Producenten industrie somberder
Het producentenvertrouwen, de stemmingsindicator van de ondernemers in de industrie, is in januari 2003 met 2,5 punten gedaald tot - 4,4. Uit de conjunctuurtest van het CBS blijkt verder dat de orderontvangst en de bedrijvigheid in december licht zijn afgenomen. Ook voor het eerste kwartaal 2003 wordt een lichte daling van de bedrijvigheid verwacht. De ondernemers verwachten dat de werkgelegenheid in de industrie in het eerste kwartaal van 2003 verder zal inkrimpen. In de zakelijke dienstverlening hebben de ondernemers in het vierde kwartaal 2002 de omzet en de orders zien dalen. Ook hier staat de werkgelegenheid volgens de ondernemers in het eerste kwartaal 2003 onder druk.
Minder orders en lagere bedrijvigheid
De industriële ondernemers hebben in december vorig jaar minder orders ontvangen dan in november. Tevens geven zij aan dat de bedrijvigheid in december lager lag dan in november. De orderpositie is nagenoeg gelijk gebleven. Het oordeel over de orderpositie is evenwel verder verslechterd. Samen met de mindere verwachtingen over de bedrijvigheid in het eerste kwartaal van 2003 is dit de belangrijkste oorzaak van het afnemende producentenvertrouwen.
Lagere bezettingsgraad
De bezettinggraad van het machinepark van de Nederlandse industrie is in het vierde kwartaal 2002 afgenomen met 0,6 procentpunt. Al geruime tijd geven de ondernemers aan dat onvoldoende vraag naar hun producten de belangrijkste productiebelemmering is. De resultaten van de productie-index, die eerder deze maand gepubliceerd zijn, laten dan ook lagere productiecijfers in 2002 zien. In de eerste elf maanden van 2002 is 2,4 procent minder geproduceerd dan in dezelfde periode in 2001. De concurrentiepositie is volgens de ondernemers in het vierde kwartaal vorig jaar nauwelijks gewijzigd.
Minder opdrachten en lagere omzetten zakelijke dienstverlening In de zakelijke dienstverlening zijn de opdrachten volgens de ondernemers in het laatste kwartaal vorig jaar flink gedaald. Ook in het derde kwartaal liepen deze al terug. De ondernemers hebben de gevolgen van de dalende opdrachten slechts voor een klein deel kunnen compenseren door tariefverhogingen. Door de stagnatie in de ontvangen opdrachten hebben de ondernemers in het afgelopen jaar al flink in het personeelsbestand moeten snijden. Ook in de eerste drie maanden van dit jaar zal deze tendens zich volgens de ondernemers voortzetten. Met name in de ICT-sector verwachten de ondernemers nog een sterke afname van de werkgelegenheid. Ten aanzien van de verwachtingen voor omzet en orders zijn de dienstverleners wat optimistischer.
Technische toelichting
Het producentenvertrouwen in de industrie, beschikbaar vanaf 1985, is samengesteld uit drie deelindicatoren: de verwachte bedrijvigheid, het oordeel van de ondernemers over de orderpositie en het oordeel over de voorraden gereed product. Een nadere toelichting over het producentenvertrouwen en de conjunctuurtest vindt u op onze website.
De orderpositie is een index (juli 2000=100) gebaseerd op de in maanden gemeten hoeveelheid werk in voorraad bij de Nederlandse industrie. De vragen naar het oordeel van de ondernemers betreffen de orderontvangst, orderportefeuille, voorraden en de productiecapaciteit. Deze oordeelsvragen zijn een momentopname waarbij de ondernemer rekening houdt met de ontwikkelingen in het recente verleden en zijn verwachtingen voor de komende periode.
Verslagmaand conjunctuurtest opgeschoven
Met ingang van dit persbericht is de verslagmaand van de conjunctuurtest één maand opgeschoven. Hiermee sluit het CBS aan bij de richtlijnen van de Europese Commissie en ook bij de presentatie van de Nederlandse gegevens door de Europese Commissie. Dit betekent ook dat de eerder gepubliceerde cijfers één maand zijn opgeschoven (bv oktober wordt november). De Europese Commissie deed dit overigens in haar publicaties al langer. De verschuiving is mogelijk door het karakter van de vragenlijst.
In de conjunctuurtest wordt aan ondernemers gevraagd naar de realisaties over de afgelopen periode, de verwachtingen voor de komende periode en naar hun oordeel op het moment van invullen over bijvoorbeeld de orderportefeuille. De vragenlijsten worden altijd aan het eind van de maand door het CBS verstuurd en in het begin van de daaropvolgende maand door de berichtgevers ingevuld en teruggestuurd.
Tot nu toe was de verslagmaand van de conjunctuurtest ("Volgens de conjunctuurtest van ....") de maand waarin het enquêteformulier werd verstuurd. Dit is ook de maand waarover de realisaties gevraagd worden. In de nieuwe situatie vanaf januari 2003 is de verslagmaand van de conjunctuurtest de maand waarin het formulier is ingevuld. Dit heeft tot gevolg dat de maand waarop de conjunctuurtest betrekking heeft verschuift van de maand waarover realisatievragen worden beantwoord naar de maand daarna. Dit is de maand waarin verwachtingen worden uitgesproken en waarin de oordeelsvragen worden beantwoord.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de persdienst van het CBS. Tel. (070) 337 58 16 Fax (070) 337 59 71 E-mail: persdienst@cbs.nl
PB03-016
28 januari 2003
9.30 uur
Centraal Bureau voor de Statistiek
Persbericht