatisch worden gehandhaafd, integraal door milieu, brandweer en BWT. Nu is wel al sprake van themagewijs programmatisch handhaven, bijvoorbeeld met betrekking tot horeca en scholen. Alle winkels worden eveneens op brandveiligheid gecontroleerd. Deze thema's worden projectmatig aangepakt. 8.4 Betrokkenheid bestuur
Het college is intensief betrokken bij de ontwikkelingen op milieugebied. Enschede heeft hierin duidelijk een rol gespeeld. De evaluatie van milieu van 2001 is in de raadscommissie uitgebreid aan de orde geweest. Twee maal per maand spreekt milieu de wethouder bij. Op provinciaal niveau is er vier maal per jaar bestuurlijk overleg. Het is onduidelijk in hoeverre het college de stand van zaken m.b.t. bouwen en wonen bespreekt. Het integrale project wordt wel periodiek met de raadscommissie besproken. Het college is intensief betrokken bij de ontwikkelingen op het terrein van brandveiligheid. In 2001 heeft zij een aantal keren 'met de benen op tafel' de stand van zaken besproken. Een keer per maand wordt de burgemeester bijgepraat.
8.5 Rol externe instituten
TNO adviseert over het integrale handhavingsplan. Rollen van andere externen zijn niet als relevant in de gesprekken naar voren gekomen.
Milieu neemt deel aan een provinciaal handhavingsoverleg met het waterschap, het OM, en VROM.
Met betrekking tot overleggen van de brandweer doen externe partners mee als Koninklijke Horeca Nederland (in geval van project horeca), arbeidsinspectie en de politie. 8.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Het college maakt tot nu toe geen keuzes in ambitieniveau of prioriteiten. Gezien het beschikbaar stellen van budget voor een integraal handhavingsplan lijkt het erop dat het college nu prioriteit aan dit onderwerp geeft. Dat is sinds het afgelopen jaar. Ook de start van de andere twee projecten duidt erop dat het bestuur meer aandacht voor dit onderwerp heeft. Met betrekking tot milieu heeft het college sinds Enschede volop aandacht voor vergunningverlening, toezicht en handhaving.
Met betrekking tot de brandweer heeft het college volop aandacht voor vergunningverlening, toezicht en handhaving. Zij heeft de thematiek enkele malen plenair besproken. Met de nieuwe raadscommissie is er eveneens al een eerste bijeenkomst geweest over de stand van zaken van de brandveiligheid.
p 30
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

8.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
Milieu heeft in haar ogen voldoende capaciteit voor haar werkzaamheden. Brandweer: Met de inhaalslag na Enschede meent de brandweer dat zij voldoende fte heeft om haar ambities waar te maken. De inhaalslag is nog steeds gaande. Vanaf 2003 hoopt de brandweer de inhaalslag voltooid te hebben. Zij kan vanaf dat moment met 1 fte minder toe. Het tekort zit voor BWT in het aantal controles. Dat zou tweemaal zoveel moeten zijn als nu gebeurt. Verder wordt nu een goede start gemaakt met integraal werken door middel van de start van de genoemde drie projecten. Tot voor kort was dit onvoldoende.

p 31
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

9 Casus E3
"Toezicht en handhaving was tot vorige jaar het ondergeschoven kind. Alle nadruk lag op vergunningverlening. Verleende vergunningen worden nauwelijks gecontroleerd. Er komt steeds meer aandacht hiervoor"(BWT).
"Als er hercontroles nodig zijn, dan worden de kosten in rekening gebracht bij deze inrichtingen. Dat is een vast bedrag per hercontrole." 9.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 35.000 inwoners en een totale oppervlakte van 15.000 hectare. Eenderde van het totaaloppervlak van de gemeente is bos. Er zijn 930 inrichtingen, waarvan 50% agrarisch is.
In tabel 22 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 23 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 22: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.1 Cat.2 Cat.3 Cat.4 Totaal Vergunningsplichtig
Meldingsplichtig (AMvB)
Totaal 335 435 135 25 930 Tabel 23: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 10 2. Gebouwen met een logiesfunctie 30 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 45 4. Gezondheidszorggebouwen 1-5 5. Bedrijfsgebouwen 45 6. Gebouwen voor wegverkeer 0 7. Gebouwen met een publieksfunctie 120 Totaal inrichtingen 255 9.2 Organisatie van de 'handhaving'
Tot 2003 valt vergunningverlening, toezicht en handhaving nog onder twee afdelingen: milieu en BWT. Bij de afdelingen milieu en BWT is er geen functionele scheiding tussen vergunningverlening, toezicht en handhaving.
Epe koopt haar diensten voor vergunningverlening brandveiligheid in bij een grotere stad. Daar is sprake van functiescheiding.
Vanaf 2003 kent de gemeente een nieuwe organisatie waarbij vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds zijn gescheiden. p 32
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

De afstemming tussen bouwen en wonen, milieu en brandweer is in het afgelopen jaar verbeterd. Een jaar geleden is er aandacht voor gebruiksvergunningen gekomen. De overleggen tussen de verschillende velden zijn in ontwikkeling. In de nieuwe afdeling komen de taakvelden binnen één afdeling, waardoor het overleg per definitie plaatsvindt. De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 24. Tabel 24: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal productie Milieu 3 8 35 2,2 8 50 Brandweer Uitbesteed Uitbesteed Uitbesteed Uitbesteed BWT 3,9 9 500 2,6 9 0 Een van de factoren waardoor de productietijden voor toezicht hoog (zullen) zijn is het grote aantal agrarische inrichtingen in de gemeente.
9.3 Sturing en instrumenten
Normen
Voor milieu worden de VOGM normen gehanteerd, zij het dat de gemeente deze heeft verruimd.
De brandweer gebruikt eigen normen, wel gebaseerd op Prevap uit 1986. BWT gebruikt de normen die speciaal voor de gemeente zijn gemaakt door een extern bureau. Daarmee is een eerste aanvang gemaakt met de opzet van een handhavingsstrategie. Rapportages
Milieu rapporteert eenmaal in de drie maanden over de milieucontroles en eenmaal per jaar over het totaal.
Er worden echter geen prioriteiten gesteld en er is geen ambitieniveau vastgelegd. De rapportage van de brandweer moet nog worden opgestart. De brandweer heeft onlangs een eerste overzicht opgesteld van alle gebruiksvergunningen en de stand van zaken daarvan. Er zijn prognoses en doelen vastgesteld in een bedrijfsplan. Momenteel wordt bespreekt het college het bedrijfsplan.
Eenmaal in de drie maanden rapporteert BWT over de voortgang. Dit gebeurt echter niet aan de hand van gestelde prioriteiten en kwantitatieve resultaten. Programmatisch handhaven
Er is nog geen sprake van programmatisch handhaven. Wel is op de drie terreinen een start gemaakt met het in kaart brengen van prioriteiten met ondersteuning van een extern bureau. Dit moet echter nog verder worden ontwikkeld, er moeten keuzes worden gemaakt en er moeten ambitieniveaus worden bepaald.
p 33
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

9.4 Betrokkenheid bestuur
Zowel milieu als BWT rapporteren eenmaal per twee maanden aan de portefeuillehouder. Eenmaal per jaar rapporteert BWT aan het college. Milieu rapporteert eveneens eenmaal in de drie maanden over de milieucontroles en eenmaal per jaar over het totaal aan het college Het college bespreekt de stand van zaken eenmaal per jaar, eenmaal per jaar wordt een presentatie in de raadscommissie gehouden. Het college dient nog meer prioriteiten te stellen in aandachtsgebieden en ambitieniveaus op basis van goed voorbereide handhavingsnota's. Voor brandveiligheid heeft het bestuur nu de diensten van een andere brandweer in de arm genomen. Daarmee zullen in de toekomst ook rapportages naar het college gaan over bereikte resultaten.
9.5 Rol externe instituten
Milieu werkt samen met andere gemeenten op provinciaal niveau. Een provinciaal servicepunt adviseert over strategie, protocollen, prioriteiten et cetera. De gemeente koopt diensten van de brandweer van een grotere gemeente in voor de gebruiksvergunningen.
9.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
In het bestuursakkoord 1998-2002 is de handhaving van wettelijke regels nog onderbelicht. Het laatste jaar is de aandacht voor vergunningverlening, toezicht en handhaving sterk toegenomen. Onlangs is ook het plan van aanpak voor de gebruiksvergunningen besproken. In het nieuwe college komt bovendien een portefeuille handhaving, waarmee de aandacht nog sterker zal worden. De gemeenteraad stelt momenteel voldoende middelen beschikbaar. Zaak is deze mentaliteit te houden.
9.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
Met betrekking tot milieu en BWT is er sprake van een minimale voldoende voor vergunningverlening. Controle tijdens de bouw vindt bijvoorbeeld maar in beperkte mate plaats. Op toezicht en handhaving schiet de gemeente tekort vanwege een gebrek aan fte. Met betrekking tot milieu is er sprake van een achterstand van uitvoering van controles bij bedrijven. De aandacht is meer gericht op milieuhinderlijke bedrijven. Hetzelfde geldt voor handhaving van de woningwet. Daar is sprake van achterstand in de controle van verleende bouwvergunningen waarvan een gereedmelding is gedaan. Daarnaast is er geen juridische capaciteit om handhavingszaken op te pakken.
Met betrekking tot brandveiligheid is er sprake van een forse achterstand in vergunningverlening en handhaving. Daarvoor is onlangs budget vrij gemaakt met een geplande groei voor de komende jaren. Hiermee is een basis gelegd voor een inhaalslag de komende jaren.
De gemeente geeft aan met het in kaart brengen van prioriteiten en ambities gestart te zijn. Dit moet op termijn uitmonden in programmatisch handhaven. p 34
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

10 Casus E4
Brandweer: "We gaan nat op het aantal benodigde uren voor vergunningverlening voor de bestaande bouw, daar hebben we twee tot vijf keer zoveel tijd voor nodig als de normen aangeven."
10.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 35.000 inwoners en een totale oppervlakte van 2.500 hectare. In tabel 25 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 26 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 25: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.A Cat.B Cat.C Cat.D Totaal Vergunningsplichtig 10 90 80 10 190 Meldingsplichtig (AMvB) 280 365 60 0 705 Totaal 290 455 140 10 895 Tabel 26: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 20 2. Gebouwen met een logiesfunctie 35 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 45 4. Gezondheidszorggebouwen 5-10 5. Bedrijfsgebouwen 185 6. Gebouwen voor wegverkeer 25 7. Gebouwen met een publieksfunctie 250 Totaal inrichtingen 570 10.2 Organisatie van de 'handhaving'
De gemeente is georganiseerd in drie diensten. In een van de drie diensten zitten de afdelingen BWT en milieu. De brandweer valt ook onder de gemeente, maar zit in een apart gebouw. Bij milieu zijn vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds in één afdeling ondergebracht, maar worden deze taken door verschillende medewerkers uitgevoerd. Er is sprake van functionele scheiding.
De brandweer kent geen scheiding tussen verlening, toezicht en handhaving. Bij BWT is sprake van een functionele scheiding tussen vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds.
p 35
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

De afstemming en coördinatie tussen brandweer en milieu is een verbeterpunt. Alleen op het thema horeca is gezamenlijk actie ondernomen en was echt sprake van programmatisch handhaven.
Bij BWT vindt afstemming met alle partijen over alle plannen plaats. De eindcontroles worden vaak gezamenlijk met brandweer en milieu gehouden. De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 27. Tabel 27: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal productie Milieu 1,5 8 30 2,3 8 230 Brandweer 1,44 7 350 0,56 7 BWT 4 8 375 2,5 7 10.3 Sturing en instrumenten
Normen
Milieu gebruikt als grondslag de BUGM normen. Deze zijn vervolgens verfijnd. De brandweer gebruikt de prevap normen.
BWT maakt jaarlijks een werkplan. Hierin staan geen prioriteiten, ambitieniveaus of kwantitatieve resultaten. Het geeft slechts de geplande uren weer. Rapportages
In deze gemeente wordt alleen gerapporteerd volgens de planning en controlcyclus. Er is geen sprake van geïntegreerde beleidsplannen waarin prioriteiten worden gesteld en ambitieniveaus bepaald. Er is evenmin sprake van rapportages met de resultaten aan de hand van gemaakte planningen.
Milieu maakt een beleidsplan en rapporteert vier maal per jaar over resultaten. Eenmaal per jaar maakt zij een overzicht van risicovolle bedrijven. De brandweer rapporteert alleen in geval van incidenten, niet structureel. Daarnaast melden zij volgens de planning & controlcyclus de gerealiseerde uren. BWT rapporteert over de resultaten aan de hand van twee maraps en een jaarverslag. Programmatisch handhaven
Alleen het project 'reclame' is geïntegreerd en programmatisch aangepakt. p 36
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

10.4 Betrokkenheid bestuur
Milieu spreekt eenmaal per 2 weken de wethouder en rapporteert vier maal per jaar over resultaten.
Voor de brandweer wordt het college alleen in geval van incidenten betrokken. Onderwerpen op terrein van BWT komen jaarlijks enkele malen aan de orde. 10.5 Rol externe instituten
Rollen van externen zijn niet als relevant in de gesprekken naar voren gekomen. Milieu neemt wel deel aan een provinciaal handhavingsoverleg. Hier worden thema's projectmatig aangepast en wordt eveneens beleid gemaakt. 10.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Er loopt een uitgebreid onderzoek naar vergunningverlening, toezicht en handhaving op alle terreinen. Er is precies in kaart gebracht wat de stand van zaken is, en waar sprake is van achterstanden is. Parallel hieraan wordt de organisatie doorgelicht. Het college is hierbij intensief betrokken en doet mee aan de werkconferenties in dit kader. 10.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
Volgens de contactpersonen verschilt het per terrein of er sprake is van een tekort of niet. Bij milieu is er sprake van enige achterstand door ziekte, daar hoeven vooralsnog geen extra fte bij.
Bij de brandweer is sprake van een tekort aan de toezicht/handhavingskant, daar is een kleine formatie-uitbreiding gewenst.
Bij BWT speelt een tekort op alle terreinen, daar is behoefte aan beperkte extra formatie voor vergunningverlening en beperkte extra formatie voor toezicht/handhaving.

p 37
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

11 Casus E5
"Elke keer weer nieuwe regelgeving maakt de vergunningverlening, toezicht en handhaving tot een complexe materie. Bijkomende vraag is hoe je de juiste mensen krijgt. Uiteindelijk zal je ze zelf helemaal op moeten leiden."
"We doen voor BWT veel te weinig aan controles door een tekort aan fte. We hebben een zware onvoldoende van VROM hiervoor gekregen. Uit nood letten we vooral op veiligheid en gezondheid, maar we doen bijvoorbeeld niets aan woningtoezicht. Hier telt het piepsysteem." 11.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 90.000 inwoners en een totale oppervlakte van 10.000 hectare. Kenmerk van deze gemeente is dat zij een monumentenstad is. In tabel 28 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 29 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 28: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.A Cat.B Cat.C Cat.D agrarisch Totaal Vergunningsplichtig 90 Meldingsplichtig (AMvB) 95 Totaal 210 700 275 75 185 1445 Tabel 29: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP eerste helft 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 110 2. Gebouwen met een logiesfunctie 25 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 135 4. Gezondheidszorggebouwen 10-15 5. Bedrijfsgebouwen 465 6. Gebouwen voor wegverkeer 0-5 7. Gebouwen met een publieksfunctie 510 Totaal inrichtingen 1265 11.2 Organisatie van de 'handhaving'
De gemeentelijke organisatie is ingedeeld in 8 sectoren. Milieu en BWT zijn in één sector ondergebracht. De brandweer zit in een aparte sector. Milieu is bezig een totale functiescheiding door te voeren tussen vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds.
De brandweer kent geen scheiding tussen verlening, toezicht en handhaving. Het is wel de wens van de brandweer een dergelijke scheiding door te voeren. Bij BWT zijn vergunningverlening en toezicht enerzijds en handhaving anderzijds organisatorisch gescheiden.
p 38
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Wat betreft BWT is er sprake van regelmatige afstemming, vooral met de brandweer. Grotere bouwwerken worden gezamenlijk gecontroleerd. Eenmaal in de twee weken wordt er gezamenlijk overlegd.
Voor milieu is het overleg met de andere terreinen beperkt en (te) weinig gestructureerd. De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 30. Tabel 30: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal Productie Milieu 4 8,5 150 7,75 8,5 235 Brandweer 1 9 70 1 7 600 BWT 4,8 9 925 6,6 9 3200 Een van de factoren waardoor de productietijden voor toezicht hoog (zullen) zijn is het feit dat deze gemeente een monumentenstad is.
11.3 Sturing en instrumenten
Normen
Milieu gebruikt de VOGM normen als basis.
De brandweer heeft de prevap normen aangepast aangezien de oude normen niet meer voldeden. Dit is gedaan op basis van de productiecijfers in 2000. BWT heeft eigen normen ontwikkeld aan de hand van een voorbeeld van een andere gemeente. Op basis van deze normen is per vergunningsoort exact het aantal benodigde uren te berekenen, evenals voor toezicht en handhaving. Rapportages
Tot nu toe maakt milieu jaarlijks een milieubeleidsplan en legt daarover verantwoording af in een jaarverslag.
De brandweer heeft voor het eerst een preventie-activiteitenplan gemaakt. De realisatie daarvan wordt beschreven in bestuursrapportages (ook wel maraps genoemd). BWT gebruikt de maraps om te rapporteren.
Programmatisch handhaven
De gemeente gaat dit jaar voor het eerst een integrale handhavingsnota schrijven voor alle drie de terreinen. Dit is een cultuuromslag voor de gemeente. Momenteel is een koepelnota gereed die door alle velden afzonderlijk verder moet worden ingevuld. 11.4 Betrokkenheid bestuur
Milieu heeft tweewekelijks overleg met wethouder, dat wordt schriftelijk vastgelegd. BWT heeft eveneens tweewekelijks overleg met wethouder, dat schriftelijk wordt vastgelegd. De brandweer heeft maandelijks overleg met de burgemeester. p 39
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Wat ontbreekt is een integraal handhavingsplan aan de hand waarvan het college keuzes kan maken. Deze keuzes hebben voor deze gemeente bijvoorbeeld betrekking op het ambitieniveau met betrekking tot de bestaande bouw.
11.5 Rol externe instituten
Rollen van externen zijn niet als relevant in de gesprekken naar voren gekomen. 11.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Het afgelopen jaar heeft vergunningverlening, toezicht en handhaving meer prioriteit gekregen bij het bestuur. Er is al een aantal extra fte toegezegd voor 2002. Er is inmiddels gestart met het opstellen van een integrale handhavingsnota, eveneens een gevolg van deze aandacht van het college. Er is dus een begin gemaakt. Het doel is een integrale handhavingsnota aan de hand waarvan het college prioriteiten kan stellen. 11.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
In deze gemeente is er volgens de contactpersonen op alle terreinen sprake van een tekort. Voor milieu geldt een capaciteitstekort bij toezicht en handhaving. Bovendien maakt een telkens wisselende regelgeving het lastig om de medewerkers voldoende opgeleid en ingewerkt te houden. Daarnaast is het moeilijk om mensen uit de markt te krijgen. Voor de brandweer is al een aantal extra fte toegezegd. Op dit moment is er nog sprake van een tekort bij vergunningverlening en bij toezicht en handhaving. De brandweer is wel tevreden over de kwaliteit van haar mensen. De schaarsteproblemen kunnen nog verder worden verminderd door het proces van vergunningverlening, toezicht en handhaving efficiënter te maken. Hiervoor is nader overleg met de andere afdelingen nodig. Voor BWT zit het tekort in controles en handhaving. Vanwege capaciteitstekort is het piepsysteem van kracht. Bovendien kost het tijd om de toezichthouders op te leiden, het gewenste niveau is hier nog niet bereikt.

p 40
GW08/028c.doc

12 Casus C1

"Door de overspannen arbeidsmarkt is het invullen van de formatie een probleem." "We hebben behoefte aan checklisten."
"De PREVAP richtlijnen waren een mooie basis om fte's te claimen." "Burgers vragen jaarlijks ongeveer 5 maal om handhaving van milieuvergunningen, vijf maal om handhaving van vergunningen afgegeven door de brandweer en tien tot twintig maal per jaar om handhaving van BWT-vergunningen."
12.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 25.000 inwoners en een totale oppervlakte van 7.000 hectare. In tabel 31 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 32 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 31: inrichtingen (m.b.t. Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.1 Cat.2 Cat.3 Cat.4 Totaal Vergunningsplichtig 15 205 80 5 305 Meldingsplichtig (AMvB) 195 320 40 0 555 Totaal 210 525 120 5 860 Tabel 32: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 10 2. Gebouwen met een logiesfunctie 30 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 30 4. Gezondheidszorggebouwen 1-5 5. Bedrijfsgebouwen 20 6. Gebouwen voor wegverkeer 15 7. Gebouwen met een publieksfunctie 115 Totaal inrichtingen 225 12.2 Organisatie van de 'handhaving'
Milieu en BWT zijn binnen één afdeling ondergebracht, wel als aparte productgroepen. Milieu kent geen scheiding tussen vergunningverlening, toezicht en handhaving. Ook de brandweer kent geen scheiding tussen vergunningverlening, toezicht en handhaving. Bij BWT zijn vergunningverlening en toezicht ondergebracht. Handhaving is ondergebracht bij een apart handhavingsteam.
Er is structureel overleg tussen milieu, BWT en brandweer.

Andersson Elffers Felix

De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 33. Tabel 33: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal Productie Milieu 1,5 9,5 50 2,5 9,5 250 Brandweer 5* 8 8 BWT 9* 8 8
* Het aantal fte is in werkelijkheid verdeeld over vergunningverlening en toezicht & handhaving 12.3 Sturing en instrumenten
Normen
Door milieu worden eigen normen en richtlijnen ontwikkeld. Deze zijn gebaseerd op de kengetallen van de VNG.
De brandweer werkt met normen die zijn gebaseerd op de prevap richtlijnen Ook BWT is bezig eigen normen en richtlijnen te ontwikkelen. Handhavingsacties vinden plaats volgens een vastgesteld protocol. Rapportages
Er is een milieubeleidsplan voor de periode 2001 - 2005. Dit plan is onder andere gebaseerd op een bestuursovereenkomst tussen provinciale handhavingspartners op milieugebied. De milieudienst rapporteert in een jaarlijkse rapportage. De brandweer werkt met een preventie actie plan 2002-2006 (naar aanleiding van Volendam). De regionale brandweer heeft een organisatieplan opgesteld waarin ook de gemeentelijke brandweer is opgenomen.
Door BWT wordt alleen gerapporteerd volgens de planning en controlcyclus. Er is geen sprake van een geïntegreerde beleidsplan waarin prioriteiten worden gesteld en ambitieniveaus bepaald. Er is evenmin sprake van rapportages met de resultaten aan de hand van gemaakte planningen.
Programmatisch handhaven
Er is met name op het gebied van milieu en brand sprake van programmatisch handhaven. De gemeente en het regionale milieu handhavingsteam stellen jaarlijks een handhavingsprogramma vast. Begin 2001 is een milieucontroleprogramma vastgesteld. Op het terrein van BWT is dit in ontwikkeling. Bestuurlijke maatregelen op milieugebied worden hooguit 5 keer per jaar genomen. Meestal is er sprake van kleine afwijkingen die binnen de gestelde termijn wel wordt opgelost.
p 42 GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Het uitvoeringsplan handhaving stelt vele actiepunten voor op gebieden als organisatie, functiescheiding, procesoptimalisatie en verbetering beleidscyclus. In overleg met de portefeuillehouder worden prioriteiten bepaald op basis van:
- veiligheid

- omkeerbaarheid

- politieke gevoeligheid

- verzoeken om handhaving.
12.4 Betrokkenheid bestuur
Er is een groot bestuurlijk draagvlak voor vastgestelde handhavingsbeleid. De raad heeft in besloten extra middelen voor handhaving in te zetten. 12.5 Rol externe instituten
Er is periodiek overleg van gemeente ambtenaren met de milieucoördinator bij de politie. Er wordt regionaal samengewerkt op het gebied van milieu (verlening, toezicht en handhaving) met een grotere gemeente.
12.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
Er zijn bestuurlijke ambities, vandaar dat er vele ontwikkelingen gaande zijn. 12.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
De experts vinden dat de kwaliteit van de handhaving onvoldoende is. Dit komt door:
- te weinig formatieplaatsen

- te grote werkdruk

- gebrek aan goede ondersteuningssystemen/ standaarden/ checklists etc.
p 43 GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

13 Casus C2
" De gebruiksvergunning is een `stok achter de deur', pas af te geven als het goed geregeld is." " Sommige gemeentes produceren alleen maar vergunningen voor de inkomsten." " We handhaven volgens het piepsysteem, het ontbreekt aan beleid." 13.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 30.000 inwoners en een totale oppervlakte van 1.100 hectare. De gemeente wordt gekenmerkt relatief veel (zware) industriële bedrijvigheid. In tabel 34 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 35 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 34: inrichtingen (met betrekking tot Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.1 Cat.2 Cat.3 Cat.4 Cat.5 Totaal Vergunningsplichtig 20 35 45 35 5 140 Meldingsplichtig (AMvB)
Tabel 35: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 5 2. Gebouwen met een logiesfunctie 5 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 35 4. Gezondheidszorggebouwen 0-5 5. Bedrijfsgebouwen 75 6. Gebouwen voor wegverkeer 15 7. Gebouwen met een publieksfunctie 110 Totaal inrichtingen 250 13.2 Organisatie van de 'handhaving'
BWT en milieu zijn als aparte sectoren binnen één afdeling vormgegeven. Een externe milieudienst verzorgt de uitvoering van het milieubeleid. De gemeente koopt diensten in. Verlening en handhaving zijn organisatorisch niet gescheiden. Toezicht gebeurt deels door de milieudienst, deels door de gemeente zelf in samenwerking met de milieudienst. De brandweer kent geen scheiding tussen vergunningverlening, toezicht en handhaving. Ook BWT kent geen scheiding tussen vergunningverlening, toezicht en handhaving. Er is afstemming tussen de disciplines. Tijdens de vergunningverlening is er interdisciplinair overleg over prioriteiten. Het gehele budget wordt ad hoc bijgesteld afhankelijk van de vraag. p 44
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 36. Tabel 36: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal productie Milieu 15 335 Brandweer 1,1 10 0,3 45 BWT 3,5 285 2 285 Er is geen concrete achterstand in de vergunningverlening, hoewel de druk groot is. Hierdoor is er weinig tijd over voor toezicht en handhaving. Handhaving beperkt zich vaak tot een schriftelijke mededeling.
13.3 Sturing en instrumenten
Normen
Milieu: pm (wordt ingehuurd)
De brandweer hanteert de prevap normen.
BWT: pm
Rapportages
In deze gemeente wordt alleen gerapporteerd volgens de planning en controlcyclus. Er is geen sprake van geïntegreerde beleidsplannen waarin prioriteiten worden gesteld en ambitieniveaus bepaald. Er is evenmin sprake van rapportages met de resultaten aan de hand van gemaakte planningen.
Programmatisch handhaven
Gebaseerd op de landelijke leidraad Programmatisch Handhaven is recent voor milieu en BWT een intern discussiestuk opgesteld "verkenning integrale handhaving". Hier is geen vervolg aangegeven, er is dus geen expliciet vastgesteld handhavingsbeleid. Het beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening van de brandweer geeft sturing aan de afgifte van gebruiksvergunningen (wegwerken achterstand) en de controles daarop (frequenties) op basis van prioriteiten 1 t/m 4:

- prioriteit 1: gebouwen met grote kans op slachtoffers bij brand (slapende mensen, verminderde zelfredzaamheid)

- prioriteit 2: grotere gebouwen met grote aantallen personen
- prioriteit 3: middelgrote gebouwen

- prioriteit 4: kleinere gebouwen.
13.4 Betrokkenheid bestuur
Twee keer per jaar wordt door BWT en milieu gerapporteerd aan het bestuur. Het college geeft al dan niet goedkeuring aan de nota die zij ontvangen. De raadscommissie en de gemeenteraad zijn niet betrokken. De rapportages over de stand van zaken m.b.t. handhaving zijn niet openbaar.
p 45 GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

13.5 Rol externe instituten
Er is behoefte vanuit de brandweer om met andere partijen samen te werken, maar dat heeft nu geen prioriteit: "eerst het eigen huis op orde brengen". De samenwerking (uitbesteding taken) met de milieudienst verloopt goed. De portefeuillehouders voeren in regionaal verband overleg. 13.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
De gemeente is bezig met het `kwaliteitsmodel voor lagere overheden' (INK). Het ontwikkelen van handhavingsprogramma's past goed in het streven naar een meer procesgeoriënteerde organisatie maar heeft niet de hoogste prioriteit. Het lopende VROM-onderzoek wordt afgewacht voordat er veranderingstrajecten worden ingezet.
13.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
Milieuhandhaving is goed geregeld bij de milieudienst. De brandpreventie is nu in ontwikkeling. De vereiste kwaliteit is moeilijk aan te geven. PREVAP geeft daarvoor geen reëel beeld. Als de vergunninghouder meewerkt is het voldoende, dit is vaak niet het geval.
BWT kan beter. Het is moeilijk om de vacatures in te vullen (groot verloop), er worden externe mensen ingehuurd. Formatie-uitbreiding is gewenst. Het ontbreekt met name aan `handhaafbaar beleid'.

p 46
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

14 Casus C3
" Als de tuinhuisjes in de aanbieding zijn regent het bouwaanvragen, daar is niet op te sturen." "Lagere wetgeving stelt soms hogere eisen; de arbeidsinspectie stelt vaak strengere eisen dan de brandweer."
"Het heffen van leges per m² (gebruiksvergunningen) is niet logisch en werkt contraproductief." 14.1 Beschrijving gemeente
De gemeente heeft 200.000 inwoners en een totale oppervlakte van 11.900 hectare. In tabel 37 zijn het aantal inrichtingen op grond van de Wet Milieubeheer in de gemeente weergegeven. In tabel 38 is het aantal inrichtingen met een gebruiksvergunning op basis van PREVAP weergegeven.
Tabel 37: inrichtingen (met betrekking tot Wet Milieubeheer) ultimo 2001 Inrichtingen Cat.A Cat.B Cat.C Cat.D Totaal Vergunningsplichtig 150 360 310 130 950 Meldingsplichtig (AMvB) 3055 Totaal 1525 1430 770 280 4005 Tabel 38: inrichtingen (gebruiksvergunningen) gebaseerd op PREVAP ultimo 2001 Soort inrichting Aantal 1. Gebouwen met een woonfunctie 35 2. Gebouwen met een logiesfunctie 15 3. Gebouwen met een onderwijsfunctie 220 4. Gezondheidszorggebouwen 5-10 5. Bedrijfsgebouwen 260 6. Gebouwen voor wegverkeer 20 7. Gebouwen met een publieksfunctie 535 Totaal inrichtingen 1095 14.2 Organisatie van de 'handhaving'
Milieu en BWT zijn ondergebracht in één dienst, binnen drie afdelingen Milieu voert de vergunningverlening uit.
Bij BWT is vergunningverlening verdeeld over twee afdelingen, respectievelijk voor eenvoudige en complexe aanvragen.
Toezicht en handhaving voor milieu en BWT zijn ondergebracht bij een aparte afdeling Toezicht. De brandweer voert nu zowel vergunningverlening, toezicht als handhaving uit. Binnenkort zal de vergunningverlening overgaan naar milieu en BWT, de brandweer krijgt dan een adviserende functie.
p 47
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

De toezichthouders gaan samen met de vergunningverleners mee bij controles van complexe bedrijven, waarna het dossier wordt overgedragen aan de afdeling Toezicht. In het vergunningverleningsproces vindt regelmatig afstemming plaats tussen de vergunningverleners en de toezichthouders.
Tijdens het vergunningenoverleg is er interdisciplinair overleg over prioriteiten en activiteiten. De inzet en productie voor milieu, brandweer en BWT zijn opgenomen in tabel 39. Tabel 39: inzet en productie
Vergunningverlening Toezicht & handhaving fte schaal productie fte schaal productie Milieu 11 9,5 175 20,4 9,5 1050 Brandweer 4 7,5 240 6 7,5 500 BWT 12,5 9 2065 30 9 2055 14.3 Sturing en instrumenten
Normen
Jaarlijks wordt er een prognose gemaakt van de bouwaanvragen voor milieu en BWT op basis van verwachte nieuwbouw, verbouw, economische ontwikkelingen, etc. Bij de bepaling van de capaciteit is uitgegaan van zelf ontwikkelde normtijden. Vergunningverlening voor milieu kan goed worden gedoseerd doordat pro-actief wordt gehandeld. Achterstanden in bouwcontroles worden goed ingelopen.
De brandweer hanteert de prevap normen.
De inkomsten uit leges voor de afgifte van bouwvergunningen zijn kostendekkend. Pieken in de bouwaanvragen kunnen eenvoudig worden opgevangen door de inhuur van externen (betaald met de leges).
Rapportages
Milieu rapporteert jaarlijks in het milieujaarverslag. Door milieu, brandweer en BWT wordt gewerkt met maraps en afdelingsplannen. De rapportages zijn 'passief openbaar'. Hier wordt niet actief op gestuurd. Programmatisch handhaven
In de driehoek beleid, vergunningverlening, toezicht en handhaving voor milieu en BWT vindt regelmatig bilateraal overleg plaats.
Er wordt gewerkt aan een toezichtsplan en een handhavingsprotocol. Prioriteiten worden bepaald op basis van risicocriteria.
14.4 Betrokkenheid bestuur
De betrokkenheid van het bestuur t.a.v. vergunningverlening is groot. Het bestuur wenst goed geïnformeerd te worden, zeker over gevoelige zaken en doet daar ook wat mee. De bestuurlijke inmenging ten aanzien van toezicht is gering. Nieuwe formatie verloopt in ieder geval via het college evenals wetgeving en beleid. p 48
GW08/028c.doc

Andersson Elffers Felix

Vergunningverlening enerzijds en toezicht en handhaving anderzijds zijn organisatorisch gescheiden (in twee portefeuilles bij 2 wethouders). 14.5 Rol externe instituten
De brandweer krijgt een adviserende rol.
Het is de verwachting dat de VROM-inspectie (2e lijns toezicht) een grote rol in de toekomst zal gaan spelen. Er wordt gevreesd dat deze `inspecties' van VROM een aanzienlijk aantal extra uren (formatie) zullen gaan kosten.
Er is een overlegvorm met het platform grote gemeenten + VROM + Justitie over `hoe om te gaan' met handhaving.
14.6 Bestuurlijke 'temperatuur'
De betrokkenheid van het bestuur ten aanzien van vergunningverlening is groot. Het bestuur wenst goed geïnformeerd te worden, zeker over gevoelige zaken en doet daar ook wat mee. 14.7 'Expert visie' zelfevaluatie kwaliteit
Bij milieuvergunningverlening is op basis van de huidige taken de formatie voldoende (omvang en tijd te besteden aan de producten is goed). Het management denkt dat de inhoudelijke experts het een stuk slechter vinden.
Met de bouwvergunningverlening gaat het goed, met name door de flexibiliteit door inhuur van derden. De experts zelf vinden de kwaliteit niet altijd goed, door tijdsdruk nadruk op productie. toezicht en handhaving: eerst stand van zaken inventariseren, daarna prioriteiten bepalen. Er zijn knelpunten op het gebied van personele capaciteit (invullen vacatures, uitbreiding handhavingswerkzaamheden).

p 49
GW08/028c.doc

donderdag 21 november 2002