Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen

persbericht

Nummer:
1

Directie:
voorlichting

09-01-2003

Status:
informatie

Voorstel tweede fase voortgezet onderwijs:

Meer ruimte en keuzemogelijkheden voor scholen

Scholen, leraren en leerlingen krijgen binnen de tweede fase van het voortgezet onderwijs meer ruimte en meer keuzemogelijkheden. Er komen meer keuzevakken en minder verplichte vakken. Deelvakken worden vervangen door hele vakken. De examenvoorschriften worden drastisch beperkt. Dit zijn enkele belangrijke punten uit het voorstel 'Ruimte laten en keuzes bieden in de tweede fase havo en vwo' dat minister Van der Hoeven vandaag ter informatie aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het voorstel is de uitkomst van overleg tussen het ministerie en vertegenwoordigers van de onderwijsorganisaties (organisaties van leraren, schoolleiders, schoolbesturen). De organisaties gaan nu het voorstel met hun leden bespreken. De reacties worden verwerkt in het definitieve voorstel dat in het voorjaar 2003 aan de Tweede Kamer wordt voorgelegd ter besluitvorming.
Het voorstel bouwt voort op de hoofdlijnen uit de notitie 'Continuïteit en vernieuwing in de tweede fase havo/vwo van januari 2002 (zie persbericht 1, d.d. 18-01-2002). Deels is het nieuw. Er ligt meer nadruk op de keuzevrijheid en vertrouwen in het vermogen van scholen, leraren en leerlingen om zelf oplossingen aan te dragen. Het vrij complexe en versnipperde systeem van vakken en deelvakken wordt vervangen door een eenvoudiger systeem van volledige vakken, met een min of meer gestandaardiseerde omvang. Het doel is dat er herkenbare, aantrekkelijke en haalbare vakkenpakketten ontstaan, waarbinnen variatie mogelijk is. De variatie maakt het ook aantrekkelijker voor leerlingen. Voor scholen wordt het makkelijker een en ander te organiseren en er komt meer ruimte voor alternatieve werkvormen (bijvoorbeeld stages), verdieping of praktisch werk. Leraren krijgen meer ruimte om eigen keuzen te maken binnen het vak.

Profielen
De vier profielen (natuur en techniek, natuur en gezondheid, economie en maatschappij en cultuur en maatschappij) blijven. De mogelijkheid om profielen te combineren wordt vergroot. Elk profiel kent een gemeenschappelijk deel, een profielspecifiek deel en een vrij deel. Het aantal verplichte vakken binnen het gemeenschappelijk deel en het profieldeel wordt wat kleiner. Het vrije deel wordt daarmee groter.

Gemeenschappelijk deel
Nederlands en Engels blijven zowel voor havo als vwo verplicht. In het vwo zijn de beide deeltalen Frans 1 en Duits 1 vervangen door één volledige tweede moderne (vreemde) taal (Frans, Duits, Spaans, Russisch, Italiaans, Fries, Turks of Arabisch). Doordat er nu veel meer uren beschikbaar zijn, kan het vak goed worden vormgegeven. Leerlingen die een derde of eventueel vierde moderne vreemde taal willen volgen, kunnen hiervoor kiezen binnen het vrije deel. Voor sommige groepen leerlingen (bijvoorbeeld dyslectische leerlingen) kan de school de tweede vreemde taal vervangen door aardrijkskunde. In het havo is er in het gemeenschappelijk deel geen ruimte voor een volledige tweede moderne vreemde taal. Leerlingen die meer talen willen volgen kunnen dit doen binnen het vrije deel. Algemene natuurwetenschappen wordt binnen het gemeenschappelijk deel straks alleen gevolgd door leerlingen zonder bètaprofiel. Het omgekeerde geldt voor maatschappijleer. Dit vak is juist bestemd voor de leerlingen met bètaprofiel. Culturele en kunstzinnige vorming 1 en lichamelijke opvoeding blijft verplicht voor alle leerlingen.

Profieldelen
Op dit moment kennen de profielen natuur en gezondheid en economie en maatschappij vier vakken. In het profiel natuur en techniek zijn het drie grotere en in het profiel cultuur en maatschappij vijf kleinere. In het nieuwe voorstel wordt dit vereenvoudigd. In elk profieldeel havo en vwo komen er drie volledige vakken: wiskunde, een 'kernvak' en een ander vak passend binnen het profiel. Alleen het profiel cultuur en maatschappij havo wijkt hiervan af, doordat wiskunde niet verplicht is maar in het vrije deel kan worden gekozen. Binnen dit havo-profiel is een tweede moderne vreemde taal wel verplicht. Het aantal uren wiskunde is voor alle profielen gelijk getrokken. Voor de leerlingen met een 'wiskundeknobbel' komt er een nieuw vak 'voortgezette wiskunde' dat binnen het vrije deel kan worden gevolgd.

Het vrije deel
Het vrije deel bestaat uit twee te kiezen examenvakken en een geheel vrij deel. De keuze van het examenvak is in principe aan de leerling, maar de school hoeft niet alle keuzemogelijkheden aan te bieden. Ook mag de school een bepaald keuzevak verplicht stellen bij een bepaald profiel. Zo kunnen bijvoorbeeld twee profielen met elkaar worden gecombineerd.
Het geheel vrije deel wordt ook echt vrij. Het mag worden gevuld met niet-examenonderdelen, maar verplicht is dat niet. Het mag ook worden besteed aan bijvoorbeeld extra tijd voor de examenvakken.


Zie ook:
schema wijzigingen havo
schema wijzigingen vwo
brief aan de Tweede Kamer
rapport Ruimte laten en keuzes bieden in de tweede fase havo en vwo

Ministerie van OCenW
Europaweg 4
Postbus 25000
2700 LZ Zoetermeer
T: 079 323 23 23
F: 079 323 23 20
E: info@minocw.nl