IP/03/64
Brussels, 16 januari 2003
Commissie keurt Supplier of Choice-systeem De Beers goed, maar maakt
bezwaar tegen akkoord met Alrosa
Na grondig onderzoek keurde de Europese Commissie het Supplier of
Choice-systeem goed dat De Beers hanteert voor de verkoop van ruwe
diamant. De Commissie zal in het oog blijven houden hoe dit systeem in
de praktijk wordt toegepast, om ervoor te zorgen dat de concurrentie
op de markt blijft spelen. Daarnaast heeft de Commissie een mededeling
van punten van bezwaar gezonden aan De Beers en de Russische
diamantenproducent Alrosa waarin zij, als voorlopig standpunt,
aangeeft dat de overeenkomst waarbij Alrosa toezegt de helft van haar
productie via De Beers te verkopen, in strijd is met de
EU-concurrentieregels.
Handelsovereenkomst De Beers/Alrosa
Alrosa Company Limited, een staatsbedrijf dat de exclusieve producent
is van ruwe diamant in Rusland, is de op één na grootste producent van
ruwe diamant ter wereld - en dus een potentiële concurrent van De
Beers.
De Beers heeft een machtspositie op de wereldmarkt voor de levering
van ruwe diamant, omdat zij 60-65% van het aanbod controleert. Zij
heeft hoofdkantoren in zowel Zuid-Afrika als Groot-Brittannië.
In een handelsovereenkomst die in maart 2002 bij de Commissie werd aangemeld, stemt Alrosa ermee in om gedurende een periode van vijf jaar jaarlijks voor circa 800 miljoen EUR ruwe diamant te verkopen aan De Beers, die de diamant daarna op de markt zal brengen. De contractuele verkoop van Alrosa aan De Beers komt neer op ongeveer de helft van de jaarproductie van de Russische onderneming.
De Commissie is van oordeel dat de aangemelde overeenkomst de
concurrentie op de markt voor ruwe diamant sterk beperkt, omdat Alrosa
als concurrent wordt uitgeschakeld. Voorts is zij van mening dat De
Beers met deze overeenkomst haar machtspositie op de markt voor ruwe
diamant heeft misbruikt.
De Beers kan dankzij haar controle over de productie van ruwe diamant,
in combinatie met het strategische gebruik van haar voorraden, de
hoeveelheid, de kwaliteit en - in belangrijke mate ook - de prijs
bepalen van de diamanten die zij jaarlijks op de markt brengt. De rest
van de markt (met spelers uit Angola, Australië en Canada) is sterk
gefragmenteerd.
In concurrentiezaken is het zenden van een mededeling van punten van
bezwaar een onderdeel van de procedure die niet vooruitloopt op de
afloop ervan. De Beers en Alrosa hebben twee maanden de tijd om te
antwoorden op de bezwaren van de Commissie. De partijen kunnen ook
verzoeken om een hoorzitting.
Supplier of Choice-systeem
Daarnaast heeft de Commissie besloten de procedure ten aanzien van het
Supplier of Choice (SoC)-distributiesysteem van De Beers te
beëindigen.
Het SoC-systeem zal in de plaats komen van de traditionele
monopolistische aanpak van De Beers, die gebaseerd was op een
combinatie van controle over het aanbod en een strategie die eerder
gericht was op het creëren van toevoegde waarde voor de diamanten die
zij al controleerde, via marketing- en merkinitiatieven.
Met dit nieuwe systeem worden de al bestaande informele commerciële betrekkingen tussen De Beers en haar afnemers (bekend als zichthouders of Sightholders) voor de aan- en verkoop van ruwe diamant grotendeels geformaliseerd. Momenteel zijn er zo'n 120 zichthouders, die ruwe diamant inkopen op periodieke verkoopsessies van De Beers (de zgn. sights). De zichthouders kunnen producenten zijn die de diamanten snijden en slijpen, of handelaren. De SoC-overeenkomsten tussen De Beers en de zichthouders werden in mei 2001 bij de Commissie aangemeld met het oog op goedkeuring op grond van artikel 81.
In juli 2001 waarschuwde de Commissie De Beers in een mededeling van
punten van bezwaar dat de overeenkomsten niet in hun oorspronkelijke
vorm konden worden goedgekeurd, omdat de selectiecriteria voor
zichthouders en de hoeveelheid gedetailleerde vertrouwelijke
informatie en de contractuele verbintenissen die van zichthouders
gevraagd werd, de zichthouders zouden beperken in hun commerciële
optreden.
De aanstelling van een ombudsman, wiens benoeming door de Commissie
moet worden goedgekeurd, gold als de beste manier om een
controle-element in te bouwen in het systeem voor selectie van
zichthouders en de toewijzing van diamanten. Een en ander sluit een
procedure voor de rechter niet uit. De Beers heeft ook de
selectieprocedure verder aangepast en ingestemd met een langere
opzeggingstermijn voor contracten. Voorts zullen de zichthouders enkel
de boxes kunnen kopen die zij hebben aangevraagd, en na inspectie van
de stenen.
Een samenvatting van de oorspronkelijke aanmelding en van de
aanpassingen verscheen in het EU-Publicatieblad C 273 van 9 november
2002, met het verzoek aan derden opmerkingen te maken.
De Commissie heeft nu besloten geen bezwaar te maken tegen het SoC-systeem. Toch blijft dit systeem bepaalde bezwaren oproepen omdat het kan worden gebruikt om het aanbod - van met name diamanten van topkwaliteit - kunstmatig te beperken en omdat het nog niet in de praktijk is toegepast. Daarom zal de Commissie de markt nauwlettend blijven volgen. De Commissie wil vooral ervoor zorgen dat het systeem niet resulteert in een beperking van een voldoende aanbod ruwe diamant voor handelaren. Zo kan de markt ook voldoende liquide blijven.
De Commissie behoudt zich dan ook het recht voor de zaak te heropenen
mochten veranderingen in de feitelijke of juridische situatie de
overeenkomst op cruciale punten zo wijzigen dat zij haar huidige
standpunt moet herzien.