>
Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Sociale Wetenschappen
16 januari 2003
Sociale akkoorden werken door in CAO-overleg
Sociale akkoorden, zoals bijvoorbeeld het recente najaarsakkoord over
loonmatiging, blijken in het verleden in ruime mate te zijn doorgewerkt in
het CAO-overleg binnen bedrijven en sectoren. Dit concluderen dr. René
Torenvlied en zijn onderzoeksgroep, verbonden aan de capaciteitsgroep
Sociologie/ICS (Interuniversity Center for Social Science and Methodology)
van de Universiteit Utrecht. De resultaten van het onderzoek, uitgevoerd in
nauwe samenwerking met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
zijn onlangs gepubliceerd in het sociaal-wetenschappelijke tijdschrift
Beleid en Maatschappij.
Volgens Torenvlied steunt het onderzoek dus niet de veel gehoorde stelling
dat sociale akkoorden vooral een symbolische waarde hebben en van weinig
betekenis zijn voor CAO-overleg in bedrijven en sectoren. De akkoorden
blijken toch belangrijk te zijn voor de vorming van arbeidsvoorwaarden in
Nederland. Ondanks vage formuleringen en ondanks het feit dat
CAO-onderhandelaars niet gebonden zijn aan sociale akkoorden en er vaak
weinig parate kennis over hebben.
Doorwerking is het sterkst in de beleidsnota's van de centrale
werknemersorganisaties: van 80 procent bij vakcentrale FNV naar rond 50
procent bij andere vakcentrales. Doorwerking is minder sterk in de
voorstellen van de CAO-onderhandelaars: voor vakbonden 30 procent in 1998 en
50 procent in 1999; voor werkgeversorganisaties 24 procent in 1998 en 32
procent in 1999. Doorwerking in de CAO-akkoorden is in het algemeen meer dan
30 procent. De aanbevelingen uit een akkoord verdwijnen niet. In de loop van
de tijd is bijvoorbeeld de doorwerking van het sociale akkoord 'Agenda 2002'
juist toegenomen.
Uit de analyse van de doorwerking van 'Agenda 2002' in het CAO-overleg over
de grootmetaal in 1997 blijkt daarnaast dat vooral aanbevelingen met grote
steun van centrale werkgevers en werknemersorganisaties op de agenda van
CAO-overleg komen.
Een analyse van loonontwikkeling laat zien dat de maximale looneis van de
Centrale FNV de ontwikkeling van de CAO-lonen mede heeft bepaald. De
aanbevelingen tot loonmatiging zijn doorgewerkt omdat binnen de FNV wordt
gecoördineerd op de looneisen van FNV onderhandelaars.
Voorlichter Roy Meijer, (030) 23 3705, r.meijer@csc.uu.nl