Het Koninklijk Huis
27/11/02 Toespraak van Hare Majesteit de Koningin tijdens het diner in
Paleis Noordeinde te Den Haag op woensdag 27 november 2002 ter
gelegenheid van het officiële bezoek van President N.A. Nazarbayev van
Kazachstan aan Nederland (27-28 november 2002)
HET GESPROKEN WOORD GELDT
Mijnheer de President,
Graag wil ik U hier vandaag begroeten en in ons land welkom heten.
Traditioneel begint een tafelrede als deze met een verwijzing naar de
oude banden die tussen de beide landen bestaan. Dat ligt in Uw geval
niet voor de hand. Kazachstan is immers een jonge staat, die pas sinds
kort eigen buitenlandse betrekkingen onderhoudt. Dit betekent echter
niet dat er tussen de bewoners van onze beide landen niet eerder
contacten zijn geweest. Integendeel, al eeuwen geleden verbond de
zijderoute Europa met Azië en daarmee ook Kazachstan met de
Nederlanden. Het meest bijzondere resultaat van deze contacten was de
introductie van de tulp in ons land. Vanuit de steppen en de bergen
van Kazachstan vond deze bloem zijn weg naar Nederland, waar hij een
zeer belangrijk handelsproduct werd. Thans is de tulp een algemeen
bekend Nederlands exportartikel en is deze bloem zelfs welhaast ons
nationale symbool.
De geschiedenis van de tulp is een illustratie van de vele en grote
veranderingen die zich in de loop der eeuwen hebben voltrokken. Ook de
geschiedenis van Uw land toont vele lotswisselingen, want hoewel
Kazachstan een jong land is, kijkt het terug op een lange en
veelbewogen geschiedenis. Met name het afgelopen decennium is rijk
geweest aan grote veranderingen en nieuwe ontwikkelingen. Het woord
Kazach heeft verschillende betekenissen, maar wordt onder anderen ook
verbonden met het begrip vrijheid. Die vrijheid ontstond in politieke
zin echter pas kort geleden, toen met de ontbinding van de Sovjet-Unie
ook Uw land een onafhankelijke staat werd. Deze politieke
onafhankelijkheid leidde ook tot een hernieuwde belangstelling voor de
traditionele Kazachse taal en cultuur en een herwaardering van de
nationale culturele identiteit.
Na de onafhankelijkheid stond Uw land voor grote problemen. Politieke,
economische en ecologische vraagstukken vroegen alle tegelijk Uw
aandacht. U hebt deze problemen met voortvarendheid aangepakt. Een van
de opgaven was de opbouw van democratische instellingen in een land
waar op dit gebied weinig traditie bestond en dat bovendien een grote
etnische verscheidenheid kent. De eerste en de belangrijkste
prioriteit was echter stabiliteit en consolidatie van de nieuwe staat.
De noodzaak deze doelstellingen te combineren met versterking van de
democratische instellingen en met de ontwikkeling van een
democratische politieke cultuur, is voor een samenleving in transitie
als de Uwe, geen geringe taak. Uw lidmaatschap van de O.V.S.E. biedt
een kader om deze opdracht te realiseren.
Uw land draagt de last van een ruïneuze ecologische erfenis. Militaire
oefeningen, raketlanceringen en kernproeven hebben in de
sovjet-periode ernstige schade aan het milieu toegebracht. Ook de
uitdroging van het Aral-meer en de verwoesting van de landbouwgronden
daaromheen, vormen een zeer ernstig probleem. Bovendien ging de
overgang van een geleide naar een vrije economie gepaard met
financiële en economische complicaties. Voor een deel zijn deze
moeilijkheden thans overwonnen. De inflatie is bedwongen. Snelle en
drastische hervormingen hebben gezorgd voor een efficiënter en meer
transparant economisch en financieel stelsel. Uiteraard zijn nog niet
alle problemen opgelost, maar Uw land kan de toekomst met vertrouwen
tegemoet zien, mede dankzij de omvangrijke olie- en gasvoorraden. De
grote opgave zal zijn deze enorme potentiële rijkdom ten goede te
laten komen van brede lagen van de bevolking. Het in 2000 opgerichte
Nationale Oliefonds is hiervoor een nuttig instrument. De rijkdom aan
bodemschatten in Uw land heeft inmiddels geleid tot omvangrijke
buitenlandse investeringen, onder andere uit Nederland. De in 1999
opgerichte en door U zelf voorgezeten Raad van Buitenlandse
Investeerders draagt bij aan het scheppen van een gunstig
investeringsklimaat en de bevordering van economische vooruitgang.
Kazachstan is niet alleen economisch maar ook politiek betrokken bij
verschillende internationale verbanden en organisaties. Ik noemde al
de O.V.S.E., die een effectief kader vormt voor overleg en
samenwerking. U zelf hebt een belangrijk initiatief genomen met de
oprichting van de Conference on Interaction and Confidence-Building
Measures in Asia, dat in Aziatisch verband soortgelijke doelstellingen
nastreeft als de O.V.S.E. Uw land neemt ook actief deel aan het
Partnership for Peace programma van de NAVO en aan het Partnerschaps-
en Samenwerkingsaccoord met de Europese Unie.
Naast deze multilaterale relaties zijn ook de bilaterale contacten
tussen onze beide landen van betekenis. Nederlandse bedrijven hebben
in Uw land op tal van gebieden een vruchtbaar werkterrein gevonden en
de wederzijdse handel toont een stijgende lijn. Het in 2001 aangegane
Economische Samenwerkingsprogramma (PSO) biedt goede mogelijkheden
voor een verdere ontwikkeling van die samenwerking.
Mijnheer de President,
De tulp is misschien wel de belangrijkste gift die wij aan Uw land te
danken hebben. Onze deelneming aan het internationale festival Tulip
and Man dat vorig jaar in Almaty heeft plaatsgevonden, herinnerde
daaraan. Moge de tulp ook het symbool zijn van de groei en de bloei
van onze wederzijdse betrekkingen.
Ik nodig alle aanwezigen uit met mij het glas te heffen op de
gezondheid van U, Mijnheer de President, en op de voorspoedige
toekomst van het volk van Kazachstan.