Inspectie Werk en Inkomen
Afdeling Communicatie
Persbericht Postbus 100 2700 AC Zoetermeer Bredewater 12 Ons ken- 2002/4309 2715 CA Zoetermeer merk Telefoon (079) 329 17 63 Fax (079) 329 16 06 Datum 10 januari 2003 www.iwiweb.nl
Terugbetaling onterechte bijstand verloopt traag
In 2001 hadden gemeenten in totaal 679 miljoen euro tegoed van mensen die ten on-
rechte (te veel) bijstand hadden ontvangen. De terugbetaling van deze openstaande
schulden verloopt in het algemeen traag. Dat constateert de Inspectie Werk en Inkomen
(IWI) in het rapport 'Debiteuren in de Algemene bijstandswet'. Grotendeels gaat het
bij deze openstaande schulden om gevolgen van fraude. Terug te betalen leningen en
dergelijke zijn niet in het bedrag begrepen. De opgespoorde fraude is veelal ontdekt
met behulp van `belastingsignalen' waarbij gegevens over bijstand en inkomsten uit
arbeid worden gekoppeld.
Sociale diensten van gemeenten moeten bijstand die ten onrechte is genoten terugvorderen.
Het grootste deel dienen de gemeenten terug te betalen aan het Rijk.
Voor de jaren 1999 en 2000 bood het Rijk een speciale regeling waarbij gemeenten een
groter deel van de ontvangsten op uitstaande (fraude-)schulden in de bijstand zelf mochten
houden. Dit heeft echter niet geleid tot een toename in de ontvangsten.
De inspectie is dan ook van oordeel dat de prestaties van gemeenten op incassogebied verbe-
terd kunnen worden.
De computerbestanden van gemeentelijke sociale diensten raakten enkele jaren geleden soms
ernstig vervuild door vorderingen die onmogelijk nog te innen waren. Vandaar dat de ge-
meenten de bestanden in een eenmalige actie konden `opschonen'. Uiteindelijk is voor 48
miljoen euro aan schulden uit de bestanden verwijderd. Deze eenmalige opschoningsactie
leidde volgens IWI tot een grotere aandacht van gemeenten voor de incasso van de overge-
bleven schulden.
Bij de uitvoering van het debiteurenbeleid vertonen de gemeenten een zeer uiteenlopend
beeld, stelt IWI vast. Zo voeren gemeenten de 'verhaalswetgeving' - het verhaal van bij-
standskosten op onderhoudsplichtigen - niet altijd op een juiste manier uit. Dit geldt onder
meer voor de regels met betrekking tot de Beslagvrije voet (het deel van het inkomen waar-
op geen beslag mag worden gelegd).
Het rapport is mede een gevolg van een motie van de Tweede Kamer. De volksvertegen-
woordiging wilde zogenoemde prestatie-indicatoren (kengetallen) om het gemeentelijk frau-
debeleid te kunnen beoordelen. Ook incasso op openstaande (fraude-)schulden valt daar on-
der.
De Inspectie Werk en Inkomen houdt toezicht op de uitvoering van de sociale zekerheid en is
een organisatie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.