PERSBERICHT
16/01/2003
Toename van noten- en pindakaasconsumptie kan risico op
type-II-diabetes bij vrouwen verkleinen
Als vrouwen meer noten en pindakaas eten, kunnen ze de kans om
type-II-diabetes te ontwikkelen verkleinen, zo blijkt uit een artikel
dat op 27 november is verschenen in The Journal of the American
Medical Association (JAMA)1.
In Nederland lijden circa 440.000 mensen aan diabetes. De meeste van
hen hebben type-II-diabetes. Type-II-diabetes is een groeiend
probleem, dat verband houdt met overgewicht en hart- en vaatziekten.
Diabetes kan ook nog een aantal andere ernstige gevolgen hebben, zoals
slecht werkende nieren, steeds slechter wordende ogen en in het ergste
geval amputatie van bijvoorbeeld tenen of voeten. Toch kan het
ontstaan van de ziekte bij veel mensen worden voorkomen, of in ieder
geval vertraagd.
Eerdere studies hebben al aangetoond dat noten, waaronder pinda's en
pindakaas, een rol kunnen spelen bij het voorkómen van hart- en
vaatziekten en overgewicht. Uit het onderhavige onderzoek blijkt nu
voor het eerst dat de beschermende werking verder reikt en ook helpt
de kans op type-II-diabetes te verlagen. Noten zijn namelijk rijk aan
enkel- en meervoudig onverzadigde vetten, magnesium en voedingsvezels,
allemaal voedingsstoffen die een gunstige invloed hebben op het
diabetesrisico.
Een team van wetenschappers aan de Harvard School of Public Health
heeft onder leiding van Dr. Rui Jiang bij 83.818 vrouwen uit de
Nurses' Health Study* het verband bestudeerd tussen het eten van noten
en het risico om type-II-diabetes te ontwikkelen. De vrouwen waren
allen tussen de 34 en 59 jaar oud. Aan het begin van het
gezondheidsonderzoek, in 1980, leed geen van hen aan diabetes, kanker
of hart- en vaatziekten. In de periode van 1980 tot 1994 hebben de
deelneemsters vijf vragenlijsten ingevuld over hun eetgewoonten. Na
zestien jaar lang gevolgd te zijn, bleken 3206 van hen
type-II-diabetes te hebben ontwikkeld.
Uit het onderzoek van Dr. Jiang en zijn team blijkt dat er een
omgekeerd evenredig verband bestaat tussen het eten van noten en
pindakaas en het risico type-II-diabetes te ontwikkelen. Hierbij is
rekening gehouden met factoren als leeftijd, Quetelet-index, erfelijke
aanleg voor diabetes, bewegingspatroon, roken, alcoholgebruik en
totale calorie-inname.
Er blijkt een direct verband te bestaan tussen verlaging van het
risico om type-II-diabetes te ontwikkelen en de hoeveelheid
geconsumeerde noten en pindakaas: hoe hoger de consumptie, hoe sterker
het risico afneemt. Bij vrouwen die (vrijwel) nooit noten eten, neemt
het risico niet af; bij vrouwen die minder dan een keer per week een
portie noten (28 gram) eten, daalt het risico met 8 procent; vrouwen
die een tot vier keer per week een portie noten eten, lopen 16 procent
minder risico en vrouwen die vijf of meer keer per week noten eten, 27
procent.
Vrouwen die minstens vijf keer per week pindakaas eten (een totale
hoeveelheid van vijf eetlepels), lopen 21 procent minder risico om
type-II-diabetes te ontwikkelen dan vrouwen die (vrijwel) nooit
pindakaas eten.
Nadere analyse van de resultaten duidt erop, dat zelfs bij vrouwen met
een verhoogd risico om type-II-diabetes te ontwikkelen vanwege andere
risicofactoren, zoals overgewicht, roken en alcohol, degenen die
relatief veel noten eten minder risico lopen dan degenen die weinig of
geen noten eten.
Ongerustheid over het hoge vetgehalte van noten en pindakaas heeft het
imago ervan negatief beïnvloed, terwijl er zeer veel recent onderzoek
voorhanden is waaruit blijkt dat het eten van noten (waaronder pinda's
en pindakaas) kan helpen het cholesterolgehalte in het bloed te
verlagen en de kans op hart- en vaatziekten2, 3 te verkleinen. Zeer
recentelijk is er bijvoorbeeld een ander onderzoek van de Harvard
Medical School Group4 gepubliceerd waaruit blijkt dat noten en/of een
dagelijkse portie pindakaas ook van waarde kunnen zijn voor mensen die
met succes willen afvallen: tweeënhalf jaar later waren de deelnemers
aan het onderzoek hun verloren kilo's nog steeds kwijt.
Regelmatig of dagelijks noten of pindakaas eten kan positief aan ons
voedingspatroon bijdragen en helpen de kans op type-II-diabetes te
verkleinen.
---
---
Noten voor de redactie:
1 eetlepel = 15 ml.
Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt dankzij subsidies van de
Amerikaanse National Institutes of Health.
*Nurses Health Study: In 1976 zijn onderzoekers aan de prestigieuze
Harvard School of Public Health in Boston begonnen met het Nurses'
Health Study. In het kader van dit onderzoek zijn van 121.700
gediplomeerde vrouwelijke verpleegkundigen in de VS, in de leeftijd
van dertig tot vijfenvijftig jaar, uitgebreide gegevens over
leefgewoonten en gezondheid verzameld. Daarna zijn - en worden - er
elke twee jaar vervolgvragenlijsten aan de deelneemsters gestuurd om
informatie te verzamelen over mogelijke risicofactoren voor ziekten,
en om recent vastgestelde ziekten als hartziekten en diabetes in kaart
te brengen.
Type-II-diabetes: informatie afkomstig uit het in oktober 2002
gepubliceerde National Service Framework (NSF) document on Diabetes
van het Britse Ministerie van Gezondheid.
Het aantal mensen met type-II-diabetes stijgt in alle
leeftijdsgroepen. Het komt het meest voor bij mensen van boven de
veertig, maar steeds vaker ook bij jongeren en jongvolwassenen. Deze
stijging is het gevolg van bepaalde aspecten van onze moderne
levensstijl, zoals andere eetgewoonten en minder lichamelijke
inspanning, die beide kunnen leiden tot overmatige gewichtstoename en
insulineresistentie.
Mensen met (ernstig) overgewicht, die weinig bewegen, bij wie diabetes
in de familie voorkomt of die tot de lagere inkomensgroepen behoren,
lopen een verhoogd risico om diabetes te ontwikkelen. Type-II-diabetes
komt tot zes keer vaker voor bij mensen van Zuid-Aziatische afkomst
dan bij blanken, en tot drie keer vaker bij mensen van Afrikaanse of
Caribisch-Afrikaanse komaf. Ook mensen van Chinese afkomst en andere
niet-blanke groepen worden er vaker mee geconfronteerd. De kans op
diabetes stijgt sterk met het ouder worden: een op de twintig
65-plussers in Groot-Brittannië heeft diabetes, bij 85-plussers is dat
zelfs een op de vijf.
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat type-II-diabetes voorkomen kan
worden ? of dat het moment waarop het zich openbaart in ieder geval
kan worden uitgesteld ? door (ernstig) overgewicht aan te pakken en
beweging te stimuleren. De kans op diabetes neemt toe met het
lichaamsgewicht: diabetes komt ongeveer drie keer zo vaak voor bij
mensen die tijdens hun volwassen leven 10 kg zijn aangekomen als bij
mensen die op gewicht zijn gebleven.
De stijging van het aantal mensen met type-II-diabetes vormt een
afspiegeling van het percentage mensen, inclusief kinderen en
jongeren, met (ernstig) overgewicht. Bij mensen met overgewicht heeft
het lichaam meer moeite met de verwerking van insuline en dat maakt
overgewicht tot een risicofactor voor type-II-diabetes. De verdeling
van vet over het lichaam is hierbij ook van belang. Vet dat rond het
middel wordt opgeslagen ("appelvorm") is ook een risicofactor voor
diabetes, los van de Quetelet-index. Regelmatig bewegen verlaagt de
kans op type-II-diabetes doordat het de insulinetolerantie verhoogt.
Ernstig overgewicht, ofwel obesitas, is een van de grootste
risicofactoren voor type-II-diabetes en vormt inmiddels wereldwijd een
belangrijk gezondheidsprobleem. In de Verenigde Staten heeft meer dan
de helft van de bevolking al overgewicht, en lijden ruim 50 miljoen
mensen, 23 procent van de volwassen bevolking, aan obesitas. In
Engeland, aldus de conclusies van Tackling Obesity in England, het in
februari 2001 verschenen rapport van de National Audit Office, is
inmiddels bij bijna twee derde van de mannen en meer dan de helft van
de vrouwen sprake van overgewicht of obesitas. Het probleem neemt daar
sneller toe dan in andere Europese landen. In Nederland heeft
bijvoorbeeld 'slechts' 40 procent van de mannen en 30 à 40 procent van
de vrouwen last van overgewicht (bij elkaar 3,5 miljoen mensen), en
lijdt 10 procent van de bevolking aan obesitas. Als de huidige trend
zich voortzet, lijdt in 2010 zelfs een op de vier volwassen Engelsen
aan obesitas. Er bestaat een verband tussen (ernstig) overgewicht en
veelvoorkomende chronische ziekten zoals te hoge bloeddruk, coronaire
hartziekten, diabetes, artritis, en sommige vormen van kanker. Naar
verwachting zullen in 2010 de totale kosten van obesitas voor de
Engelse economie ruim 3,5 miljard pond per jaar bedragen.
Naar de volgende publicaties wordt in dit persbericht verwezen:
1. Jiang, R; Manson, JE; Stampfer, MJ; Liu, S; Willett, WC; Hu, FB
(2002). A prospective study of nut consumption and risk of type II
diabetes in women. Journal of the American Medical Association; 288,
p. 2554-2560.
2. PM Kris-Etherton et al (2001). The Effects of Nuts on Coronary
Heart Disease Risk. Nutrition Reviews; 59, 4, p. 103- 111.
3. FB Hu, JE Manson, WC Willett (2001). Types of Dietary Fat and Risk
of Coronary Heart Disease: A Critical Review. Journal of the American
College of Nutrition; 20,1, p. 5-19
4. K McManus, L Antinoro, F Sacks (2001). A Randomised Controlled
Trial of a Moderate Fat, Low- Energy Diet with a Low Fat, Low- Energy
Diet for Weight Loss in Overweight Adults. International Journal of
Obesity; 25, 5, p. 1503-1511
Voor nadere informatie over de (gezondheids)voordelen van pinda's en
pindakaas, kunt u terecht op de website www.peanutsusa.org.uk/pn2, of
contact opnemen met:
Saskia Buitink, Informatiebureau Amerikaanse Pinda's, 020 - 305 82 88