Rekenmethode helpt ziekteveroorzakende genen te lokaliseren
Ziekten zoals astma en bepaalde soorten kanker hebben een genetische
achtergrond, wat betekent dat de aandoening wordt veroorzaakt door
mutaties in het DNA. Bij dergelijke complexe ziekten is niet slechts
één gen betrokken, maar zorgen meerdere genen elk voor een klein
effect op het ontstaan van de ziekte. Onderzoekers willen bepalen waar
de betrokken genen precies op de chromosomen liggen. Ilja Nolte
ontwikkelde een nieuwe statistische methode om genen te lokaliseren en
paste deze vervolgens toe. Het idee is dat patiënten met dezelfde
genetisch bepaalde ziekte niet alleen de mutaties gemeenschappelijk
hebben, maar ook het DNA rondom de mutaties. Het is mogelijk om de
lengte van deze gemeenschappelijke stukken te meten met behulp van
zogenaamde genetische merkers. Nolte's methode, Haplotype Sharing
Statistic (HSS), maakt gebruik van combinaties van genetische merkers
op één chromosoom: 'haplotypes'. HSS vergelijkt deze onder patiënten
en gezonde proefpersonen. De methode is gebaseerd op de
veronderstelling dat gelijkheid van haplotypes betekent dat er een
gemeenschappelijke voorouder bestaat. De promovendus deed daarom ook
theoretisch onderzoek naar de kans dat gelijk DNA van dezelfde
voorouder afkomt. Zij ontdekte onder meer dat haplotypen onder
bepaalde omstandigheden waarschijnlijk over de hele wereld terug te
vinden zijn. Dit suggereert bijvoorbeeld het bestaan van
gemeenschappelijke voorouders voor ziekteveroorzakende mutaties
wereldwijd. In een onderzoek bij patiënten met multipele sclerose wist
Nolte twee haplotypen te identificeren die beide vaker voorkwamen bij
patiënten dan bij gezonde proefpersonen. Hiermee hoopt zij de
identificatie van een gen, dat bijdraagt aan de ziekte multipele
sclerose, dichterbij te hebben gebracht. /ImK
Ilja Nolte (Zwolle, 1973) studeerde wiskunde in Groningen en studeerde
cum laude af in de richtingen mathematische statistiek en operations
research. Ze verrichtte haar promotieonderzoek bij de disciplinegroep
Medische Genetica. Het onderzoek is gefinancierd door het Astmafonds
op een subsidie van prof. dr. D.S. Postma en door dr.ir. G.J. te
Meerman, door middel van financiën verkregen uit consultancies.
Momenteel is Nolte postdoc-onderzoeker bij de afdeling Medische
Biologie van de RUG, als statisticus van het
genotyperingslaboratorium.
Datum en tijd
woensdag 15 januari 2003, 14.15 uur
Promovendus
mw. I.M. Nolte, tel. (050)363 24 37, fax (050)363 31 13, e-mail:
i.m.nolte@med.rug.nl (werk)
Proefschrift
Statistics and population genetics of haplotype sharing as a tool for
fine-mapping of disease gene loci
Promotores
prof.dr. C.H.C.M. Buys en mw. prof.dr. D.S. Postma
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Personalia
Benoeming