Utrecht, 15 januari 2003
Cap Gemini Ernst & Young presenteert resultaten onderzoek Trends in
Energy 2003
Liberalisering en duurzaamheid, een paradox?
---
De liberalisering van de energiemarkt in Nederland is bijna voltooid.
In 2004 mag ook de niet-groene consument zijn energie inkopen bij een
leverancier naar keuze. De gasmarkt loopt enigszins achter bij de
elektriciteitsmarkt. Duurzaam ondernemen heeft meer aandacht gekregen,
waarbij de energiebedrijven voorlopers aan het worden zijn. In het
kader van deze bewegingen heeft Cap Gemini Ernst & Young (CGE&Y) voor
de vijfde achtereenvolgende keer het onderzoek Trends in Energy
uitgevoerd, met de onderstaande bevindingen.
Groene stroom en ecotax, een paradox?
Groene stroom is mateloos populair geworden. 1,4 miljoen huishoudens
(20%) gebruikt inmiddels groene stroom, die overigens grotendeels
geïmporteerd moet worden. Het stimuleren van groene stroom is dus
succesvol geweest, maar de opwekcapaciteit voor groene stroom in
Nederland heeft geen gelijke tred gehouden met de toename in het
verbruik. Met de nieuwe regelgeving die in 2003 ingaat, is de
stimulans daarom van de verbruikerskant naar de opwekkant verschoven.
Ook groenverbruikers gaan dan een beetje ecotax betalen. Dat levert
een vreemde situatie op: grootverbruikers van grijze stroom zijn
vrijgesteld van ecotax uit economische- en concurrentieoverwegingen,
terwijl groenverbruikende consumenten ecotax moeten gaan betalen.
Blijft het licht wel branden?
Vorig jaar berichtten wij over de mogelijke noodzaak van
stroomimporten in de nabije toekomst. Deze situatie is niet wezenlijk
veranderd. Sinds 2000 is er naast wat windenergie geen significante
opwekcapaciteit voor stroom bijgekomen. Pas in 2006 zal er een flinke
toename zijn in opwekcapaciteit. Bij de huidige groei van het
stroomverbruik, zo'n 2,7% per jaar, zijn we niet meer zelfvoorzienend
op korte termijn. Investeringen in uitbreiding van energieopwekking en
distributienetwerken blijven nodig. Onzekerheid rond de stabiliteit in
de regelgeving en een eenzijdige druk op kosten creëren echter tot op
heden een ongunstig investeringsklimaat.
Switchen van energieleverancier, rekeningen en berichtgeving wel OK?
De belangrijkste reden voor het liberaliseren van de energiewereld is
het bevorderen van concurrentie en het bieden van keuzevrijheid aan de
afnemers. Het onderzoek laat zien dat een flink aantal bedrijven in de
midzakelijke markt van energieleverancier is gewisseld met prijs als
belangrijkste reden. Dit heeft in sommige gevallen geleid tot
administratieve perikelen, waarbij het uitzenden van rekeningen niet
geheel vlekkeloos verliep. Ook de vrije metermarkt wil nog niet echt
van de grond komen en het uitwisselen van meterinformatie heeft last
van kinderziektes. Dit geeft te denken hoe de administratieve
afhandeling eruit gaat zien als de consumentenmarkt vrijgegeven gaat
worden in 2004. Energiebedrijven hebben deze uitdaging echter opgepakt
en zijn in hoog tempo bezig de administratieve processen te
stroomlijnen.
Kyoto gaat geld kosten
In 2002 zijn ten aanzien van Kyoto vorderingen gemaakt: naast
ratificatie door de Europese landen, Japan en Canada gaan ook China en
Rusland het verdrag wellicht ratificeren. Voor Nederland betekent dit
dat we in 2010 ongeveer 5% van onze energiebehoefte moeten betrekken
vanuit duurzame bronnen om de 6% reductie (t.o.v. 1990) van
broeikasgassen te halen. Dit heeft tot gevolg dat er geïnvesteerd gaat
worden in duurzame opwekmethoden zoals wind, zon en brandstofcellen.
Als we de Kyoto-doelstellingen willen halen zullen er, ofwel
emissierechten gekocht moeten worden (Europese emissiehandel per
2005), ofwel maatregelen getroffen moeten worden om de uitstoot van
broeikasgassen te beperken. Beide wegen zullen geld gaan kosten en dit
zullen we terugzien in de prijs van elektriciteit.
Kernenergie en Kyoto, nog een paradox
Het sluiten van kerncentrales lijkt vanuit milieuoogpunt een logische
stap, maar vanuit economisch en technologisch oogpunt lijkt het niet
handig. Kernenergie is operationeel emissievrij en draagt daardoor bij
aan het halen van de Kyoto-doelstellingen. Verder is kernenergie
behoorlijk goedkoop en hebben we deze technologie veilig operationeel.
Vervanging door fossiel gestookte centrales met, ofwel redelijk schoon
maar duur aardgas, ofwel minder schoon maar iets minder dure kolen,
lijkt niet te stroken met de in de liberalisering zo gepropageerde
lagere elektriciteitsprijzen. Daarnaast zorgt kernenergie in Europa
voor meer diversiteit in opwekvermogen en vermindert het de externe
afhankelijkheid voor wat betreft energie.
De energiebusiness, valt er nog een boterham mee te verdienen?
Schaalvergroting en consolidatie in de energiewereld zal voorlopig
niet ophouden. Het laatste wapenfeit is het bod van verschillende
partijen op Remu, ondertussen ingelijfd door Eneco, die de derde
positie in Nederland daarmee verder verstevigt. Ook ligt het in de
lijn der verwachting dat schaalvergroting in energietransport verder
zal bestendigen. TenneT heeft al belangstelling getoond voor verdere
uitbreiding in het beheer van het transportnet naar de lokale
distributienetten. Daarnaast zien we de opkomst van kleine tot
middelgrote decentrale (blauwe) opwekking van stroom in de vorm van
warmtekracht. Deze opwekking is complementair aan de niet altijd
beschikbare groene opwekking.
De vroegere nutsbedrijven maken zich in een fors tempo de
marktgedachte eigen en ook in opwekland gloort de horizon met de te
verwachten toenemende energiebehoefte en afnemende export vanuit de
ons omringende landen. En ondanks de afname van het reservevermogen
heeft in Nederland nog niemand echt lang in het donker gezeten en zijn
er nog geen energiebedrijven failliet gegaan. De markt is gewoon bezig
om een evenwicht te vinden. Geen slecht resultaat voor liberalisering
die slechts een paar jaar onderweg is. Niettemin is het wel verstandig
om op te blijven letten en te zorgen dat er ook voor de energiewereld
een stabiel en economisch gezond investeringsklimaat komt, waarbij
onze politici de ministeries wel de ruimte moeten geven om dit ook te
realiseren. Er kunnen wat dat betreft lessen worden geleerd uit de
deregulering van de telecomindustrie en van het spoortransport zoals
deze in de EU-lidstaten heeft plaatsgevonden.
Voor meer informatie over het onderzoeksrapport 'Trends in Energy
2003' of het ontvangen van een exemplaar kunt u contact opnemen met
Manon de Ruijter.
Over Cap Gemini Ernst & Young
Cap Gemini Ernst & Young is een vooraanstaande organisatie in
management consulting en IT-dienstverlening. Het geïntegreerd kunnen
aanbieden van deze activiteiten maakt de onderneming tot een unieke
zakelijke dienstverlener. Het bedrijf helpt middelgrote tot grote
nationale en multinationale ondernemingen en non-profit organisaties
met het ontwikkelen van nieuwe groeistrategieën en het verbeteren van
bedrijfsprocessen. Wereldwijd telt de organisatie meer dan 56.500
medewerkers, waarvan 6.000 in Nederland. De organisatie is genoteerd
aan de aandelenbeurs in Parijs en behaalde in 2001 een omzet van 8,4
miljard euro. Meer informatie over specifieke dienstverlening,
kantoren en research is beschikbaar op: www.nl.cgey.com.
Cap Gemini Ernst & Young
Nanne van Nunen, woordvoerder
030 689 69 13, Mobiel: 06 12 99 37 29
nanne.van.nunen@cgey.nl