PLATFORM NEDERLANDSE LUCHTVAAR
2002 was het veiligste luchtvaartjaar
Luchtvaart in 2002
2002 was het veiligste jaar voor de luchtvaart sinds de Tweede
Wereldoorlog. Het veiligheidsrecord van 2001 werd daarmee verbroken.
Wereldwijd werden ongeveer 20 miljoen vluchten uitgevoerd. Bij 37
ongelukken kwamen 1098 personen om het leven. Van deze vluchten betrof
het 20 maal een passagierstoestel (0,0001% van het aantal vluchten).
Op de grond vielen 78 slachtoffers toen een toestel zich op 800 meter
van de landingsbaan in een woonwijk in het Nigeriaanse Lagos boorde.
Afrika was het onveiligste continent om te vliegen. In de westerse
wereld vielen geen slachtoffers op de grond. (bron: Aviation Safety
Net, zie noot onderaan de pagina)
De meeste dodelijke slachtoffers in 2002, namelijk 225, vielen bij een
crash met een Boeing 747 van China Airlines. De oorzaak van dit
ongeluk is nog onbekend, het toestel verdween van het radarscherm
zonder dat de crew een noodsignaal kon verzenden.
Eén van de meest dramatische ongelukken was een botsing in de lucht
boven Zuid Duitsland tussen een vrachttoestel van DHL en een Russische
Tupolev waarbij 69 mensen, meest kinderen op weg naar hun
vakantiebestemming, de dood vonden. Fouten bij de Zwitserse
verkeersleiding hebben hopelijk een positief gevolg: het zette de
uiteindelijke realisatie van één Europees luchtruim hoger op de
agenda.
Bedrijfsmatig was 2002, samen met 2001, voor bijna de hele sector een
rampjaar. In de afgelopen twee jaar leed de sector als geheel meer
verlies, namelijk $31 miljard, dan zij de afgelopen 45 jaar aan winst
maakte. Dit was een gevolg van onder meer de naweeën van de aanslagen
in de VS, de oorlog in Afghanistan, de verslechterde wereldwijde
economische situatie en de angst voor een nieuwe oorlog in het Midden
Oosten. Gevestigde (lijndienst) maatschappijen hadden het moeilijk, de
nieuwe low-cost carriers deden het goed, de vrachtsector trok de
tweede helft van 2002 wat aan. Het doek viel definitief voor het
Belgische Sabena en het Zwitserse Swissair. In de VS kwamen 4 grote
maatschappijen (US Airways, American Airlines, United Airlines,
Continental Airlines) in zwaar weer terecht en in Nederland kreeg de
KLM een onaangename verrassing door een opgelegde boete van 250
miljoen voor de afgeketste fusie met Alitalia.
Luchtvaart in Nederland
Het Bulderbos moest worden ontruimd, er vond voor het eerst in 8 jaar
in Nederland weer een Airshow plaats op Lelystad, er kwamen ruim
250.000 mensen af op de open dagen van de luchtmacht en de Connie kwam
terug naar Nederland. Het Aviodome sloot zijn deuren op Schiphol voor
een verhuizing naar het luchtvaartthemapark op Lelystad Airport,
Schiphol maakte winst, KLM draaide met verlies. Vanwege de
geluidsregels werden in 2002 aan het eind van het jaar 2 Nederlandse
luchthavens, namelijk Lelystad Airport en Maastricht Aachen Airport,
gedeeltelijk gesloten. Vreemd genoeg werden de velden gesloten voor
juist het vliegverkeer dat het minste geluid veroorzaakt.
In Den Haag diende Guus Berkhout, voorzitter van de gelijknamige
commissie die geluidhinder moest onderzoeken, zijn ontslag in. Het
werken zou hem door tegenwerking vanuit het ministerie van V&W
onmogelijk zijn gemaakt. De puur akoestische benadering van
geluidhinder zou overigens geen oplossing hebben geboden voor het
probleem geluidhinder; geluidbelasting is immers niet gelijk aan
geluidhinder. Hopelijk besteedt een nieuwe commissie ook aandacht aan
niet akoestische factoren.
Een onderzoek van Thalys deed aan het licht komen dat Nederlanders
negatiever denken over luchtvaart dan hun mede Europeanen. Met name
wat betreft de milieuaspecten denkt de Nederlander slecht over
vliegen. Niet dat het hem of haar er in 2002 van weerhield in te
stappen. Dat zorgde er volgens een onderzoek van TNO weer voor dat
omwonenden van de luchthaven onrustiger sliepen. In de testperiode
leidde 1,2% van de passages tot een (lichte) verstoring van het
slaappatroon. Dat had geen gevolgen voor de prestaties van deze mensen
overdag. Opvallend in het Thalys onderzoek was ook dat de Nederlander
autorijden veiliger noemt dan vliegen. Opvallend is ook dat
Nederlanders zich in hun mening over luchtvaart met name laten leiden
door emoties. Feitelijk is vliegen namelijk bijzonder veilig
In Nederland werden er in 2002 via Schiphol 5% minder vliegbewegingen gemaakt dan in 2001, namelijk 401.400. Er werden wel meer passagiers vervoerd dan vorig jaar: in totaal ruim 40 miljoen. Schiphol bleef ook dit jaar binnen de door de overheid gestelde zones. Waar mogelijk werd bij baantoewijzing gebruik gemaakt van geluidsvoorkeuren (gebruik van de baan die relatief het minste overlast veroorzaakt). Het stuurwerk van het Noise Management Comité (NCM) draagt hier mede aan bij.
De ruim 400.000 vluchten leverden ongeveer 170.000 klachten op. Daarmee is Nederland wereldkampioen klagen. Schiphol komt niet voor op de lijst van de 100 meest gehinderde luchthavens waarbij rekening gehouden wordt met het aantal omwonenden afgezet tegen het aantal vliegbewegingen. Schiphol staat wel op een onbedreigde eerste plaats wat betreft het aantal klagers en het aantal klachten. Gemiddeld diende elke klager 8 klachten in. Sommigen hadden meer last van vliegtuiggeluid. Een paar voorbeelden uit het tweede kwartaal van 2002: tachtig inwoners van Castricum belden 3498 maal. Met 43 klachten per persoon legden ze het af tegen een drietal uit Huizen dat gezamenlijk 240 maal belden en één inwoner van Loenersloot die 361 klachten indiende. Al deze veelklagers vielen in het niet bij de 2440 klachten van één omwonende in het 3e kwartaal 2002.
Zoals gebruikelijk was er geregeld ophef over luchtvaart. Zo zou de
traumahelikopter in Nijmegen aan de grond moeten blijven omdat er geen
geluidszonering was afgesproken, verschenen er berichten over de
effecten van stofdeeltjes en van contrails op het klimaat, was er
aandacht voor trombose als gevolg van te weinig beenruimte en zou
onwil van de luchtvaartsector het realiseren van 'stiltegebieden' in
de Randstad onmogelijk maken.
Veiligheid stond met name in de belangstelling in verband met
controles op luchthavens en de daardoor gestegen kosten voor
passagiers. Geluid was en blijft het meest genoemde probleem. In dat
verband is het opvallend dat het aftreden van Guus Berkhout relatief
weinig aandacht kreeg in de media.
Er verschenen in 2002 twee rapporten die groei van luchtvaart in
Nederland aankondigen. Hoewel de rapporten over verschillende
onderwerpen gingen kwamen zowel NYFER als het NIVR met voorspellingen
dat de omvang van de luchtvaart in Nederland toe zal nemen tot tussen
de 60 en 80 miljoen passagiers per jaar. De huidige milieu- en
geluidsgrenzen zullen met dit aantal zeker overschreden gaan worden.
Let wel, het gaat hier om grenzen die in 1992 opgelegd zijn! Opvallend
was dat niemand de vraag stelde waarom we met grenzen werken die op
termijn onmogelijk haalbaar zijn. De vraag 'hoe'we de groei van de
luchtvaart zo goed en verantwoord mogelijk kunnen accommoderen, wordt
te weinig gesteld.
Het Platform Nederlandse Luchtvaart levert op basis van feiten
commentaar en analyses over luchtvaart. Het motto voor 2003 is
'Freedom to Fly, verantwoord vliegend naar de toekomst!'
Reacties en informatie:
Platform Nederlandse Luchtvaart
03562 30598
info@pnl.nl
www.pnl.nl
37)Noot alinea 1: De cijfers gelden voor meermotorige vliegtuigen met
een capaciteit van meer dan 14 passagiers. Militaire toestellen en
helikopters vallen buiten de statistieken. Zie voor details
www.aviation-safety.net
16 jan 03 16:06