Partij van de Arbeid

Bos wil herstel banenmachine

PvdA-lijsttrekker Wouter Bos heeft in een toespraak tijdens een grote PvdA-bijeenkomst in Tilburg een plan gepresenteerd voor het herstel van de werkgelegenheid, de Banenmotor van Bos. 'Er is zand gestrooid in de banenmachine van Kok. Alleen met vereende krachten kunnen we die haperende machine weer aan de praat krijgen.'

In zijn toespraak zei Bos: 'Bij het herstel van de economie staat voor mij het creren van banen voorop. Alleen met nieuwe werkgelegenheid kan mensen perspectief worden geboden. Alleen door mensen aan het werk te helpen en te houden kunnen het onderwijs, de zorg en de pensioenen betaalbaar blijven. Het beste sociale beleid is nog altijd werk, werk, werk.'

Het vijfpuntenplan van de PvdA bestaat uit de volgende onderdelen:


1. Loonmatiging

2. Aan het werk gaan moet meer lonen

3. Meer banen in de marktsector, het Midden en Kleinbedrijf voorop
4. Zorgen dat mensen die willen werken ook kunnen werken.
5. Meer banen in de publieke sector, juist daar waar we het allemaal belangrijk vinden, de verpleegkundige, de buurtagent, de leraar, maar ook de conciërge en de stadswacht.

Het PvdA-plan zal 125.000 extra banen opleveren, vooral in de marktsector.

Bos vindt dat mensen die tegen lage lonen werk verrichten een stuk minder belasting moeten betalen. 'Zo voorkomen we de armoedeval en zorgen we ervoor dat het voor meer mensen aantrekkelijk wordt om te gaan werken.' Daarnaast presenteerde Bos een nieuw plan: 'Wie werkt en kinderen heeft krijgt daar bovenop nog een toeslag van 20 procent. Voor iemand met een inkomen van minimumloon tot modaal is dat 264 euro per jaar.'

In zijn toespraak ging Wouter Bos ook in op het CDA van Jan Peter Balkenende: 'Na de val van het kabinet voelt het CDA ineens de behoefte zijn sociale gezicht te tonen.' 'Ik verwelkom alle draaien die het CDA heeft gemaakt. Maar ik heb wel een vraag: Hoe geloofwaardig zijn die draaien? En: Het suggereert betrokkenheid, maar hoe betrouwbaar is het CDA eigenlijk? Wie zegt mij dat het CDA nu na de verkiezingen niet net zo schielijk zijn handtekening zet onder allerlei VVD-plannen?'

Bos daagde Balkenende uit om te kiezen: 'Kies je voor het vernietigen van banen, of voor het herstel van de banenmachine? Wil je ruzie met werkgevers en werknemers, of een nieuw sociaal akkoord? Stuur je WAO'ers de bijstand in, of help je ze aan het werk? Zeg het maar. Maar wees in ieder geval duidelijk en draai niet om de hete brei heen.'

Overigens haalde Bos in zijn toespraak ook aan dat Balkenende vandaag eindelijk heeft ingestemd met een direct debat op de tv op 17 januari bij 2Vandaag.

Bijgaand de volledige toespraak.


Beste mensen,

Al weken geleden daagde ik Jan Peter Balkenende uit om met mij in debat te gaan over de bizarre stijging van de ziektekostenpremies en de gevolgen van zijn beleid voor de loonstrookjes en de werkgelegenheid in ons land.

Eerst weigerde hij. In een ingezonden brief in de Volkskrant stond gisteren: 'Ons aller premier heeft geen tijd voor een debat met Wouter Bos. Nee, liever voert hij een rondborstig keuvelgesprek met Katja en Bridget. En dan maar neuzelen over je verantwoordelijkheid nemen.' Misschien heeft deze brief hem over de streep getrokken, want vandaag heeft Jan Peter Balkenende alsnog ingestemd met een direct debat op de tv op 17 januari bij 2Vandaag.

Dat is goed nieuws. Niet eens zozeer voor mij, maar vooral voor de mensen die zien dat alles duurder wordt. Mensen die onzeker zijn over hun baan. Mensen die willen weten wat er gebeurt met hun inkomen. Die mensen hebben er recht op te weten wat het beleid van het CDA voor hen betekent.

Want daarover weigert Jan Peter Balkenende duidelijkheid te verschaffen. Nog steeds. De daadkracht stokte al na 87 dagen, maar van de beloofde duidelijkheid is ook al niks meer over.
En die duidelijkheid is heel hard nodig.

Op dit moment staat de economie van ons land er slecht voor. Natuurlijk, we zijn afhankelijk van de wereldeconomie. Die trekt nog niet aan. Maar onze groei van de afgelopen jaren was hoger dan in de landen om ons heen. Hoe kwam dat? Door de keuzes die we maakten. En nu? Nu bungelen we onderaan in Europa.

Het maakt dus wat uit wat onze regering doet. Het moet de juiste keuzes maken. Juist als het moeilijk wordt. Slapend rijk worden is er niet bij. Ook niet voor het CDA.

Bij het herstel van de economie staat voor mij het cre‰ren van banen voorop. Alleen met nieuwe werkgelegenheid kan mensen perspectief worden geboden. Alleen door mensen aan het werk te helpen en te houden kunnen het onderwijs, de zorg en de pensioenen betaalbaar blijven. Het beste sociale beleid is nog altijd werk, werk, werk.

Er kan veel over de kabinetten Kok gezegd worden, maar ik laat me door niemand zeggen dat het voor het sociale beleid niet van betekenis was dat de PvdA in de regering zat. Onder Kok kwamen er 1,2 miljoen banen bij. De werkloosheid daalde van 533.000 mensen in 1995 tot 248.000 mensen in 2001 en werd dus gehalveerd. Het probleem van de jeugdwerkloosheid was overwonnen. En ieder jaar weer stegen de lonen net zoveel als de uitkeringen. Omdat wij dat sociaal rechtvaardig vinden - of in meer eigentijdse bewoordingen - fatsoen moet je doen.

Maar kijk nu. Het kabinet Balkenende zat nog geen 87 dagen en nu staat de koppeling alweer ter discussie. De werkloosheid stijgt weer snel. Schoolverlaters vinden steeds moeilijker een baan. Er zijn weer jongeren die geen werk hebben.

De maatregelen van het kabinet Balkenende en de voorstellen van CDA en VVD jagen de werkloosheid eerder op dan dat de werkgelegenheid gestimuleerd wordt. Ik noem de vijf meest slechte maatregelen van het kabinet Balkenende. Maatregelen die de Nederlandse banenmachine stuk voor stuk kundig om zeep hebben geholpen.

- Het schrappen van de subsidie op laagbetaalde arbeid, die het mogelijk maakt dat bedrijven mensen in dienst nemen. Hierdoor komen nu vooral bedrijven in het Midden en Klein Bedrijf in de problemen.
- Het schrappen van de subsidie op het in dienst nemen van langdurig werklozen.
- Het wegbezuinigen van klassenassistenten, conci‰rges, conducteurs en stadswachten.
- Het bezuinigen op re‹ntegratiebudgetten, waardoor WAO'ers minder snel weer aan de slag komen.
- Het schrappen van fiscale verlofmaatregelen, die ervoor zorgen dat mensen arbeid- en zorgtaken beter kunnen combineren.

En waarom moest dit allemaal?
1. Om lastenverlichting aan huizenbezitters te kunnen geven.
2. Om autorijden goedkoper te kunnen maken.
3. Om tegen hoge kosten de zorgverzekeringen te kunnen privatiseren, zonder dat de wachtlijsten daar korter van zullen worden.

Uitvoering van deze plannen is desastreus voor de economie. Het is precies wat we nu niet nodig hebben. We moeten alles inzetten op het cre‰ren van nieuwe werkgelegenheid.
De Partij van de Arbeid heeft een vijfpuntenplan. Laten we zeggen: de Banenmotor van Bos.

1. Loonmatiging
2. Aan het werk gaan moet meer lonen
3. Meer banen in de marktsector, het Midden en Kleinbedrijf voorop
4. Zorgen dat mensen die willen werken ook kunnen werken.
5. Meer banen in de publieke sector, juist daar waar we het allemaal belangrijk vinden, de verpleegkundige, de buurtagent, de leraar, maar ook de conci‰rge en de stadswacht.

Dat is ons plan. Het zal 125.000 extra banen opleveren, vooral in de marktsector. Hoe gaan we dat doen?

Allereerst loonmatiging. Daar is een Nieuw Sociaal Akkoord voor nodig. Een meerjarige afspraak tussen de overheid, werkgevers en werknemers. Daar is het kabinet Balkenende niet in geslaagd. Verder dan tijdelijke afspraken kwam het niet. En dat is natuurlijk niet gek. Als je werknemers en werkgevers op de kast jaagt door banen te vernietigen. Als je een slecht WAO-plan indient. Als je een privatisering van het zorgstelsel voorstelt, waardoor de premies verdubbelen. En ondertussen vochten ze elkaar de Treveszaal uit. Daar zou ik ook geen jarenlange afspraken mee willen maken, hoeveel ansichtkaarten ze in gezamenlijk en eenheid ook zouden sturen.

Wie loonmatiging vraagt, moet wel iets te bieden hebben. De Partij van de Arbeid heeft dat. Wij hebben een bedrag van 2 miljard euro gereserveerd voor gerichte lastenverlichting voor werkgevers en werknemers om zo een Nieuw Sociaal Akkoord mogelijk te maken.

Het tweede punt is: wie aan het werk gaat, moet meer geld in handen krijgen. Mensen die tegen lage lonen werk verrichten, betalen een stuk minder belasting. Zo voorkomen we de armoedeval en zorgen we ervoor dat het voor meer mensen aantrekkelijk wordt om te gaan werken. Wie werkt en kinderen heeft krijgt daar bovenop nog een toeslag van 20 procent. Voor iemand met een inkomen van minimumloon tot modaal is dat 264 euro per jaar.

Nu het derde punt in ons werkgelegenheidsplan. Er moet meer werk in de marktsector komen. Dat betekent investeren in nieuwe technologie, zoals we gisteren hebben laten zien met ons werkgelegenheidsplan in Zeeland. Het betekent investeren in regionale infrastructuur, zoals we zaterdag hebben gepresenteerd in Rotterdam. Het betekent natuurlijk ook zorgen voor administratieve lastenverlichting voor het mkb, zoals ik dat zelf als staatssecretaris heb gedaan.

De vraag is: Wat heeft Nederland nu het meeste nodig? Het geven van een algemene lastenverlichting aan huizenbezitters of gerichte lastenverlichting die zorgt voor meer werk? Het kabinet heeft de zogenaamde SPAK afgeschaft. Daarmee konden bedrijven goedkoper laagbetaalde werknemers in dienst nemen. Vooral het mkb profiteerde daarvan. Het CDA heeft met het afschaffen van deze regeling het mkb echt in de steek gelaten.

Juist in het mkb kunnen jonge mensen leren en werken. Ik maak me zorgen over de enorme uitval in het VMBO. Het is met afstand de grootste schoolvorm, maar het krijgt te weinig aandacht. Het doel moet zijn om niet ‚‚n leerling van school te laten gaan zonder een diploma. We kunnen ons dat gewoon niet meer veroorloven.

Het vierde punt in ons banenplan is dat we ervoor willen zorgen dat mensen die willen werken, ook kunnen werken.
Meer kinderopvang. Op iedere school tussenschoolse opvang. Betere zorgverlofregelingen. Zodat vrouwen ‚n mannen zorg en werk beter kunnen combineren, en een echte keuze krijgen.

Maar met het verruimen van arbeidsaanbod gaat het om meer. Bijvoorbeeld om de talenten van mensen die in de WAO zitten te gebruiken. Laat me daar een voorbeeld van geven.

Het bedrijf Valid Express is een koeriersbedrijf voor mensen met een lichamelijk gebrek. Ontstaan uit frustratie omdat de arbeidsongeschikte broer van de directrice nergens aan de slag kon. Ze pikte dat niet, startte een bedrijf, en heeft nu tientallen mensen in dienst. Ze heeft het mede mogelijk gemaakt dat Valid Express nu een vestiging in Den Haag krijgt. Dan komen er opnieuw tientallen mensen aan het werk, die anders thuis zouden zitten. Mede dankzij de bemoeienis en inspanningen van de nummer vijf op onze lijst, Jet Bussemaker.

Het laatste punt van het banenplan van de PvdA is: meer banen in de zorg, het onderwijs, en het toezicht. We hebben dan ook het geld gereserveerd voor tienduizenden nieuwe banen in de publieke sector. Het vernietigen van banen, zoals CDA en VVD willen, is echt verkeerd. Voor de tienduizenden klassenassistenten, conci‰rges, conducteurs en stadswachten is door tussenkomst van werkgevers en werknemers een tijdelijke oplossing gevonden. Maar vergis u niet: CDA en VVD hebben in hun programma's geen enkele euro uitgetrokken om deze banen ook na 2003 te garanderen.

Ik erger me vreselijk. aan dat beeld van 'nepbanen', zoals de VVD dat graag oproept. Of Kunstbanen, zoals het CDA van Balkenende ze noemt. Alsof het een soort stageplaatsen zijn zonder nut of noodzaak. Over normen en waarden gesproken: zo praat je niet over mensen die heel nuttig werk voor de samenleving doen. Daar kan ik me ontzettend over opwinden.

Die gesubsidieerde arbeidsplaatsen zijn inmiddels de kurk waar veel scholen, ziekenhuizen en vrijwilligersorganisaties op drijven. Werk dat wordt verricht door mensen die jarenlang aan de kant hebben gestaan. En daar trots op zijn. Zij kunnen niet zonder hun werk en wij kunnen niet zonder hen.
Zomaar een voorbeeld.
Meneer Pelger uit Rotterdam werkt als opzichter van speeltuin Duimdrop. Daar brengt hij kinderen in de praktijk respect voor elkaar en fatsoen bij. Hij heeft nu al negen jaar een Melkertbaan. Daarvoor was hij 12 jaar werkloos. Volgens hem maakt hij weinig kans op doorstroming naar een reguliere baan. Zijn arbeidsproductiviteit is voor werkgevers niet hoog genoeg. 'Als ik mijn baan verlies ben ik weer terug bij af,' zo vertelde hij in een hoorzitting in de Tweede Kamer. Een hoorzitting trouwens op initiatief van de PvdA, waar alleen GroenLinks en de SP kwamen luisteren. De anderen partijen zullen het wel te druk hebben gehad.
We moeten meneer Pelger niet de Bijstand injagen. Meneer Pelger doet belangrijk werk. En zo zijn er tienduizenden verhalen te vertellen. Verhalen van mensen.

Ik heb de vijf punten van het banenplan van de PvdA genoemd: loonmatiging, aan het werk gaan moet meer lonen, zorgen dat mensen die willen werken ook kunnen werken en 125.000 banen erbij in bedrijven en bij de overheid.

En we kunnen het betalen. Niemand hoeft zich zorgen te maken over de financi‰le degelijkheid van de PvdA. De erfenis van Wim Kok is in goede handen. In onze financi‰le verantwoording komen we uit op een structureel overschot in 2007. Zonder rekenfouten. Weer een onderscheid met CDA en VVD.

Die twee partijen willen na de verkiezingen met elkaar verder. Tijdens het lijsttrekkersdebat op RTL-4 heb ik Jan Peter Balkenende uitgedaagd of hij weer met de LPF wil regeren. Hij sloot dat niet uit. Alsof er niks gebeurd is. Alsof 87 dagen niet genoeg was. Ik zeg jullie: 87 dagen was genoeg. Genoeg geruzie, genoeg gedoe, genoeg om er een zooitje van te maken.

87 dagen is misschien niet genoeg om al je plannen uit te voeren.
In het geval van het kabinet Balkenende zeg ik: gelukkig niet.
Maar 87 dagen is wel genoeg om te weten wat voor vlees je in de kuip hebt.

Het strategisch akkoord van het kabinet Balkenende tot Zalm was in feite de uitvoering van het verkiezingsprogramma van de VVD. Het CDA heeft daarvoor getekend.

Het CDA zegt dat het de werkgelegenheid wil stimuleren, maar het CDA tekende voor het opjagen van de werkloosheid door het afschaffen van subsidies voor werkgevers om mensen in dienst te nemen en het wegbezuinigen van klassenassistenten, conducteurs, conci‰rges en stadswachten.

Het CDA zegt dat het voor gerichte lastenverlichting is, maar het CDA tekende voor algemene lastenverlichting door het afschaffen van de OZB en het afschaffen van het Kwartje van Kok.

Het CDA zegt dat het voor eerlijk delen is, maar het CDA tekende voor het loslaten van het principe dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen door de privatisering van het zorgstelsel, waardoor de ziektekostenpremies ook voor de laagste inkomens gigantisch toenemen.

Het CDA zegt dat het hart heeft voor het milieu, maar het CDA tekende voor het ten grave dragen van het rentmeesterschap door het openhouden van de kerncentrale van Borssele en de bezuinigingen op het natuurbudget, op duurzame energie, op schone auto's, op schone technologie en op groen beleggen.

Het CDA zegt milieu en ontwikkelingssamenwerking belangrijk te vinden, maar het CDA tekende voor het maken van een stiefkind van milieu en ontwikkelingssamenwerking door ze af te schepen met een staatssecretaris.

Maar nu, na de val van het kabinet voelt het CDA ineens de behoefte zijn sociale gezicht te tonen.

Er is ineens heeft het CDA extra geld voor het behoud van een gedeelte van de banen van stadswachten en klassenassistenten.

Ineens pleit het CDA voor gerichte lastenverlichting, moet de OZB behouden blijven en praat het de PvdA na dat het Kwartje van Kok in een fonds moet worden gestopt voor investeringen in wegen en openbaar vervoer.

Ineens steunt het CDA wel een PvdA-voorstel om langdurige minima te ondersteunen.

Ineens moet er van het CDA wel weer een minister voor ontwikkelingssamenwerking komen.

Toegegeven, het CDA komt nog niet op alle punten onze kant op. Maar ik wil er geen misverstand over laten bestaan: ik verwelkom alle draaien die het CDA heeft gemaakt.

Maar ik heb wel een vraag: Hoe geloofwaardig zijn die draaien? En: Het suggereert betrokkenheid, maar hoe betrouwbaar is het CDA eigenlijk?

Wie zegt mij dat het CDA nu na de verkiezingen niet net zo schielijk zijn handtekening zet onder allerlei VVD-plannen?

En die VVD-plannen zijn bekend.

De VVD wil 8,5 miljard bezuinigen, de economie nog verder afknijpen en een groot aantal sociale verworvenheden op het spel zetten.

De VVD wil dat een bouwvakker die drie jaar heeft gewerkt, van de steiger afvalt en een dwarslaesie oploopt, de Bijstand wordt ingejaagd. Omdat bij de WAO niet meer wordt gekeken naar de aard van de handicap, maar naar het aantal jaren dat iemand gewerkt heeft.

De VVD wil een eind maken aan de koppeling tussen lonen en uitkeringen.

De VVD vindt het acceptabel om de salarissen van overheidspersoneel, zoals agenten, onderwijzers en verpleegkundigen verder achterop te laten raken bij de salarissen in de marktsector.

De VVD wil bezuinigen op Ontwikkelingssamenwerking.

De VVD zet een streep door de levensloopregeling en de inkomensafhankelijke kinderkorting.

Met de VVD wil het CDA graag samenwerken:

Betrokken? Betrouwbaar? VVD?

In de politiek gaat het om meer dan slogans. Het gaat om het waarmaken van beloftes.

De PvdA stond, staat en blijft staan voor sterk en sociaal. Dat blijkt ook uit het banenplan dat ik nu net heb gepresenteerd. Er is zand gestrooid in de banenmachine van Kok. Alleen met vereende krachten kunnen we die haperende machine weer aan de praat krijgen.

Er valt dus wat te kiezen op 22 januari. Dat zeg ik tegen alle kiezers, maar tegen Jan Peter Balkenende in het bijzonder.

Kies je voor het vernietigen van banen, of voor het herstel van de banenmachine?
Wil je ruzie met werkgevers en werknemers, of een nieuw sociaal akkoord?
Stuur je WAO'ers de bijstand in, of help je ze aan het werk?

Zeg het maar. Maar wees in ieder geval duidelijk en draai niet om de hete brei heen.

De Partij van de Arbeid heeft zijn keus gemaakt.
Wij hebben een plan voor de werkgelegenheid.
Wij versterken de zorg, het onderwijs en de veiligheid in de buurten.
Wij zorgen voor evenwichtige koopkrachtontwikkeling. De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten.
Wij maken Nederland sterk en sociaal.
Daar heb ik uw steun en vertrouwen bij nodig. Ik hoop dat ik daarop kan rekenen.


---