Nieuwsflits
Criteria ontwikkeld voor een vraaggerichte GGZ
De laatste jaren wordt er in het beleid en de praktijk van de
gezondheidszorg veel aandacht geschonken aan het verbeteren van de
positie van cliënten en patiënten. Vraaggerichtheid is daarbij een
sleutelbegrip. Het Trimbos-instituut heeft onderzocht of dit begrip
kan worden beschreven in concrete termen. Aangezien in de GGZ
verschillende partijen een rol spelen, is ook gekeken of er een
gemeenschappelijk kader voor vraaggerichtheid kan worden geformuleerd.
Het onderzoek heeft geresulteerd in een toetsingkader voor
vraaggerichtheid. Op drie niveaus zijn concrete criteria voor een
vraaggerichte GGZ-instelling geformuleerd. Het blijkt mogelijk om een
toetsingkader op te stellen op basis van de grootste gemene deler van
de opvattingen van verschillende partijen in de geestelijke
gezondheidszorg.
Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat er wel degelijk
overeenstemming bestaat over de kenmerken van een vraaggerichte
instelling. Op basis van literatuuronderzoek en gesprekken met
ervaringsdeskundigen, behandelaars, managers, verzekeraars en
familieleden is het begrip vraaggerichtheid geconcretiseerd. Alle
respondenten hechten veel belang aan participatie van cliënten in de
zorg, zowel op individueel als op regionaal en landelijk niveau. De
ervaringskennis van cliënten wordt hierbij even belangrijk geacht als
de professionele kennis van behandelaren. De kern van vraaggericht
werken ligt in het primaire proces en de onderzoeksresultaten tonen
aan dat de echte omslag moet plaatsvinden in de relatie tussen
hulpverlener en cliënt. Het blijkt verder dat instellingen ook op het
beleidsterrein een vraaggerichte houding kunnen hebben. Om cliënten
daadwerkelijk invloed te geven op het zorgaanbod, dienen
cliëntenorganisaties te worden betrokken bij de inhoud en organisatie
van het zorgaanbod. Door structureel overleg te voeren met
cliëntenorganisaties kan er bovendien meer samenwerking tot stand
komen en is men op de hoogte van ontwikkelingen op elkaars terrein. De
respondenten zijn voorts van mening dat het realiseren van
vraaggerichte zorg de meeste kans van slagen heeft als zowel cliënten
als het instellingsmanagement en de medewerkers zich ten volle kunnen
inzetten.
De analyse van de gesprekken heeft geresulteerd in een referentiekader
voor een vraaggerichte geestelijke gezondheidszorg. Het kader omvat 21
concrete criteria, verdeeld over de uitvoeringsniveaus processen,
organisatie (van medewerkers, beleid en strategie en middelen) en
leiderschap. Deze criteria vormen de gemene deler van de opvattingen
in het veld over de praktische uitvoering van vraaggerichtheid in de
GGZ. Zij kunnen worden beschouwd als een ideaaltypische omschrijving
van een vraaggerichte instelling. Aan de hand van de kenmerken kunnen
cliënten, financiers en instellingen op verschillende niveaus
evalueren hoe ver een instelling is met het verwezenlijken van
vraaggerichte zorg. Als vervolg op dit onderzoek zullen de criteria
binnenkort worden vertaald in een quick scan om de mate van
vraaggerichtheid in instellingen te meten.
De vraag ontleed. Criteria voor een vraaggerichte geestelijke
gezondheidszorg. Door H. van Diest, B. van Wijngaarden, J. Wennink.
Uitgave Trimbos-instituut. Te bestellen via tel. (030) 297 11 80,
bestelnummer 2002-5. ISBN 90-5253 -411-X.
* Henrike van Diest hdiest@trimbos.nl
Colofon
Het Trimbos-instituut is een onafhankelijk landelijk kennisinstituut
voor de GGZ en verslavingszorg met als doel de geestelijke gezondheid
van mensen te bevorderen.
Nieuwsflitsen voorziet mensen die betrokken zijn bij de GGZ en
verslavingszorg kort en bondig van informatie over activiteiten,
diensten, producten en resultaten van het Trimbos-instituut.
Nieuwsflitsen mag vrijelijk worden gekopieerd en verspreid.
Redactie
Henk Maurits (030) 297 11 38
hmaurits@trimbos.nl
Henk Verburg (030) 297 11 00
hverburg@trimbos.nl
Opmaak
Heidie Wisselo
Adreswijzigingen
Peter Stark,
pstark@trimbos.nl
Belangrijke telefoonnummers
Bestellingen 030 297 11 80
Helpdesk Preventie (LSP/LOP) 030 297 11 51
Drugs Infolijn 0900-1995
Chinese gokhulp infolijn 030 297 11 33
Trimbos-instituut
Netherlands Institute of Mental Health and Addiction
Da Costakade 45
Postbus 725 3500 AS Utrecht
Telefoon (030) 297 11 00
Fax (030) 297 11 11
Copyright © 2002 Trimbos-instituut All rights reserved.