CBS
CBS: Werkgelegenheid groeit in de zorg en daalt in het bedrijf
In het derde kwartaal van 2002 is het aantal banen van werknemers 63
duizend hoger dan in het derde kwartaal van 2001. Dit blijkt uit de
nieuwste arbeidsgegevens van het CBS. De stijging is het saldo van
twee sterk uiteenlopende ontwikkelingen. In het bedrijfsleven daalt
het aantal banen met 36 duizend, terwijl het aantal bij de zorg en de
overheid met 99 duizend is toegenomen.
In voltijdbanen is de werkgelegenheidsgroei bijna tot stilstand
gekomen. De werkgelegenheid volgt nu de economie, waarvan de groei al
een jaar eerder de nullijn is genaderd. De loonkostenstijging is in
het derde kwartaal iets afgenomen tot 4,6 procent.
Vooral minder banen in industrie en zakelijke dienstverlening
Het aantal banen in het bedrijfsleven, alle bedrijven minus overheid
en zorg, is met 36 duizend afgenomen. De grootste daling vindt plaats
in de industrie. Daar is het aantal banen 25 duizend lager dan een
jaar eerder, een daling van 2,3 procent. In de financiële en zakelijke
dienstverlening is het aantal banen 13 duizend lager. Voor het eerst
sinds 1994 is ook in de bouwnijverheid en bij vervoer en communicatie
het aantal banen lager dan een jaar eerder. In de handel, horeca en
reparatie is de groei nog wel positief (7 duizend), maar duidelijk
minder dan voorheen.
Overheid en zorg houden banengroei overeind
De banengroei in Nederland komt in het derde kwartaal van 2002 geheel
voor rekening van zorg en overheid. In de zorg en overige kwartaire
dienstverlening zijn er in een jaar tijd 64 duizend banen bijgekomen
en bij de overheid (inclusief onderwijs) 35 duizend. Dat komt overeen
met een groei bij de overheid van 3,8 procent en in de zorg zelfs van
4,8 procent. Deze groeitempo's zijn hoger dan in 2001 en het eerste
halfjaar van 2002.
Banengroei geconcentreerd bij vrouwen
Zowel bij mannen als vrouwen vertraagt de banengroei. Wel groeit het
aantal banen van vrouwen nog altijd sneller dan het aantal banen van
mannen: 1,6 procent tegen 0,2 procent. Het totaal aantal banen in
Nederland is 0,8 procent hoger dan een jaar eerder. In het jaar 2001
steeg het aantal banen nog met 2,3 procent.
Groei in arbeidsjaren vrijwel tot stilstand gekomen
De werkgelegenheidsgroei omgerekend naar arbeidsjaren (voltijdbanen)
is in het derde kwartaal van 2002 afgenomen en wel tot 0,2 procent. In
2000 en 2001 steeg het aantal voltijdbanen van werknemers telkens nog
met 2,1 procent. In arbeidsjaren loopt de werkgelegenheidsgroei nog
sneller terug dan in banen. Dit komt voor een belangrijk deel door de
toename van de werkgelegenheid in de zorg waar relatief veel in
deeltijd wordt gewerkt. In voltijdbanen daalt de werkgelegenheid van
mannen voor het eerst sinds 1994.
Loonkosten stijgen met 4,6 procent
De loonkosten per arbeidsjaar nemen in het derde kwartaal toe met
gemiddeld 4,6 procent. Deze stijging is iets minder dan de 5,0 procent
in 2001. De CAO-loonstijging neemt sterker af, van gemiddeld 4,8
procent in 2001 naar 3,4 procent in het derde kwartaal van 2002. De
gemiddelde loonkostenstijging is het hoogst in de financiële en
zakelijke dienstverlening en het laagst bij de overheid.
Groei werkgelegenheid in de pas met economische groei
De economische groei viel begin 2001 sterk terug. Sinds medio 2001
ligt de kwartaal-op-kwartaalgroei van de economie nagenoeg op de
nullijn. De werkgelegenheid bleef aanvankelijk onvertraagd
doorgroeien, maar is in de loop van 2002 steeds meer gaan reageren op
het vrijwel stilvallen van de economische groei. In het derde kwartaal
van 2002 ligt de toename van de werkgelegenheid in arbeidsjaren voor
het eerst sinds 2000 weer iets beneden de economische groei, 0,2
procent tegen 0,3 procent.
Ook andere signalen wijzen op de omslag op de arbeidsmarkt. Het aantal
vacatures is in de tweede helft van 2001 en de eerste helft van 2002
snel teruggelopen. Na zeven jaar daling stijgt de werkloosheid weer.
Inmiddels is het aantal geregistreerde werklozen ruim 30 duizend hoger
dan een jaar geleden.
Technische toelichting
Bovenstaande gegevens zijn ontleend aan de Arbeidsrekeningen; deze
vormen een geïntegreerd stelsel van gegevens over de arbeidsmarkt.
Hiervoor worden diverse bronnen gebruikt, zoals de jaar- en
kwartaalcijfers uit de Enquête Werkgelegenheid en Lonen, de Enquête
Beroepsbevolking en gegevens over Verloonde dagen en Loonsommen. De
Arbeidsrekeningen zijn consistent met de Nationale rekeningen.
Voor het samenstellen van de kwartaalgegevens over werkgelegenheid en
lonen is vooral gebruik gemaakt van de kwartaaluitkomsten van de
Enquête Werkgelegenheid en Lonen. Dit onderzoek meet elk kwartaal het
aantal banen bij bedrijven en instellingen per ultimo van een kwartaal
en de loonsommen van werknemers in dat kwartaal. Dit gebeurt op basis
van een steekproef bij bedrijven en instellingen.
De gegevens in dit persbericht hebben uitsluitend betrekking op banen
van werknemers. Het aantal banen van werknemers in de
Arbeidsrekeningen is het gemiddelde aantal banen in een kwartaal of in
een jaar. Er wordt niet voor seizoen gecorrigeerd. Om deze reden
worden alleen jaar-op-jaarmutaties van kwartalen gepubliceerd.
Een arbeidsjaar wordt berekend door alle (deeltijd)banen om te rekenen
naar voltijdbanen. Twee halve banen leveren samen 1 arbeidsjaar op.
Arbeidsjaar en voltijdbaan zijn dus synoniem.
De arbeidsproductiviteitsontwikkeling is de volumeverandering van de
toegevoegde waarde per arbeidsjaar.
De loonkosten voor werkgevers bestaan uit twee componenten: lonen en
salarissen enerzijds en sociale premies ten laste van werkgevers
anderzijds. Dit begrip loonkosten komt overeen met het begrip beloning
van werknemers in de Nationale rekeningen.
Voor de CAO-loonstijging is de CAO-loonstijging per maand inclusief
bijzondere beloningen genomen.
De gegevens over de relatief kleine bedrijfstakken delfstoffenwinning
en energie en water(respectievelijk 8 en 36 duizend banen) zijn wel in
de totalen opgenomen maar worden in dit persbericht niet afzonderlijk
gepubliceerd.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de persdienst van het
CBS.
Tel. (070) 337 58 16 Fax (070) 337 59 71 E-mail: persdienst@cbs.nl
10 dec 02 09:33