Weten wij al wat u in 2003 gaat doen? Het jaar dat alle aandacht vraagt voor de boerderij?

Wij verzamelen de gegevens voor alle activiteiten die in het kader van "2003 Jaar van de Boerderij" worden georganiseerd. In de voorbereidingen van het jaar 2003 worden alle activiteiten groot of klein verwerkt en geplaatst op de landelijke website. Begin 2003 zal de site online zijn.

Klik hieronder de provincie aan waar de activiteit plaatsvindt en open het formulier.

Openstellen van boerderijen
Hier kunt u een formulier ophalen voor openstelling van boerderijen. Hiermee kunt u aangeven dat u interesse heeft om benaderd te worden voor eventuele deelname in het jaar van de boerderij.


- Groningen

- Friesland

- Drenthe

- Overijssel

- Gelderland

- Utrecht

- Noord-Holland

- Zuid-Holland

- Zeeland

- Noord-Brabant

- Limburg

- Flevoland

- Formulier voor landelijke activiteiten -

Missie
De historische boerderijen en erven zijn mede bepalend voor de identiteit en de belevingswaarde van het landelijk gebied. Door hun bijzondere cultuurhistorische en landschappelijke waarden kunnen ze een belangrijke bijdrage leveren aan de plattelandsvernieuwing. Het JAAR VAN DE BOERDERIJ wil op toekomstgerichte wijze bijdragen aan het behoud van deze gebouwen en hun cultuurhistorische en landschappelijke waarden, met ruimte voor nieuwe vormen en functies.

Probleemstelling
Het Nederlandse platteland is in beweging. Veel historische boerderijen verliezen hun oorspronkelijke functie en worden gesloopt of ingrijpend verbouwd. Dat betekent een dreigend verlies aan cultuurhistorische en landschappelijke waarden.

Doel
Doel is het behoud en zorgvuldig beheer van de historische boerderijen en erven, en het scheppen van voorwaarden waarmee aan de landelijke bouwkunst op verantwoorde wijze een nieuwe toekomst kan worden geboden. Dit doel trachten we te bereiken door beïnvloeding van beleidsmakers en publieke opinie, en informatievoorziening aan de direct bij deze categorie gebouwen betrokken partijen.

Institutioneel kader
De aanzet voor het project 2003 JAAR VAN DE BOERDERIJ werd gegeven door de Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek in Arnhem. Het plan is uitgewerkt in samenwerking met vertegenwoordigers van de volgende partijen: Nationaal Contact Monumenten, Landelijk Beraad Boerderijen, Stichting Werkgroep Boerenerven, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Ministerie van OCenW, Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen, Nederlands Openluchtmuseum en Welstandszorg Groningen. Bij het project zijn verder betrokken de Ministeries van LNV en VROM, de Provincies, de Raad voor Cultuur, LTO Nederland, de ANWB, de Rijksgebouwendienst en de Landbouwuniversiteit Wageningen.


- Mw. M. Hendriksen-Ansing, voorzitter
(oud-burgemeester Hoevelaken)

- T.R.J. van Oeffelt, vice voorzitter

- J. Zwartjes, penningmeester
(Centraal Bureau Fondsenwerving)

- E.R. van Brederode, secretaris
(directeur Stichting Nationaal Contact Monumenten)
- W. Messchaert
(voorzitter Landelijk Beraad Boerderijen)

- H.J. Slijkhuis
(Land en Tuinbouw Organisatie)

- Mw. E.A.M. de Zwaan-Heijmans
(oud-voorzitter Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen)
- (Directeur Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek)
- Mw. E.L. van Olst, adviseur van het bestuur
(Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek)

Prof. drs. A.L.L.M. Asselbergs
(directeur Rijksdienst voor de Monumentenzorg)
Mw. drs. M. de Boer
(lid Tweede Kamer voor de PvdA, voorzitter Architectuur Lokaal) Dhr. G.J. Doornbos
(voorzitter LTO Nederland)
Dhr. Mr. F.W.R. Evers
(hoofddirecteur Vereniging Natuurmonumenten)
Mw G.H. Faber
(staatssecretaris LNV)
Ir. P.W. Havik
(directeur Prov. Groningse Welstandszorg, voorzitter SHBO) Mr. F.J.M. Houben
(Commissaris van de Koningin in de provincie Noord-Brabant) Dhr J. Jessurun
(voormalig voorzitter Raad voor Cultuur)
Prof. ir. J.M.J. Coenen
(Rijksbouwmeester)
Prof. dr. J.D. van der Ploeg
(Hoogleraar rurale sociologie, Landbouw Universiteit Wageningen) Mw dr. P.C. Plooij - Van Gorsel
(Europees Parlement)
Dhr J.W. Remkes
(staatssecretaris VROM)
Prof. dr. J.A.M.F. Vaessen
(directeur Nederlands Openluchtmuseum)
Prof. dr. H.J.L. Vonhoff
(voorzitter van de Raad voor het Landelijk Gebied) Mr. G.H.N.L. van Woerkom
(hoofddirecteur ANWB)

Guerite Flury - projectleider
Linda Brouwer - projectmedewerker provinciale werkgroepen, communicatie en publiciteit, deelprojecten

Voor meer informatie kunt u terecht bij stichting 2003 Jaar van de Boerderij,
Het Erfgoedhuis | Herengracht 474 | 1017 CA Amsterdam T 020 - 420 92 67 | F 020 - 427 08 15 | E-mail 2003@erfgoedhuis.nl

Het doel van de provinciale werkgroepen is om diverse organisaties bij elkaar te brengen om gezamenlijk een gevarieerd programma van activiteiten voor het Jaar van de Boerderij samen te stellen.

Inmiddels is in vrijwel alle provincies een kerngroep geformeerd van 5 of 6 mensen. Vanuit deze groep worden de ideeën voor activiteiten geïnventariseerd en wordt het overleg met een bredere kring van betrokkenen voorbereid.

Vanuit het landelijk projectbureau worden de werkgroepen zo goed mogelijk te ondersteund. Het gaat daarbij vooral om inhoud, organisatie en publiciteit. Niet alleen de bijeenkomsten in de provincies zijn belangrijk voor de informatie-uitwisseling en onderlinge afstemming. Tussentijds worden de actieve leden van de werkgroepen regelmatig geïnformeerd via een `rondschrijven' met nieuws vanuit het landelijk projectbureau en met een antwoord op de veel gestelde vraag `Hoe gaat het elders in het land?' Met deze informatie kunnen de werkgroepen goed gebruik maken van de ervaringen van andere werkgroepen.

Heeft u ideeën voor activiteiten in de provincie? Schroom dan niet de Provinciale Werkgroepen of het landelijk projectbureau te bellen, te mailen of te schrijven.

Groningen:
Boerderijenstichting Groningen
de heer F. (Frits) Schuitemaker
Abel Tasmanweg 28, 9866 TD Lutjegast
Tel. 06-22406270
e-mail: frits.schuitemaker@hetnet.nl

Friesland:
Steunpunt Monumentenzorg Fryslân,
de heer D. Bloemhof
Wismastate 9, 8926 RA Leeuwarden
Tel. 058-2666617, Fax. 058-2122232
e-mail: info@monumentenzorgfryslân.nl

Drenthe:
de heer J. W. H. (Jan) van Ginkel
Veldstudiecentrum Orvelte
Zuideresweg 10, 9441 TZ Orvelte
Tel. 0593-322263, Fax. 0593-322344
e-mail: J.vanGinkel@veldwerknederland.nl

Overijssel:
E. Steen
Zorg en Centrum, Team Ontwikkeling
Postbus 10078, 8000 GB Zwolle
Tel. 038- 4251466
e-mail: E.steen@prv-overijssel.nl

Flevoland:
mevrouw H. E. J. (Heleen) Geluk
Provincie Flevoland, afdeling SPV
Postbus 55, 8200 AB Lelystad
Tel. 0320-265526, Fax. 0320-265260
e-mail: geluk@flevoland.nl

Gelderland:
Stichting tot Behoud van Boerderij en Erf in Gelderland Gelders Genootschap
mevrouw Gytha van der Veer
Postbus 68, 6800 AB Arnhem
Tel. 026-4421742, Fax. 026-4429404
e-mail: G.vanderVeer@geldersgenootschap.nl

Utrecht:
Boerderijenstichting Utrecht
de heer P. (Paul) Vesters
Federatie Stichts Cultureel Erfgoed Utrecht
Herenstraat 28, 3512 KD Utrecht
Tel. 030-2343880, Fax. 030-2328624
e-mail: fsce@erfgoed-utrecht.nl

Noord-Holland:
Boerderijenstichting Noord-Holland
'Vrienden van de Stolp'
de heer M. (Mart) Groentjes, secretaris
Schapenlaan 20, 1862 PW Bergen
Tel. 072-5816888, Fax. 072-5816887
e-mail: stolpen@xs4all.nl

Zuid-Holland:
mevrouw E.C.W.M. (Lyanne) de Laat
Erfgoedhuis Zuid-Holland
Postbus 11187, 2301 ED Leiden
Tel. 071-5133739, Fax. 071-5134144
e-mail: delaat@erfgoedhuis-zh.nl

Zeeland:
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
mevrouw A. (Aafke) Manni-Bij de Vaate
Postbus 49, 4330 AA Middelburg
Tel. 0118-670885, Fax 0118-670880
e-mail: ae.manni@scez.nl

Noord-Brabant:
Monumentenhuis Brabant
de heer H. A. H. A. (Heins) Willemsen
Markt 32, 4931 BT Geertruidenberg
Tel. 0162-511833, Fax 0162-521076
e-mail: monumentenhuis.brabant@planet.nl

Limburg:
Boerderijenstichting Limburg
p/a Monumenthuis Limburg
mevrouw M. (Marjan) Melkert
Postbus 131, 6040 AC Roermond
Tel. 0475-357800, Fax. 0475-350973
e-mail: marjan.melkert@monumentenhuis.nl

In het afsluitende activiteitenjaar vindt een breed scala aan publieksgerichte acties plaats rondom het thema boerderijen, op het gebied van cultuur, toerisme en recreatie, zowel op landelijk als provinciaal niveau. Het is de bedoeling dat zoveel mogelijk wordt aangesloten bij bestaande evenementen en organisaties zoals de Open Monumentendag, de Landelijke Fietsdag en de Monumentenstudiedag. Een aantal landelijke activiteiten zal door de stichting 2003 Jaar van de Boerderij worden georganiseerd, van een startmanifestatie tot een internationaal congres en afsluitend een slotbijeenkomst. Regionale en provinciale activiteiten worden georganiseerd door provinciale werkgroepen, met het projectbureau als coördinatie- en steunpunt.

Uit het vooronderzoek is gebleken dat er een ernstig gebrek is aan actuele cijfermatige gegevens over het bestand aan agrarische landelijke bouwkunst in Nederland, en de staat waarin deze zich bevindt. Dit vormt een ernstige belemmering voor het verkrijgen van inzicht in de omvang van de problematiek en in de (financiële) consequenties van eventuele stimuleringsmaatregelen.

Doel van het onderzoek is het verkrijgen van betrouwbare cijfermatige informatie over het bestand aan agrarische landelijke bouwkunst van voor 1940 (zowel landelijk als provinciaal) en de percentages agrarische, herbestemde, en bedreigde gebouwen.

De omvang van het gebied (het hele land) en het grote aantal objecten maakt een volledige categorale inventarisatie binnen het bestek van het totale project op korte termijn onuitvoerbaar. Derhalve beperkt het hier beschreven project zich tot een steekproefsgewijze aanpak, gebaseerd op eerdere tellingen. Hierbij is een beperkt aantal representatieve gemeenten geselecteerd. Per gemeente zijn de diverse reeds bestaande inventarisaties en overzichten gecombineerd en in kaart gebracht en vervolgens vergeleken met het feitelijke bestaande bestand (door visuele waarneming). Voor de bestaande overzichten is in de eerste plaats uitgegaan van de gegevens van het Monumenteninventarisatieproject MIP (verricht in de periode 1985-1995). Deze gegevens worden gecombineerd met lijsten van rijksmonumenten, provinciale en gemeentelijke monumenten, en met eventueel aanwezige (veelal oudere) inventarisaties uit het SHBO-archief. Door waarnemingen in het veld zijn vervolgens de leemten worden getraceerd en in kaart gebracht. Per gemeente wordt berekend welk percentage van het totale bestand de MIP-lijsten vertegenwoordigden. Hieruit wordt per regio en provincie een gemiddelde berekend. Aangezien het totale aantal MIP-boerderijen per provincie bekend is, kan hieruit door extrapolatie van de getallen een betrouwbare indicatie worden verkregen van het totale bouwbestand per provincie. Bij de inventarisatie wordt tevens aandacht besteed aan de percentages nog in agrarisch gebruik zijnde, herbestemde, aangetaste en acuut bedreigde boerderijen.

Het project is uitgevoerd door de Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek te Arnhem. Het rapport is op 13 december 2001 in Nieuwspoort aangeboden aan staatssecretaris mevrouw G. Faber van LNV.
(Het Rapport kunt u hieronder gratis downloaden of bestel het voor EUR 5,- bij het projectbureau.)

Rapport 'Historische boerderijen in Nederland' (2,1Mb) Persbericht 13 december 2001 (28Kb)

Zowel uit ervaringen van de Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek als uit de in het vooronderzoek verrichte enquête blijkt dat de huidige regelgeving en beleidsafstemming onvoldoende garanties biedt voor het behoud van de agrarische landelijke bouwkunst.

Doel van het onderzoek is het signaleren van knelpunten in de huidige regelgeving en beleidsafstemming en het aandragen van adviezen met betrekking tot de verbetering daarvan. De nadruk van het project ligt op de beleidspraktijk en de tekortkomingen van het formele beleid.

De uitvoering van het project is uitbesteed aan een onderzoeker, die vanuit het projectbureau begeleid zal worden. Het project wordt inhoudelijk begeleid door NCM en SHBO.

Klik op onderstaande link om de nota in pdf te downloaden. Knelpuntennota (560 kb)

Historische boerderijen wijken in hun constructie, hoofdopzet en materiaalgebruik sterk af van stedelijke bouwkunst. Bouwkundige ingrepen aan deze gebouwen vereisen derhalve specialistische kennis en een bijzondere aanpak. Bouwkundige opleidingen nemen de landelijke bouwkunst momenteel echter niet op in hun onderwijspakket. Dit heeft tot gevolg dat bouwkundigen en monumentenzorgers die de bouwkundige ingrepen begeleiden en/of uitvoeren deze kennis momenteel vaak onvoldoende bezitten.

Doel is het opzetten van een korte praktische cursus voor monumentenzorgers, gemeenteambtenaren, landschapsbeheerders en bouwkundigen om hen beter uit te rusten voor hun taak inzake het werken met historische boerderijen. Hierbij wordt aandacht gegeven aan het feit dat het bij historische boerderijen niet gaat om het aandragen van een kant-en-klare oplossing, maar om het beschrijven van een procesgang, partijen en de karakteristieken van de bouwkunst op zich.

De cursus maakt onderdeel uit van het cursusprogramma 'Monumentenzorg in de praktijk'

Eigenaren en bewoners van boerderijen hebben grote moeite om aan de praktische informatie te komen die nodig is voor een adequaat beheer of verbouwing van de boerderij. Er bestaat onvoldoende inzicht in de bouwkundige opzet en historische ontwikkeling van het gebouw en in de specifieke regelgeving, mogelijkheden en voorschriften die hierop van toepassing zijn. De benodigde informatie is momenteel alleen fragmentarisch beschikbaar en het is onduidelijk waar men deze kan verkrijgen. Dit geeft tijdverspilling en ergernis en kan leiden tot onvoldoende vakkundige omgang met de gebouwen en een onnodig verlies van cultuurhistorische waarden.

Doel van het project is dan ook het ontwikkelen van een eenvoudig toegankelijk informatiesysteem voor eigenaren, dat antwoord moet geven op vragen over onderhoud, verbouwing, restauratie en beheer van boerderijen. Deze informatie kent een algemeen landelijke en een specifiek provinciale / regionale component.

Een algemeen probleem is dat betrokkenen bij de verbouwing van boerderijen te weinig inzicht hebben in de specifieke cultuurhistorische waarden van de gebouwen, waardoor belangrijke elementen onnodig verloren gaan. Daarnaast ontbreekt een referentiekader als het gaat om de architectonische mogelijkheden voor de oplossing van voorkomende problemen. Veel bouwkundige ingrepen worden daardoor op dusdanige wijze uitgevoerd dat ze eerder een aantasting dan een verantwoorde eigentijdse aanpassing van het gebouw betekenen.

Een goede restauratie-architect kan met een veelvoud aan goede oplossingen komen. Op veel plaatsen in Nederland is waardevolle kennis aanwezig die kan bijdragen aan de kwaliteit. Waar het bij dit project dan ook om gaat is niet slechts een aantal individuele oplossingen laten zien, maar een aanpak tonen en mogelijke samenwerkingsverbanden aangeven. Doel is het in beeld brengen van het procesverloop voor aanpassing, verbouwing en restauratie van een historische boerderij, inzicht verschaffen in de procesgang en de partijen die bij een dergelijk project kunnen worden betrokken en een bijdrage kunnen leveren. Dit gebeurt aan de hand van voorbeelden. Door eigenaren van boerderijen en andere direct betrokkenen te attenderen op het nut van extern advies, hoogwaardige architectonische oplossingen die de cultuurhistorische waarden van de gebouwen respecteren zonder de eigentijdse gebruiks-eisen uit het oog te verliezen, kunnen zij geënthousiasmeerd en gestimuleerd worden.

De stichting 2003 Jaar van de Boerderij houdt betrokken partijen en geïnteresseerden op de hoogte van haar activiteiten en plannen door middel van een nieuwsbrief die met enige regelmaat verschijnt. Een PDF-versie van de meest recente nieuwsbrief kunt u via deze webpagina downloaden. Indien u regelmatig op de hoogte wilt worden gehouden, of als u onze laatste nieuwsbrief niet heeft ontvangen, kunt u deze aanvragen via het volgende emailadres 2003@erfgoedhuis.nl