Stuur geen
enkele Tsjetsjeense vluchteling terug naar de Russische Federatie
Stuur geen enkele Tsjetsjeense vluchteling terug naar de Russische
Federatie
Persdienst
Paskal Deboosere
Sergeant De Bruynestraat 78-82, 1070 Anderlecht
tel 02 290 91 46 fax 02 290 91 47
e-mail pers@agalev.be
P E R S C O N F E R E N T I E
donderdag 23 januari 2003
SPREKERS:
Bart Staes, Europees Parlementslid
Leen Laenens, Volksvertegenwoordiger
Ferdy Willems, Volksvertegenwoordiger
Trefwoord:
Mensenrechten, Tsjetsjenië, Russische federatie
* Bijlage 1 Notulen van 10/04/2002
* Bijlage 2 Notulen van 15/05/2002
* Bijlage 3 Notulen van 07/11/2002
* Bijlage 4 Notulen van 21/11/2002
* Bijlage 5 Notulen van 19/12/2002
* Bijlage 6 resolutie Europees Parlement
* Bijlage 7 Voorstel van resolutie
* Bijlage 8 Lijst van rapporten over mensenrechtenschendingen
* bijlage 9 lijst incidenten in Tsjetsjenië in 2002
---
Inleiding
Eind 2002 startte Amnesty International een jaarcampagne voor de
mensenrechten in de Russische Federatie. We willen met deze
persconferentie een concrete bijdrage leveren en een politieke
vertaling van de aanbevelingen van Amnesty stimuleren.
De Tweede Tsjetsjeense oorlog woedt sinds augustus 1999. Volgens
officiële bronnen verloren tussen 1 oktober 1999 en 15 december 2002
4.705 soldaten, officieren en politieagenten het leven terwijl er
13.040 militairen en politiemensen gewond werden. Dezelfde bronnen
gewagen van 13.040 gedode rebellen. Het "comité van soldatenmoeders"
schat echter het aantal werkelijke gedode soldaten schat op meer dan
het dubbel.
De Russische autoriteiten kaderen het Tsjetsjeense conflict sinds 11
september 2001 volledig in het teken van de "strijd tegen het
internationale terrorisme". Voor ons is het duidelijk dat deze
benadering onjuist is. Ook duidelijk is dat deze oorlog onmogelijk met
militaire middelen gewonnen kan worden: niet door de Russen maar ook
niet door de Tsjetsjenen. Wij benadrukken de nood aan een politieke
oplossing en aan het opstarten van onderhandelingen tussen de
vechtende partijen.
Internationale politiek is een bij uitstek cynische gebeurtenis. Op
het altaar van geostrategische belangen, handel en economie wordt de
dagdagelijkse schending van de mensenrechten vaak weggemoffeld. Dat
geldt zeker ook voor Tsjetsjenië. Het Tsjetsjeense volk leek tot voort
kort te verdwijnen in de plooien van de wereldgeschiedenis. Het vaak
bloedige treffen tussen de Russische veiligheidstroepen en de
Tsjetsjeense rebellen/terroristen/vrijheidsstrijders (het woordgebruik
verandert naargelang de stelling die je inneemt) houdt deze vaak
"vergeten oorlog" toch af en toe in de actualiteit. Denken we maar aan
de bezetting van het Moskouse theater en de bloedige aanslag op het
regeringsgebouw in Grozny. En gelukkig werd ons geweten ook wakker
gehouden door de berichten van vele mensenrechtenorganisaties, het
optreden van activisten als de bekende actrice Vanessa Redgrave en
filosofen als André Glucksman. Parlementaire actie vinden we terug bij
de Raad van Europa, het Europese Parlement en de (parlementaire)
acties van individuele parlementsleden.
De voorbije jaren ontvluchtten vele tienduizenden Tsjetsjenen hun
land. Naar schatting verblijven zowat 2000 Tsjetsjenen in België. Voor
velen loopt nog de asielprocedure. Anderen kregen al het bevel ons
land te verlaten. Dit dossier toont aan dat noch het terugsturen van
Tsjetsjeense vluchtelingen naar Tsjetsjenië zelf (wat in de praktijk
tot op heden niet gebeurde), noch het bekijken van "interne
vluchtmogelijkheden" (nagaan of ze uitgeprocedeerden een nieuw leven
kunnen opbouwen in een andere deelrepubliek van de Russische
Federatie) mogelijk is. Zolang de oorlog in Tsjetsjenië woedt, kan en
mag België geen Tsjetsjenen terugsturen naar de Russische Federatie!
Op 20 november 2002 heeft Minister Duquesne n.a.v. een vraag van Leen
Laenens gesteld dat volgens de statistieken het moeilijk is
onderscheid te maken tussen de Tsjetsjenen en de Russen maar het
aantal Tsjetsjenen dat gekend is was 800 in 1999, 1155 in 2000, 780 in
2001 en 570 in 2002. De aanvraag van hen die rechtstreeks uit
Tsjetsjenië komen wordt in principe ontvankelijk verklaard maar de
behandeling ten gronde is momenteel voor geen enkele aanvraag
afgerond. Indien hun leven in gevaar is dan krijgen zij een
niet-terugleidingsclausule, doch dit laat de mensen in de onzekerheid
over hun statuut in België. Bovendien kunnen ze dan niet werken en
krijgen ze geen oranje kaart hier. Je moet telkens de
niet-terugleidingsclausule verlengen, gezien het Tsjetsjeens conflict
voortduurt.
Het dossier toont duidelijk aan dat er een absolute nood bestaat aan
en "Europees Statuut voor (tijdelijk) ontheemden.
Resolutie ingediend in de Kamer van Volksvertegenwoordigers (bijlage
8)
Op 12 december 2002 nam de Kamer een voorstel van resolutie over
Tsjetsjenië in overweging, dat was ingediend door Agalev-Kamerlid
Ferdy Willems en mede-ondertekend door collegas van 8 democratische
partijen.
Dit voorstel vertrekt van een absolute veroordeling van alle vormen
van geweld en terrorisme, maar waarschuwt tegelijk voor het misbruik
dat in de gerechtvaardigde strijd tegen terrorisme gemaakt wordt.
Tevens wordt gesteld dat de diepere oorzaken van aldat geweld vooral
te maken hebben met het uitblijven van de meest elementaire rechten
van het Tsjetsjeense volk.
Concreet wordt de Regering gevraagd:
1. Maximaal te bemiddelen bij alle partijen, dus ook bij de rebellen;
2. Speciaal bij de rebellen aan te tonen dat moorddadig terrorisme
tegenover onschuldige burgers uitgerekend voor hun zaak
contraproductief is;
3. Bij de Russische regering duidelijke informatie te vragen over de
precieze omstandigheden van het gijzelingsdrama in Moskou
(standrechtelijke executies, gebruik van gas, weigeren van
informatie aan de familie van de slachtoffers);
4. Bij de Europese instanties aan te dringen om geen Tsjetsjenen uit
te leveren aan Rusland, maar wel aan bv. het Internationaal
Strafhof;
5. Te onderzoeken of auteurs van oorlogsmisdaden, tot welke partij ze
ook behoren, bij diezelfde rechtbank kunnen aangeklaagd worden;
6. Bij de VN aan te dringen om krachtens de VN-conventie inzake
genocide (1948) en naar het voorbeeld van VN-resolutie n° 824
(over Bosnië-Herzegovina) Tsjetsjenië uit te roepen tot beschermde
veilige zone.
Deze persconferentie biedt vooreerst een overzicht van de talloze
mensenrechtenschendingen ten aanzien van Tsjetsjenen, In Tsjetsjenië
zelf, in de vluchtelingenkampen en op het hele Russische grondgebied.
Daarnaast bieden wij u het getuigenis van enkele Tsjetsjenen die in
ons land verblijven en moeilijkheden ondervinden bij de
asielprocedure.
In bijlage 9 vindt u een overzicht van de mensenrechtenschendingen ten
aanzien van Tsjetsjenen in Rusland.
Leen Laenens, volksvertegenwoordiger
Ferdy Willems, volksvertegenwoordiger
Bart Staes, Europees parlementslid
Agalev (Vlaanderen)