Auteurs die op royaltybasis voor uitgevers werken, zouden feitelijk prima op grond van een dienstbetrekking hun werkzaamheden kunnen verrichten. Zij hoeven niet per definitie als zelfstandig ondernemer door het leven te gaan. Bij de beoordeling van aanvragen van de zogenoemde Verklaring arbeidsrelatie (VAR) en de toetsing van de sociale verzekeringsplicht bij het UWV (de uitvoeringsinstantie voor sociale verzekeringen) lijkt het erop dat de fiscale instanties steeds vaker deze opvatting huldigen. Natuurlijk, wanneer er feitelijk sprake is van een gezagsverhouding, kan ook een royaltyinkomen worden aangemerkt als loon. Maar naar de mening van het NUV wijzen de aard van de relatie en de wijze van uitvoering van de werkzaamheden in de regel niet op een gezagsverhouding.
Het NUV blijft van mening dat royaltyinkomen niet gelijk gesteld kan worden aan loon. Echter, het dient ten principale wel te worden gelijkgesteld aan winst uit onderneming omdat de auteur mede risicodrager is.
Freelance auteurs die een ander hoofdberoep hebben en niet zodanige inkomsten genieten dan wel niet genoeg opdrachtgevers hebben om als zelfstandig ondernemer te worden aangemerkt, hebben in feite niet genoeg aan een VAR. Daar volgt vaak uit dat men inkomsten uit overige werkzaamheden geniet, maar dat zegt nog niets over de sociale verzekeringsplicht. Daarvoor is dan toch weer een Eigen Verklaring nodig, op grond waarvan doorgaans blijkt dat er geen sociale verzekeringsplicht is.
Met name voor educatieve uitgeverijen is de ontstane situatie nijpend geworden, omdat deze uitgevers met veel auteurs langdurige en vaak opvolgende contracten sluiten, waarbij zij inhoudelijk ook een belangrijke sturende invloed hebben. De GEU heeft dan ook het initiatief genomen een en ander nader te laten uitzoeken en zonodig collectief op te treden. De problematiek beperkt zich echter niet tot de GEU. Voor achtergrondinformatie kunnen uitgevers de NUV-brochure Contracten met freelance auteurs' raadplegen. Uitgevers die vergelijkbare problemen met de uitvoeringsinstanties hebben, wordt dringend aanbevolen dit te melden aan het secretariaat Juridische Zaken van het Nederlands Uitgeversverbond.