Vereniging Nederlandse Gemeenten

Balkenende: 'liever geur van spruitjes dan Haagse bluf' in normen en waarden-debat (16/01/03)

De overheid kan normen en waarden niet opleggen, dat is de verantwoordelijkheid van de burger. Wel kan de overheid grenzen stellen en bewaken. Dit zei minister-president Balkenende donderdag tijdens de VNG-startconferentie over waarden en normen in Den Haag. 'Dat centraal stellen van de beleving van burgers, kwam me in het Kamerdebat over dit onderwerp op het verwijt van spruitjeslucht te staan. Daarvan ben ik niet onder de indruk. Liever de geur van spruitjes dan van Haagse bluf', aldus de premier. Vice-voorzitter van de VNG en burgemeester van Utrecht, Annie Brouwer-Korf, kondigde aan dat de VNG de mogelijkheden onderzoekt om op een speciale 'waarden en normen-site' ideeën uit te wisselen. Zij onderstreepte verder dat gemeenten strenger moeten handhaven en dat hier middelen voor vrij moeten worden gemaakt.

De VNG wil een platform zijn voor lokale initiatieven op het gebied van normen en waarden, waar ervaringen kunnen worden gepresenteerd en uitgewisseld, zo maakte de vice-voorzitter nog eens duidelijk. Het Forum voor Democratische Ontwikkeling blijft initiatieven op dit gebied inventariseren. Brouwer-Korf deed een oproep aan de gemeenten om vooral initiatieven te blijven inzenden. De VNG wil medio 2003 een congres organiseren, waar de uitwisseling van ideeën en ervaringen centraal staat.

Brouwer-Korff gaf verder aan dat de overheid streng moet optreden tegen normvervaging, regels moet stellen en handhaven, maar ook moet zorgen voor 'hen die het zonder hulp niet redden'. Om deze maatregelen uit te kunnen voeren, moeten zowel overheid als gemeenten middelen vrijmaken, aldus de vice-voorzitter. 'Waarden en normen betekent voor de gemeente dat je waarmaakt wat je belooft, ook als dit voor burgers of bedrijven eens minder goed uitkomt.'

De premier wees erop dat het van belang was helder af te bakenen over welke normen en waarden de discussie moet gaan: 'Waarden en normen kunnen met alles in verband worden gebracht. En een debat dat overal over gaat, gaat al snel nergens meer over.' Balkenende stelde een duidelijke focus voor op datgene wat burgers als probleem ervaren, waarbij aangesloten wordt op de krachten in de samenleving zelf.

Hij gaf namens het kabinet aan dat burgers aan het woord moeten komen: hun ervaringen, zorgen en problemen. 'Zelf maak ik bewust veel tijd vrij voor werkbezoeken om te horen wat mensen bezighoudt. Datgene wat burgers vinden, zullen we nadrukkelijk moeten verbinden met het concrete beleid.'

Balkenende sprak zijn enthousiasme uit over de vele, vaak kleinschalige initiatieven. Als voorbeeld noemde hij steden die jongeren met een crimineel verleden inschakelen bij de beveiliging van winkelcentra, stations en evenementen. 'Succesvolle initiatieven van gemeenten, organisaties en scholen moeten zoveel mogelijk verbreed en versterkt worden.'