Speech van de demissionair minister-president, Jan Peter Balkenende, bij het slaan van de eerste paal van het Hartcentrum van het Medisch Spectrum Twente, Enschede, 15 januari 2003
Meneer Bijker, mevrouw Nap, meneer Mans, dames en heren,
Ik was bijzonder blij met de uitnodiging van het Medisch Spectrum Twente. Want daardoor heb ik op de valreep toch nog een eerste paal mogen slaan in mijn functie als minister-president.
Mijn vrouw heeft al een keer een schip mogen dopen. En dan voel je je in huiselijke kring toch een
beetje op achterstand staan. Maar dankzij u meneer Bijker, kan ik mijn vrouw weer recht in de ogen
kijken.
Temeer daar het om een bijzonder nieuwbouwproject gaat, dat meehelpt aan de oplossing van een
groot maatschappelijk probleem. In Nederland wachten nog steeds te veel mensen te lang op
behandeling van een hart- en vaatziekte. In een aantal gevallen meer dan twee maanden. Dat is
onacceptabel. Want bij iedere week die je langer wacht, wordt de kans op herstel kleiner.
De wachttijden blijven vooral in Noordoost Nederland hoog. En de belangrijkste oorzaak van die wachttijden is niet gebrek aan geld. Het is gebrek aan behandelcapaciteit.
Het nieuwe hartcentrum hier in Enschede is dus hard nodig. Er is ook hard voor geknokt door veel mensen hier in de regio. Er zijn zo'n 75.000 handtekeningen opgehaald!
Volgend jaar kunnen de eerste patiënten hier terecht voor een dotterbehandeling of een hartoperatie. Dat is een concrete bijdrage aan het wegwerken van de wachtlijsten voor levensbedreigende ziekten. En daarmee is deze eerste paal hier in Enschede óók een eerste paal onder mijn belofte dat die wachtlijsten over 2 jaar tot het verleden behoren.
Uit de cardiologie weten we dat een verstopte ader levensgevaarlijk kan zijn. De manier waarop we in Nederland de gezondheidszorg hebben georganiseerd doet me wel eens denken aan een verstopte ader. Er zijn allerlei stollingen die de doorstroming beperken.
Ik denk bijvoorbeeld aan de vele regels waarmee de zorgsector is overladen. En het starre systeem
van bekostiging. Dat systeem doet denken aan de oude Sovjetunie. De vraag wordt centraal vanuit
Den Haag ingeschat.
De financiering draait niet om de vraag "hoe kunnen we iemand zo goed en snel mogelijk gezond
maken?" Maar om vragen als "hoe lang ligt iemand in een ziekenhuisbed?" Met andere woorden: we
financieren het middel en niet het doel. Terwijl het toch om dat laatste gaat.
1
Er zijn tal van regels die specialisten en ziekenhuizen niet prikkelen om zo goed mogelijk in te spelen
op de behoeften van de patiënt. Die regels zijn bloedproppen in de aders van onze gezondheidszorg.
Daar moeten we zo snel mogelijk vanaf.
Daarnaast zijn er regels en afspraken die vooral bedoeld lijken om de grootschaligheid in de zorg te
bevorderen. Daar moeten we ook kritisch naar blijven kijken, natuurlijk onder handhaving van een
verantwoord kwaliteitsniveau.
Als iets de komende jaren prioriteit moet krijgen, dan is het dus het wegwerken van de wachtlijsten en
de bureaucratie. Minder regels vanuit Den Haag en meer werken vanuit de vraag.
De eerste stappen zijn al gezet. Ik denk bijvoorbeeld aan de `diagnosebehandelcombinaties'. Dat woord is uitermate geschikt voor het ouderwetse woordspel `galgje'.
Maar gelukkig is er naar goed Nederlands gebruik ook een afkorting voor: DBC's.
In gewone woorden betekent het dat de zorgvraag van de patiënt leidend wordt in het financieringssysteem. Verzekeraars en ziekenhuizen spreken een vaste prijs af per diagnose en daarbij horend behandelingstraject.
Daarmee komt het behandelingsresultaat centraal te staan in de financiering. Want de patiënt wil natuurlijk maar één ding: zo snel en goed mogelijk beter worden.
Medisch Spectrum Twente behoort tot de koplopers met die DBC's. Dit jaar wordt geëxperimenteerd met het nieuwe systeem. Overigens nog niet voor hart- en vaatziekten. Als het goed gaat, kan het systeem volgend jaar volledig worden ingevoerd.
Het is aan de ziekenhuizen en de verzekeraars om te laten zien dat zij de nieuwe ruimte ook goed gebruiken. Die vrijheid moet leiden tot meer doelmatigheid en een hogere productie. Ik verwacht dat dat ook zal bijdragen aan het verkorten van de wachttijden.
Voor het verkorten van de wachttijden is méér nodig dan uitbreiding van de capaciteit en het verminderen van bureaucratie. Er is ook nog steeds een nijpend tekort aan personeel. Aan artsen, maar ook aan verpleegkundigen op de operatiekamers en de intensive care.
Hier in Enschede kampt u ook met tekorten. Zozeer dat er mensen in Duitsland worden gerecruteerd.
U zet daarnaast samen met Saxion Hogeschool Enschede - alles op alles om zoveel mogelijk
mensen enthousiast te maken voor een opleiding en een baan in de zorg. En dat lijkt resultaat op te
leveren.
2
Extra geld voor de zorg is nodig, hoe moeilijk dat ook is in deze tijd waarin de spoeling buitengewoon
dun is.
Maar het kan niet alleen een kwestie zijn van extra geld. Ziekenhuizen zullen ook zelf alles op alles
moeten zetten om met het beschikbare geld maximaal te presteren.
Als ik bijvoorbeeld kijk naar de wachttijden, dan blijven die in het ene ziekenhuis toch veel beperkter dan in het andere. En die verschillen zijn lang niet altijd te verklaren uit verschillen in de regionale patiëntenstromen. Overal waar het anders en beter kan, mogen we die mogelijkheid niet laten liggen.
Dames en heren, in het hart van Enschede wordt nu gebouwd aan een nieuw hartcentrum. Vanaf de
opening, volgend jaar, zullen hier per jaar uiteindelijk 2.600 mensen met een ernstige hartkwaal
worden behandeld. Dat is een concrete bijdrage aan het wegwerken van de wachtlijsten voor
levensbedreigende ziekten.
Ik wens iedereen die bij de bouw, inrichting en bemensing van het nieuwe hartcentrum betrokken is
van ganser harte succes!
Dank u wel.
3