Katholieke Universiteit Nijmegen

Resolving mammalian relationships with molecules
Datum 10-1-2003

Tijd van 13:30 tot 14:30 uur

promovendus O. Madsen

promotores Prof. dr. W.W. de Jong

faculteit Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica
beschrijving Het menselijk genoom is nu bekend, maar omstreden blijft hoe de mens en z´n mede-primaten verwant zijn met de andere zoogdieren. Het blijkt moeilijk te achterhalen hoe de 18 placentale zoogdierenorden zo´n 70-100 miljoen jaar geleden uit een gemeenschappelijke voorouder ontstonden. Om dit te ontrafelen werden een aantal van hun genen vergeleken. Belangrijkste resultaat is dat de zoogdierstamboom vier hoofdtakken heeft, waarvan drie nog nooit vermoed. Een daarvan is van Afrikaanse oorsprong en omvat olifanten, zeekoeien, klipdassen en aardvarkens, maar ook de eigenaardige olifantspitsmuizen, goudmollen en tenreks. Twee groepen zijn op de noordelijke continenten ontstaan; de ene bestaat uit hoefdieren, walvissen, roofdieren, vleermuizen, schubdieren en onze egels, mollen en spitsmuizen, en de andere uit primaten, knaagdieren en haasachtigen, samen met vliegende maki´s en boomspitsmuizen. Bevestigd werd dat de Zuid-Amerikaanse luiaards, gordeldieren en miereneters een aparte groep vormen.
Tot nu toe werden de Afrikaanse goudmollen en tenreks samen met Euraziatische egels, mollen en spitsmuizen in de orde Insectivora geplaatst, maar deze orde wordt nu dus in twee groepen gesplitst. Interessant zijn de convergente morfologische aanpassingen binnen de hoofdgroepen. Dit is het meest opvallend bij de insecteneters, waar sommige tenreks van Madagaskar sprekend op onze egels en spitsmuizen lijken, en de goudmollen op onze gewone mol. Het onderzoek heeft bijgedragen aan de opheldering van de zoogdierstamboom, maar roept belangrijke paleontologische en morfologische vragen op. biografie Ole Madsen (Nijmegen) is werkzaam op de afdeling Biochemie van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. contactpersoon Communicatie
email o.madsen@ncmls.kun.nl
telefoon 024 - 361 22 30