Nieuwjaar 2003
Toespraak door burgemeester N.P.M. Schoof op 3 januari 2003
Namens het gemeentebestuur en onze ruim 600 medewerkers wil ik u en al
diegenen waar u om geeft gezondheid en voorspoed toewensen. Ik wens u
bovendien toe dat andere mensen iets om u zullen geven en dat u dat
omgekeerd ook zult doen. We hebben elkaar nodig, juist in een tijd met
minder voorspoed en meer zorg. Laten we elkaar verder geen angst,
onveiligheid en sombere gevoelens aanpraten, daar is geen aanleiding
toe. Met Hollandse nuchterheid en een dosis optimisme kunnen we van
2003 weer heel wat maken!
Dames en heren, vanmiddag heeft de commissaris van de koningin, de
heer Franssen ons stadhuis officieel geopend. We gaan dat vanavond
niet nog eens dunnetjes overdoen, maar enige woorden wil ik er toch
wel over zeggen. Het is tenslotte voor het eerst sinds 1939 dat Alphen
aan den Rijn de feestelijke opening van een echt huis van de gemeente,
toen raadhuis, nu stadhuis, viert. Tussentijds wel openingen van een
gebouw voor openbare werken en het stadskantoor, maar nu pas weer een
echt stadhuis. Wilt u daar meer over weten, raadpleeg dan het
kersverse boekje "Van kroegenpraat tot flexwerken" dat handelt over de
geschiedenis van de gemeentehuizen in Alphen aan den Rijn en dat
geschreven is door Frits de Wilde, de streekarchivaris.
U bent nu te gast in de spectaculaire schepping van architect Erick van Egeraat en ik ben blij met de vele bewonderende geluiden die ik al gehoord heb. Wat hier nu staat is de uitdrukkelijke keuze van een zeer ruime meerderheid van de gemeenteraad. Die keuze van de raad getuigt van durf en lef. De keuze toont visie en geloof in de mogelijkheden van Alphen aan den Rijn. Het stadhuis is een opvallend onderdeel van ons nieuwe stadshart waar we over twee jaar kunnen winkelen en wonen in mooie gebouwen die dan verrezen zijn op de kaalslag die we nu zien van hier tot de Oude Rijn. Dan is ook het theater- en bioscoopgebouw klaar en kunnen we zodra de zon zich even van zijn beste kant laat zien in de zomer van 2005 elkaar ontmoeten op een van de terrasjes op het Rijnplein. En daar gaat het natuurlijk om. Alphen leeft pas echt als je elkaar kunt ontmoeten, samen feest of verdriet kunt hebben, mens kunt zijn met andere mensen, je hier thuis voelen. Daar werken we aan. Ons stadhuis heeft daar ook een functie in.
Onze grote wens voor 2003 en nog vele jaren daarna is dan ook dat dit stadhuis echt het huis van iedereen uit Alphen aan den Rijn, Zwammerdam en Aarlanderveen mag worden. Een stadhuis waar een betrouwbare overheid zetelt, die open en transparant is, oog heeft voor de menselijke noden en dienstbaar zal zijn aan de belangen van Alphen aan den Rijn en wijde omgeving. Een stadhuis waar u welkom bent, een stadhuis waar u trots op kunt zijn omdat het úw stadhuis is.
Dames en heren, goede voornemens verzin je niet zomaar. Onze voornemens zijn gebaseerd op waar we mee bezig zijn. En dat zijn veel goede zaken. Terugkijkend op 2002 stel ik vast dat er in Alphen aan den Rijn een redelijk stabiel politiek klimaat aanwezig is. Afgezien wellicht van dit stadhuis is Alphen aan den Rijn op allerlei terrein nou eenmaal niet een gemeente met extreme hoogte- of dieptepunten, maar met gemiddeld wel goede resultaten of het nu om veiligheid, leefbaarheid of tevredenheid gaat. De gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar leverden slechts kleine verschuivingen op en in het verlengde daarvan vielen college en collegeprogramma vooral op door continuïteit. D66 maakte plaats voor de Christenunie en in het collegeprogramma kwam in lijn met het al eerder aangezette beleid meer aandacht voor de sociale structuur van Alphen en de menselijke noden.
De herstructurering van het welzijnsbeleid is nu definitief op de goede weg. Een beroepskracht voor het Open Venster is aangesteld en het college heeft een keuze voor een andere locatie gemaakt. Ook over aanpassing van de woningbouwprogrammering naar meer goedkope bouw is de discussie gestart. In het beleidsplan sociale zaken voor 2003 laat de gemeente zien dat we werk maken van de mensen die achterin de rij staan als het op werk, onderwijs en inkomen gaat.
Wat gebeurde er nog meer? In de regiovisie+ hebben zeven gemeenten in
de Rijnstreek hun ruimtelijke ontwikkeling geschetst. Voor Alphen
betekende dit perspectief op nieuw bedrijfsterrein en het sluiten van
de ring rond de stad, waardoor het in de stad een stuk rustiger en
veiliger kan worden. In de bestuursovereenkomst Oude Rijnzone spreken
een aantal overheden met de Kamer van Koophandel af van deze
verrommelde zone tussen Leiden en Bodegraven een gebied te maken met
kwaliteit, waarin zowel werken als wonen en het groene karakter van de
streek impulsen krijgen. De locatie voor de containerterminal is er
eindelijk door en de eerste proef met de RijnGouwelijn heeft
plaatsgevonden. Nieuwe Sloot, de laatste grote binnenstedelijke
locatie (naast Stationsomgeving en Stadshart) kreeg een goede herstart
met daardoor kansen op moderne zorgaccommodaties, wonen, wijkgroen en
enkele grote stedelijke voorzieningen zoals Scala-nieuwbouw, sport-
annex evementenhal en politiebureau. De stationsomgeving krijgt
gezicht via de nieuwbouw voor Kluwer (een bijzonder ontwerp van
architect Cees Dam). Alphenaren blijken trouwens toch wel een
bouwlustig volkje te zijn, liefst 900 bouwaanvragen kwamen binnen, 200
meer dan in 2000.
En dat Alphenaren de gemeente goed weten te vinden bleek ook. Op de
gecombineerde servicelijnen van openbaar gebied en reiniging kwamen
12000 meldingen binnen. Dat is er één per kwartier het hele jaar door,
de weekenden meegerekend. Wist u dat ruim 3500 van die meldingen
binnen één dag zijn afgedaan en 5000 binnen drie dagen?
De stedelijke vernieuwing gaat goed. De Argostraat is heringericht en een buurtproject draait daar volop, net als in een aantal andere wijken. In de Polluxstraat kon met behulp van diverse instellingen en vrijwilligers het buurtcentrum Castor&Pollux worden geopend.
De brandweer is op de uitruksterkte die we wilden. De regionale brandweren van Rijnland en Midden Holland zijn gefuseerd en dat is een goede stap in de ontwikkeling van de veiligheidsregio Hollands Midden, die een slagvaardige samenwerking tussen politie, brandweer en geneeskundige hulpverlening moet garanderen. De politie heeft meer mensen in dienst en de resultaten over 2002 waren bevredigend.
De Marokkaanse moskee is officieel geopend en heel wat mensen hebben
zich op de open dag laten informeren over de functie van de moskee in
de Alphense samenleving.
In de ambtelijke organisatie waren er forse veranderingen. Vrijwel de
gehele ambtelijke top werd in de loop van 2002 vernieuwd. Alle
vacatures in de top zijn uitstekend vervuld. Vanuit Alphen is er
trouwens heel wat belangstelling om in de in de eigen woonplaats te
kunnen werken. Ongeveer 65 % van de vacatures wordt vervuld vanuit de
lokale arbeidsmarktcampagnes. De instroom van minderheden in ons
personeelsbestand is iets hoger dan de wettelijk vereiste 6 %.
Financieel is de gemeente nog steeds gezond dank zij een strak
financieel beleid.
Een prominent Alphenaar, de heer Cees Piket, is voorzitter geworden
van de Kamer van koophandel voor het hele Rijnland. En dan wint Alphen
aan den Rijn ook nog steeds prijzen. Natuurlijk de internationale
gouden erkenning van ons duurzame groen- en vrijwilligersbeleid van de
Entente Florale. Verder kreeg een Alphens project de veiligheidsprijs
van de Stichting Veilig Hollands Midden uitgereikt uit handen van de
heer De Wijckerslooth, voorzitter van het college van PGs en ontvingen
we van het Provinciaal Overlegplatform Verkeersveiligheid de Ted
Janssen-award voor ons project veilige schoolroutes.
Dames en heren, het is slechts een greep uit wat er vorig jaar voor elkaar kwam. Ik heb het bijvoorbeeld niet gehad over de talloze handelingen aan de loketten van burgerzaken en sociale zaken. Evenmin sprak ik over belangrijke onderwijsontwikkelingen, noch over de ontwikkelingen van virtuele loketten via onze website. U kunt het straks allemaal lezen als ons jaarverslag over enkele maanden uitkomt. U kunt dat krijgen op papier of eenvoudig van onze website afhalen.
Mocht u wat somber gestemd zijn geraakt de laatste maanden door
berichtgeving over veiligheid, politiek en economie, dan hoop ik met
mijn greep uit het jaar 2002 toch enig lokaal tegenwicht te hebben
gegeven. Ik doe dat zonder ook maar enigszins de zorg over het komende
jaar te willen bagatelliseren. Maar voor doemdenken is geen reden, wel
voor alertheid op problemen die er zijn dan wel kunnen ontstaan en
voor het besef dat we lokaal veel kracht kunnen genereren om die het
hoofd te bieden.
Dames en heren, vooruitkijkend naar het nieuwe jaar zijn er enkele
themas die onze aandacht meer dan waard zijn. Ik ga in op:
* Internationale solidariteit en veiligheid en op
* Alphen 2018 en wat we daar in 2003 al aan kunnen doen op het
gebied van veiligheid, multiculturaliteit, jeugd en bestuurlijke
organisatie.
Internationale solidariteit en veiligheid
Geen misverstand: kwaad moet bestreden worden, terrorisme moet worden
uitgeroeid. Maar daarmee lossen we de problemen niet op. De as van het
kwaad is niet hetzelfde als de bron van het kwaad. TV en internet
maken de wereld steeds kleiner, niet alleen voor ons, maar ook voor de
talloze mensen die van een dollar per dag moeten zien rond te komen.
Hoe kleiner de wereld, hoe groter het besef van de welvaartskloof. De
verschillen in gezondheid en geld, onderwijs en macht zijn
onaanvaardbaar groot. De 1 miljard rijkste mensen van de wereld, en
daar horen wij bij, verdienen tachtig keer zoveel als de 1 miljard
armste mensen. Armoede en achterstand zijn de kwetsbare plekken van de
mondialisering, zij vormen de voedingsbodem voor tegenkrachten, en
soms zelfs voor extreme tegenkrachten. Kunt u zich voorstellen hoe een
miljoen zwerfkinderen in Rusland straks allemaal vredelievende burgers
kunnen worden? En zullen de kleine boeren in de derde wereld zich echt
wereldburgers gaan voelen als zij merken dat westerse bedrijven hun
landbouwgronden vergiftigen en Afrikaanse katoenboeren jaarlijks 200
miljoen euro mislopen door landbouwprotectie in de rijke landen?
Clinton op doorreis in Nederland pleit voor een nieuw soort
Marshallplan, want zo zegt hij: "je creëert geen terroristen als je
mensen de kans biedt op een positieve toekomst". En armoede los je
niet alleen op door economische groei, het gaat ook om erkenning van
sociaal economische mensenrechten en dus om het stimuleren van integer
en krachtig bestuur die dat moet waarborgen, om het tegengaan van
corruptie, om rechtsbescherming voor de armsten, om toezicht op
naleving van contracten, om herverdeling van geld en macht
uiteindelijk tot op wereldschaal.
In Alphen aan den Rijn ontvangt de SISA subsidie voor doelgerichte
actie en bewustwording en pogen wij het lokale bestuur en de lokale
democratie in Oudtshoorn te versterken. Tientallen organisaties zijn
in onze gemeente actief bezig met internationale solidariteit.
Duizenden Alphenaren doneren geld of zetten zich in werk of privéleven
in voor vermindering van ongelijkheid in geld en macht. Ik doe een
klemmend beroep op alle Alphenaren om daarmee door te gaan, nog veel
meer mensen daarbij te betrekken, zich niet te laten ontmoedigen door
de onoplosbaarheid of schaal van sommige vraagstukken, al was het maar
omdat niets doen de zekerheid geeft dat de armen steeds armer worden
en de wereld steeds onveiliger. Die wereld kunnen we misschien niet
verbeteren, maar vanuit onze eigen omgeving kunnen we wel veel voor
anderen betekenen.
Alphen 2018
In dat jaar bestaat de huidige gemeente Alphen aan den Rijn precies
100 jaar. In wat voor stad willen wij en onze kinderen dan leven? In
een solidaire stad open voor de wereld, een groene gemeente, een
superveilige gemeente? Een homogene samenleving of een veelkleurige?
Een zakelijke gemeente of juist een die doortrokken is van cultuur?
Een stad waar iedereen meetelt en meedoet of een gemeente waar
gemeenschappen naast elkaar leven en weinig van elkaar moeten hebben?
In hoeverre gaan we daar eigenlijk over? Wat overkomt ons en waar
kunnen we zelf invloed op uitoefenen? De moeite waard om daar eens
over na te denken dunkt ons. En dus zullen wij dit jaar starten met
een discussie over het Alphen van 2018. Wat zal Alphen aan den Rijn
zijn in zijn honderdste jaar? U gaat daar over, u en wij maken die
gemeente met elkaar. Daarom willen wij, college, raad, ambtenaren met
u in gesprek raken. Wij zullen de komende maanden voorstellen doen.
Ik twijfel er niet aan dat het debat over het Alphen van straks ook over de veiligheid van nu zal gaan. Nu is Alphen aan den Rijn echt geen onveilige gemeente in vergelijking met de steden om ons heen, maar daar hoef ik niet mee aan te komen als er in uw huis wordt ingebroken, u zich in uw buurt bedreigd voelt door uw buurtgenoten dan wel lastig gevallen wordt door rondhangende jongeren. Daar moet dus iets aan gedaan worden. Jazeker, door politie en gemeente. Maar ook door u. In de eerste plaats moeten we nuchter blijven en ons niet meer onveiligheid laten aanpraten dan we zelf ervaren. Dan mag vervolgens de overheid burgers aanspreken op burgerschap en burgerzin en hun verantwoordelijkheid voor elkaar en voor de eigen leefomgeving. Dan gaat het ik niet voor alles en horen respect en verdraagzaamheid bij het recept voor succes. En het werkt. Kijk maar naar een aantal buurten waar mensen met steun van gemeente, politie, Wonen Centraal en anderen erin geslaagd zijn de leefbaarheid te verbeteren. De gemeente gaat door met het buurt- en wijkgerichte werk en rekent op u.
De gemeente zal dit jaar de lang verwacht nota integraal jeugdbeleid
uitbrengen, beleid voor nu, bouwsteen voor 2018. Natuurlijk zal die
ook gaan over overlast. Als remedie voor toenemende hufterigheid wordt
steeds vaker gegrepen naar strenger en jonger straffen. Dat klinkt
flink, moet ook zeker gebeuren, maar als het daarbij blijft
verplaatsen we hooguit de problemen. Jongeren willen elkaar ontmoeten,
ook degenen die niet lid van zijn een sportvereniging of bij een
popgroepje horen. Stoer gedrag op de hangplek leidt al gauw tot
overlast. Vermaningen van buurtbewoners roepen verbale agressie op, de
klachten stromen binnen bij de politie, die kan ook niet overal
tegelijk zijn. En zo heb je al gauw een bijna onoplosbaar probleem.
Geld voor jeugd- en jongerenwerkers is er in onvoldoende mate,
accommodaties zijn er te weinig, officiële hangplekken komen
nauwelijks van de grond, terwijl een beetje zeecontainer niet echt
bijdraagt aan enig zelfrespect van de jongelui. Jeugdhulpverlening
zucht onder bureaucratie en onvoldoende middelen. Scholen worden
belast met problemen die ver van onderwijsgeven afstaan en vaak te
maken hebben met onvoldoende aandacht en opvoeding. Dan kan ik me best
voorstellen dat niemand de dupe wil worden van een jongen met een
zielige achtergrond, maar volstaat een repressieve aanpak niet. Het is
en blijft belangrijk te investeren en wel letterlijk, in onze jeugd.
De nota integraal jeugdbeleid geeft alle aanleiding om die investering
concreet vorm te geven. En zoals de jeugd respect behoort te hebben
voor andere mensen, zo horen ouderen dat ook aan jongeren te tonen.
Natuurlijk zijn vandalisme en overlast niet goed, maar de soms
intolerante en agressieve wijze waarop ouderen de jongeren benaderen
brengt de oplossing bepaald niet dichter bij. Goed voorbeeld doet nog
altijd goed volgen.
Een ander thema in de discussie rondom Alphen 2018 zal ongetwijfeld
ook worden de multiculturaliteit van onze gemeenschap. Ook in Alphen
voelen we meer spanning in onze relatie met Alphenaren die zelf of
waarvan de ouders in andere werelddelen geboren zijn. Die spanning
voelen de mensen uit deze groepen overigens zelf nog het meest. Vooral
omdat het niet aangaat hen allen over één kam te scheren. Landelijke
discussies over fundamentalisme, enkele maffiose Turken in politieke
gremia, rekrutering onder jonge Marokkaanse moslims voor
terroristische doelen geven op zijn minst voeding aan gevoelens van
onbehagen. En als dan ook nog uit een Utrechts onderzoek blijkt dat
allochtone jongeren, afhankelijk van hun afkomst twee tot vier keer zo
vaak in de criminaliteitscijfers voorkomen dan autochtone jongeren,
lijkt integratie brozer en verder weg dan gedacht, gaan goeden onder
kwaden leiden en ligt verzuiling van allochtone gemeenschappen en
isolatie op de loer. Daarom zie ik verlangend uit naar de discussie
waartoe de gemeenteraad op voorstel van de PvdA heeft besloten. Eerst
gedegen onderzoek naar de werkelijke situatie in Alphen aan den Rijn.
En dan discussie met iedereen in Alphen, en dus niet alleen met de
allochtonen, over hoe wij met elkaar de Alphense samenleving opbouwen.
Alphen telt enkele duizenden mensen van allochtone afkomst. Die wonen
hier vaak al tientallen jaren. Velen doen volledig mee aan onze
samenleving. Er kan geen sprake van zijn dat we hen los laten omdat
een klein groepje moslims in Nederland radicaliseert, of omdat een
heel klein aantal Marokkaanse jongeren de boel verziekt. Het Alphen
van 2018 hoort naar mijn mening een open samenleving te zijn, waarin
duidelijk is wat ieders rechten en plichten zijn, een samenleving die
een sociale omgeving biedt waarin mensen zich veilig voelen en die
verhindert dat mensen in isolement raken en aldus vatbaar worden voor
criminaliteit en radicalisme. Daarover zal in 2003 de discussie moeten
gaan.
En dan tenslotte nog iets de plaats van Alphen in de regio. Ook die
moeten we willen bezien in het perspectief van ons 100-jarig bestaan
in 2018. Alphen aan den Rijn heeft zich met instemming van zijn
buurgemeenten opgeworpen als centrum van de Rijnstreek. Willen we een
belangrijke rol spelen in werken en welzijn van inwoners van stad en
streek, dan zullen we in 2003 stappen moeten zetten voor een veel
steviger bestuurlijke organisatie. Ook vorig jaar al bepleitte ik een
hechte samenwerking tussen Alphen aan den Rijn en enkele stevige
buurgemeenten. Ik noemde daarbij gemeentegrootten van 25 tot 40000
inwoners. Ik vind dat we in 2002 veel te weinig zijn opgeschoten.
Discussies verlopen buitengewoon traag en dat gaat uiteindelijk ten
koste van de inwoners van onze streek, die niet de dienstverlening
krijgen waar ze recht op hebben en dat gaat ook ten koste van de
belangen die wij behartigen op het gebied van wonen werken, onderwijs,
welzijn, landschap en groene hart. Wij kunnen geen vuist maken, zijn
onvoldoende sterk door onze versnipperdheid. Ik waardeer het
initiatief van Liemeer, Nieuwkoop en Ter Aar om samen één backoffice
te maken van de ambtelijke diensten. Dat is een stap in de goede
richting als het om de dienstverlening aan de burgers gaat. Maar deze
oplossing komt tekort als het gaat om bestuurlijke krachtenbundeling.
Desalniettemin zijn zij verder dan andere buurgemeenten. Het zou voor
onze streek goed zijn als we met de 6 Rijnstreekgemeenten en de
gemeenten Zoeterwoude, Boskoop, Bodegraven en Alkemade tot de vorming
van drie, hooguit vier gemeenten zouden kunnen komen. Alphen aan den
Rijn is niet uit op het grondgebied van de buurgemeenten. Wij zijn wel
uit op stevige lokale besturen die ècht en niet allen in schijn,
betekenis hebben voor de ingezeten. Als buurgemeenten dat nodig of
wenselijk vinden, moet Alphen aan den Rijn bereid zijn tot
fusiebesprekingen. Daarnaast zal Alphen aan den Rijn eisen moeten
stellen aan de kwaliteit en schaal van de samenwerking met onze
buurgemeenten. In redelijkheid kan niet meer van ons verlangd worden
dat we blijven samenwerken op de kleine schaal van nu. Dat kost zeer
veel tijd, geld en energie en levert onvoldoende rendement. Qua schaal
van samenwerking moeten we gaan denken aan de regio Hollands Midden,
nu al de beoogde veiligheidsregio, maar wat mij betreft de schaal
waarop heel wat lokale beleidsterreinen goed samen behartigd kunnen
worden. Denk aan de RijnGouwelijn, de Oude Rijnzone, toerisme en
werkgelegenheid, gezondheidszorg en ambulancevoorziening.
Dames en heren, genoeg te doen dus in onze springlevende stad in het
Groene Hart. Aan de slag dus maar in 2003! En sla 22 januari niet
over. Als er ooit een reden was om uw stem te laten horen dan is het
dan wel!
Uitreiking erepenning
In mijn toespraak heb de nadruk gelegd om omgaan met elkaar,
solidariteit, zorg en respect. Al die woorden zijn van toepassing op
mevrouw Clement.
Afgelopen jaar heeft mevrouw Clement haar werkzaamheden als
coördinator van inloophuis Het Open Venster beëindigd. Het Open
Venster voorziet in de dagopvang van dak- en thuislozen. Gedurende de
vier jaar dat mevrouw Clement deze functie op vrijwillige basis
uitoefende, groeide deze uit tot een fulltime functie.
Mevrouw Clement vervult nog andere vrijwillige functies. Zij is
coördinator van een groep vrijwilligers, die de protestants
christelijke geestelijk verzorger van de Penitentiaire Inrichting
Midden-Holland (v/h Geniepoort) ondersteunt. Drie vrijwilligers wonen
om de week de twee kerkdiensten bij en twee vrijwilligers zijn
aanwezig bij de gespreksgroepen met gedetineerden. Mevrouw Clement
verzorgt de roosters en is tussenpersoon tussen de dominee en de
vrijwilligers.
Daarnaast is zij coördinator kerkauto Salvatorikerk. Ouderen en
anderen, die niet in staat zijn zelfstandig naar de kerk te komen,
worden door medekerkleden met auto's opgehaald. Mevrouw Clement
verzorgt het rooster. Tot slot is mevrouw Clement Lid redaktieraad
vrijwilligerskrant Leuk om te Doen.De erepenning van de gemeente is
aan mevrouw Clement toegekend op grond van haar bijzondere verdiensten
voor de zwakkere medemens, met name door haar grote inzet voor Het
Open Venster.
Op de penning staat:
Aangeboden door
het gemeentebestuur
van Alphen aan den Rijn
aan mevrouw C.G. Clement
Oog en oor voor zwakkeren
3 januari 2003
© Gemeente Alphen aan den Rijn, 06 januari 2003 laatste wijziging