Wageningen Universiteit


Veranderingen in de natuur nu live op internet

2002 was "natuurlijk" een bijzonder jaar

Vanaf 5 januari 2003 zijn de dagelijkse veranderingen in de Nederlandse natuur live te volgen op www.natuurkalender.nl. Het nationale project over de effecten van klimaatverandering op de natuur in de â¤~achtertuin⤮ heeft met subsidies van Stichting Weten en het Prins Bernhard Cultuurfonds een unieke en zeer informatieve informatiebron gecreëerd. Met de hulp van de waarnemingen van het Nederlandse publiek zal gekeken worden of de lente van 2003 even bijzonder wordt als de uitzonderlijk warme en vroege lente in 2002 en iedereen zal de bevindingen via het internet kunnen volgen. De sterke verbeteringen van de website zijn mogelijk gemaakt met subsidies van in totaal ¤ 70.000 van de Stichting Weten en het Prins Bernhaard Cultuurfonds

2002 was met een gemiddelde temperatuur van 10,8 in Nederland een bijzonder warm jaar. Alleen 1990, 1999 en 2000 waren met 10.9 net iets warmer. De hoge temperaturen resulteerde voor veel soorten in een zeer lang groeiseizoen in Nederland en omringende landen. Met name het zeer vroege voorjaar sprong hierbij in het oog. De bloeidatum van veel planten is in 2002 twee tot zelfs meer dan vier weken vroeger uitgevallen dan gemiddeld in de jaren 1940 tot 1968. Het maarts viooltje spant met 33 dagen vroeger in 2002 de kroon maar wordt met direct gevolgd door brem met 32 dagen vervroeging. Speenkruid, fluitenkruid en sneeuwklokje volgen met een vervroeging van meer dan 25 dagen. Ook vlinders als het Bont zandoogje, het Oranjetipje en de Koninginnepage kwamen zeer vroeg te voorschijn. Trekvogels lieten echter een minder duidelijk beeld zien. Een volledig overzicht is vanaf 5 januari op www.natuurkalender.nl te vinden. De veranderingen zijn duidelijk geworden door een succesvolle samenwerking tussen publiek en onderzoekers in het Natuurkalender project.

De Natuurkalender is een educatief en wetenschappelijk waarnemingsprogramma dat met ingezonden waarnemingen van Nederlanders de effecten van het weer en klimaatverandering op de jaarlijks terugkerende verschijnselen in de natuur in kaart brengt. Voorbeelden van die jaarlijks terugkerende verschijnselen zijn het moment van bloei, verschijnen van bladeren en bladval bij planten, maar ook de start van vogeltrek en het verschijnen van vlinders en andere insecten. Deze gebeurtenissen zijn sterk van het weer afhankelijk en kunnen door iedereen elke dag 'in de achtertuin' worden bekeken. De tak van wetenschap die de verschijnselen in de natuur bestudeert, is de fenologie. Het aardige van de fenologie en van het natuurkalenderproject is dat het publiek en de wetenschappers in gelijke mate aan het onderzoek kunnen deelnemen en kunnen bijdragen aan het krijgen van inzicht in de effecten van klimaatveranderingen.

Het wisselen van de seizoenen live op internet

De website www.natuurkalender.nl heeft een nieuwe vormgeving gekregen waarmee de enorme hoeveelheid aan informatie beter toegankelijk wordt. Vanaf 5 januari worden de waarnemingen van planten, vogels en vlinders live geprojecteerd op de kaart van Nederland. Je kunt dus precies zien waar de Sneeuwklokjes in bloei staan, waar de Gierzwaluwen al gezien zijn of waar de Koolwitjes al rondfladderen. Ook waarnemingen uit voorgaande jaren zijn op de site in kaart en grafiekvorm te zien. Het doorgeven van eigen waarnemingen is heel eenvoudig.

Betrokken organisaties:

Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse, Wageningen Universiteit; VARA⤮s Vroege Vogels; Stichting voor Duurzame Ontwikkeling; De Vlinderstichting; SOVON Vogelonderzoek Nederland; FLORON; GLOBE Nederland, KNMI, Wereld Natuur Fonds, Vereniging Onderzoek Flora & Fauna, Vogelbescherming, Knowledge Platform, Topshare.