Technische Universiteit Eindhoven

Agenda / Studium Generale

Wo 29 januari/ lezing door dr. M. Smits / 11.45-13.00 uur, blauwe zaal, auditorium

Monsterbezwering
De culturele domesticatie van nieuwe technologieën

Genetische voeding, kernenergie, klonen, xenotransplantatie. Nieuwe technologieën maken vaak extreme reacties los. Wat de één onthaalt als brenger van heil en voorspoed, ziet de ander als een aanslag op onze natuur en beschaving. Waarom is dit zo?
Bijdragen van filosofen om dit verschijnsel te begrijpen zijn vaak tot één van de twee uitersten te herleiden.

Voor een beter begrip stelt Martijntje Smits een `monstertheorie' voor. Een monster is een dubbelzinnig wezen door de verbinding van botsende culturele categorieën; zoals organisme en machine, mens en dier, man en vrouw, natuur en cultuur. Ook onze samenleving kent zulke monsters: technologische innovatie blijkt een rijke bron van dubbelzinnige fenomenen die op gespannen voet staan met de bestaande, symbolische orde.

Een historische beschouwing van de beleving van plastics en plastic afval toont aan dat de monstertheorie een coherente verklaring kan geven voor de maatschappelijke reacties. Deze theorie geeft ook zicht op alternatieven om technologische monsters te temmen. Uitbannen of omarmen is op de lange duur geen optie. Een vorm van pragmatische monsterbezwering mogelijk wel.

Dr. Martijntje Smits is ingenieur en filosoof. Ze is als universitair docent verbonden aan de opleiding Techniek en Maatschappij van de TU/e.