Amsterdam: Slagkracht door glas
16 januari 2003 - Lisa Neves Gonçalves en Dirk van de Woude
Handzaam advies van Commissie Andriessen schetst haalbaarheid en
realisatie snel internet via glasvezel voor alle huishoudens in
Amsterdam binnen 7 tot 10 jaar
In de gemeente Amsterdam kunnen binnen 7 tot 10 jaar alle 450.000
meterkasten worden aangesloten op een stedelijk glasvezelnet om zo te
voorzien in de behoefte aan snel internet. De effecten op de lokale
economie en het welzijn zijn in dat geval aanzienlijk. Om de
realisatie ervan op gang te krijgen wordt de gemeente geadviseerd bij
de aanleg van een eerste fase voor 30% deel te nemen in een op te
richten ontwikkelmaatschappij die de basisinfrastructuur van het
glasvezelnetwerk aanlegt. De beoogde open infrastructuur biedt
bedrijfsleven, burgers en instellingen voor gemiddeld 50,- per maand
toegang op een symmetrische internetverbinding van tenminste 10 Mb/s.
Het stadsdeel Zeeburg Plus met in aanvang circa 30.000 aansluitingen
komt het meest in aanmerking als startpunt. Een actieve bemoeienis van
de gemeente in de opstartfase is, naar de mening van de Commissie
Andriessen, een voorwaarde.
Dit zijn slechts enkele punten uit het advies van de commissie onder
voorzitterschap van oud-minister Koos Andriessen. In juni 2002 vroeg
het college van B&W de commissie om nut en haalbaarheid van een
dergelijke infrastructuur te onderzoeken en zich uit te spreken over
de gewenste rol van de gemeente daarbij. Verantwoordelijk wethouder
ICT, Mark van der Horst, nam op donderdag 16 januari het advies in
ontvangst.
Wethouder Van der Horst: "Ons collegeakkoord 2002-2006 onderstreept
het belang van een open en voor iedereen tegen dezelfde voorwaarden
toegankelijke ICT-infrastructuur. Uiteraard moet je dan wel weten of
het haalbaar is, hoe je het vervolgens realiseert, en wat de rol van
de gemeente daarbij zou kunnen zijn. Serieuze vragen die gedegen en
dichtgetimmerde antwoorden eisen. Niet zonder reden zijn we daarom
gekomen tot een commissie met deze samenstelling en ervaring."
Koos Andriessen ICT-penning van Amsterdam
Tijdens de persconferentie reikte wethouder Van der Horst aan
commissievoorzitter Andriessen de eerder deze maand door het college
ingestelde Koos Andriessen ICT-penning van Amsterdam uit. De heer
Andriessen is hiervan de eerste ontvanger, de penning wordt uitgereikt
aan personen die op buitengewone wijze diensten aan de stad Amsterdam
hebben bewezen op het snijvlak van ICT en innovatie.
Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht trekken samen op!
De gemeente Amsterdam is samen met de andere leden van de G4 nauw betrokken bij het realiseren van glas-naar-de-meterkast. De gemeenten willen daadkrachtig aan de slag, barrières op het gebied van onder meer wetgeving slechten, en voorkomen dat aanbieders alleen de krenten uit de pap halen bij de realisatie van het glasvezelnet naar de meterkasten. Vanuit sociaal-economisch perspectief kan en mag glas-naar-de-meterkast worden beschouwd worden als collectief belang. Het lijkt daarmee op netwerken zoals aardgas, elektriciteit en telefonie, die onze samenleving in de 20e eeuw sterk hebben beïnvloed.
Effecten op welvaart en welzijn in Amsterdam en daarbuiten
"Je kunt niet altijd op voorhand voorzien wat de effecten zijn, zelfs al spreken de cijfers over toekomstige vraag en behoefte voor zich", aldus Van der Horst. "We staan in mijn ogen aan de vooravond van een grote sprong voorwaarts. Een nieuwe infrastructuur, met nieuwe en ongekende economische en maatschappelijke impulsen en effecten. Al eerder in Amsterdam zijn op ICT-gebied de ontwikkelingen ver boven verwachting geweest. De Amsterdamse datahaven, de internet-exchange AmsIX, is nu de grootste ter wereld. Mede door de locatie ervan in Amsterdam ontstond een bloeiende economische sector met inmiddels meer dan 40.000 arbeidsplaatsen in het ICT/New Media-cluster in de stad."
Gemeente moet zelf deelnemen in de aanleg van de kale infrastructuur
Het advies van de commissie bepleit een actieve participerende rol
door de gemeente in de opstartfase door middel van deelname in een op
te richten ontwikkelmaatschappij. In een dergelijke constructie - er
is gerekend met een 30% participatie - kunnen marktpartijen en
woningbouwcorporaties meedoen. Op deze wijze kunnen toekomstige
exploitanten en bedrijven, die het dienstenaanbod verzorgen, tegen
aantrekkelijke kosten gebruik maken van het netwerk. Andere aanbieders
kunnen gebruik maken van de kale infrastructuur op basis van gezonde
exploitatiekosten en rendementen op hun toekomstige investeringen. Op
deze wijze kan stap-voor-stap een 3-lagen infrastructuur ontstaan:
* Een passieve laag (de kale infrastructuur).
* Een actieve laag (het actieve netwerk).
* Een content laag (diensten).
Investeringskaders moeten goed zijn
Indien het juiste financieringsklimaat wordt gecreëerd ontstaan de
benodigde voorwaarden en schaalgrootte voor een eerste tranche,
Zeeburg Plus. Afhankelijk van de snelheid waarin in dat gebied
resultaten zichtbaar worden, kan de interesse van marktpartijen om in
andere delen van de stad mee te doen toenemen. De commissie acht de
kans aanwezig dat de benodigde betrokkenheid van de gemeente in
vervolgfasen kan afnemen of zelfs onnodig wordt. In de eerste fase
zal, op basis van de belangrijke schaalgrootte, de ontwikkeling van
diensten parallel op gang moeten komen. Deels kan daarbij worden
voortgebouwd op resultaten en nieuwe projecten van de Stichting
Amsterdam Kennisstad Cyburg. Deze proeftuin voor de ontwikkeling van
internetdiensten richting burgers, bedrijven en overheidsinstellingen
startte in 2002 in Zeeburg. Binnen de bedrijfsmatige organisatie van
een ontwikkelmaatschappij kan de gemeente, aldus de commissie,
zorgdragen voor een verantwoorde realisatie met betrekking tot de door
het college zo gewenste open ICT-infrastructuur:
glas-naar-de-meterkast voor iedereen tegen acceptabele kosten. In dat
geval zullen binnen 7 tot 10 jaar alle 450.000 meterkasten in
Amsterdam aangesloten kunnen worden. De commissie adviseert dan wel om
de aanwezigheid van glas-naar-de-meterkast op korte termijn wel
standaard op te nemen in het bouwbestek van nieuw- en herbouwprojecten
en renovatie.
Start: stadsdeel Zeeburg Plus
Als de gemeente het advies van de Commissie Andriessen overneemt en
start in Zeeburg Plus, dan impliceert dit een participatie van de
gemeenten ter hoogte van maximaal 6 miljoen euro, in financiële termen
een kostenlast op de begroting van 540.000. Het betreft hier circa
30.000 aansluitingen, met de aanleg van IJburg oplopend tot circa
50.000. De aansluiting van de bestaande woningen zal circa 2 tot 3
jaar duren, de aanleg van IJburg is de komende tien jaar.
Wethouder Van der Horst zal naar aanleiding van het advies een
voorstel doen aan het college. Het college zal vervolgens
besluitvorming aan de gemeenteraad voorleggen.
Pb-007
Commissie Andriessen:
Voorzitter: Dr. J.E. (Koos) Andriessen
Oud-minister Economische Zaken
Koos Andriessen besteedde, ofschoon afkomstig uit Rotterdam, een groot
deel van zijn werkzame leven in Amsterdam. Van 1951-1955 was hij
wetenschappelijk medewerker aan de Vrije Universiteit, daarna
hoogleraar aan de juridische faculteit van de Universiteit van
Amsterdam (1959-1963). Na een onderbreking voor een ministerschap van
Economische Zaken kwam hij terug om de vanouds Amsterdamse onderneming
Kon. Verpakkingsindustrie van Leer te besturen (1965-1987). In die
tijd schreef hij met enkele anderen het rapport Sterkten moeten worden
uitgebuit (1983) dat bedoeld was om Amsterdam nieuwe economische
impulsen te geven. Voor en na zijn tweede ministerschap was hij
betrokken bij vele Amsterdamse ondernemingen (onder andere Elsevier,
Ballast-Nedam, Postbank en Postbank-NMB, Randstad) en culturele
instellingen in die stad (Muziek Instrumenten Fonds, Theater
Compagnie). Ook was hij tot 1998 voor de tweede maal hoogleraar in de
stad, nu buitengewoon hoogleraar aan de Vrije Universiteit. Als
computerfanaat is hij in internet bezig met een soort vierde carrière;
hij is dan ook voorzitter van de Internet Society Nederland. Omdat hij
sinds het aanleggen van het aardgasnet in de jaren zestig ook dol is
op infrastructuur, is de verglazing van Amsterdam meer dan een hobby.
Ir. G.A.M. (Frits) Hermans
Manager Shell Research and Technology Centre Amsterdam, Voorzitter
Stichting Amsterdam Kennisstad Cyburg
Frits Hermans is site manager van Shell Research and Technology Centre
in Amsterdam en onder de noemer KennisRing Amsterdam, mede-initiator
van een breed opgezet science park voor duurzame technologie en
ontwikkeling ten noorden van het IJ. Hij is betrokken bij een veelheid
aan intra- en extramurale activiteiten rond de innovatie, duurzaam
ondernemen, ontwikkelingsvraagstukken en sociale emancipatie.
Prof.dr. ir. E. (Erik) Huizer
Hoogleraar Internet Toepassingen, Universiteit Twente, Directeur
Innovatie en Business Development, NOB Cross Media Facilities
Erik Huizer was betrokken bij het initiëren en opstarten van het
GigaPort project, het Nederlandse project voor een nieuwe generatie
(breedband) internet. Van 1991 tot 1995 was Erik Huizer als Area
Director binnen de Internet Engineering Task Force, het
standaardisatieorgaan van het internet, verantwoordelijk voor de
ontwikkeling en standaardisatie van applicaties op het internet (zoals
bijvoorbeeld het WWW). Van 1995 tot 1999 was hij lid van de Internet
Architecture Board. Van 1999 tot 2002 was hij voorzitter van de
Internet Research Task Force. Erik Huizer is lid van de Breedband
Expertgroep die is ingesteld door het ministerie van Verkeer en
Waterstaat. Vanaf de oprichting (1994) tot de verkoop (2000) was hij
lid van het bestuur van de Digitale Stad, de laatste jaren als
voorzitter.
Drs. A.G. (Aad) Jacobs
Oud-voorzitter Raad van Bestuur van de ING groep
Sinds zijn pensionering in 1998 bekleedt hij verschillende functies,
waaronder voorzitter Raad van Commissarissen bij de Koninklijke
Nederlandsche Petroleum Maatschappij (Shell). Daarnaast vervult hij
commissariaten bij Buhrmann, Euronext, IHC Calland, Joh. Enschedé,
Imtech, ING Groep en VNU.
Drs. R.H.P.W. (René) Kottman
Voorzitter Raad van Bestuur Ballast Nedam N.V. te Nieuwegein
René Kottman studeerde politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij later wetenschappelijk onderzoeker was. In het begin van de zeventiger jaren zat hij in de gemeenteraad van Amsterdam. Daarna was hij 22 jaar consultant bij het managementadviesbureau Berenschot Groep B.V., waar hij 11 jaar voorzitter van de directie was. Momenteel is hij voorzitter van de Raad van Bestuur van het bouwconcern Ballast Nedam N.V.
Dr. J. (Jan) Langelaar
Directeur WTCW NV: Wetenschap en Technologie Centrum Watergraafsmeer
Jan Langelaar studeerde fysische chemie. Als onderzoeker werkte hij
onder andere bij Philips Research, de Universiteit van Amsterdam en in
Frankrijk op het gebied van halfgeleiders, molecuul fysica en
laserfysica. Voorts was hij 15 jaar directeur/manager van NIKHEF, een
Nationaal NWO research instituut in Amsterdam (ook de vestigingsplaats
van AMSIX) en initiatiefnemer voor de vestiging van het Amsterdam
Science Park voor High-Tech startups (1989). Na zijn pensionering is
hij namens het NWO nu actief in de voortgaande ontwikkeling en
versterking van het kenniscentrum Watergraafsmeer/Science Park
Amsterdam.
Ir. A.V.M. (Lex) Pouw
Voorzitter Raad van Bestuur Woningbedrijf Amsterdam
Lex Pouw studeerde Bouwkunde aan de TU Delft. Hij was onderdirecteur
van de Gemeentelijke Bouw- en Woningdienst te Amsterdam met de
eindverantwoordelijkheid voor het Woningbedrijf Amsterdam. Daarna was
hij directeurbestuurder van de Stichting Het Woningbedrijf Amsterdam.
Na leiding te hebben gegeven aan het privatiseringsproces is het
bedrijf verzelfstandigd. Na de verzelfstandiging is het bedrijf
ingrijpend gereorganiseerd tot een vastgoedbeheer- en
ontwikkelingsmaatschappij met een aansturing door het concern.
Momenteel is de heer Pouw voorzitter van de Raad van Bestuur
Woningbedrijf Amsterdam.
Ir. J. (Jan) Prins
Bestuurder Optaxx B.V., Managing Partner InterimIC
Jan Prins is ontwikkelaar van innovatieve ICT-toepassingen, met name
op het gebied van breedband en mobiele data. Zijn expertise ligt op
het vlak van allianties, met name in publiek/private
samenwerkingsverbanden op ICT-gebied. Hij is actief in zowel startups
als op interimbasis voor gevestigde bedrijven en
overheidsorganisaties. De heer Prins is medeoprichter en directeur van
ISOC Nederland en was de afgelopen jaren onder meer betrokken bij
Mobimiles en Slim Graafwerk. Verder heeft hij bij het ministerie van
Verkeer en Waterstaat diverse ICT/Internet gerelateerde functies
bekleed en is hij de auteur van talloze artikelen en twee boeken over
internet en ICT.
Prof.dr.mr. H.J. (Hendrik Jan) de Ru
Advocaat/partner Allen & Overy, Hoogleraar Staats- en Bestuursrecht
Vrije Universiteit Amsterdam
Hendrik Jan de Ru is partner bij Allen & Overy sinds januari 2000. Hij
was sinds 1998 compagnon bij het Amsterdamse kantoor van Loeff Claeys
Verbeke. Hij is gespecialiseerd in privatiseringen, liberaliseringen,
gereguleerde markten en staats- en bestuursrecht. Zijn praktijk heeft
betrekking op sectoren als telecommunicatie, post, media, luchthavens,
hoge snelheidslijnen, energievoorziening, loterijen, wegen en grote
infrastructurele werken en sociale woningbouw. Hij is afgestudeerd aan
de Vrije Universiteit van Amsterdam (1972) en is gepromoveerd met een
proefschrift over staatsbedrijven en staatsdeelnemingen aan de
Universiteit van Utrecht (1981). Hij bekleedt een leerstoel in staats-
en bestuursrecht aan de Vrije Universiteit. Daarnaast is hij lid
geweest van verschillende overheidsadviescommissies (onder andere over
frequentiebeleid, mediabeleid en grondwetsherziening). Hij heeft
uitgebreide ervaring met deregulering en publiek/private samenwerking.
Hij was jarenlang lid van de Raad voor Verkeer en Waterstaat. Hendrik
Jan de Ru heeft een groot aantal artikelen, rapporten en boeken over
privatisering, liberalisering, telecommunicatie en bestuursrecht
gepubliceerd.
Gemeentelijke waarnemers bij het werk van de Commissie Andriessen
waren drs. W. (Willem) Kleyn, plaatsvervangend directeur van de Dienst
Economische Zaken Amsterdam, en G. (Geert) Wind, directeur Bureau
Informatisering Amsterdam (BIA). Ambtelijk secretaris van de commissie
was D.H. (Dirk) van der Woude, senior adviseur Organisatie en
Informatisering (BIA). Projectmanagement en regie werd uitgevoerd door
M&I/Partners te Amersfoort.
© Gemeente Amsterdam