---

Brieven aan de Kamer
---

Veiligheidssituatie Afghanistan

05-02-2003

Zoals gisteren werd verzocht tijdens de regeling der werkzaamheden ga ik hieronder, mede namens de minister van Buitenlandse Zaken, in op de gestelde vragen over de veiligheidssituatie in Afghanistan en de gevolgen voor het Nederlandse personeel in ISAF. Overigens gaat u deze week nog een stand van zaken-brief toe over ISAF en Enduring Freedom.

Risicoanalyse Afghanistan

Hoewel zich recent enkele verontrustende incidenten hebben voorgedaan blijft de algemene veiligheidssituatie in Afghanistan relatief stabiel, zij het gespannen. De veiligheidsrisicos voor de Nederlandse militairen in ISAF blijven aanzienlijk, maar worden nog steeds verantwoord geacht gelet op het belang van de operatie, het robuuste mandaat, de genomen beschermingsmaatregelen, de deelneming van grote landen als Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië en de blijvende betrokkenheid van de VS. Vanzelfsprekend blijft alertheid geboden. In antwoorden op schriftelijke vragen van het lid Koenders is onlangs ingegaan op de gevolgen van een eventueel militair optreden tegen Irak op de veiligheidssituatie in Afghanistan. Tevens is daarbij aangegeven welke militaire plannen er bestaan voor het geval de dreiging tegen ISAF significant toe zou nemen.

Wat betreft de algemene veiligheidssituatie is het belangrijk te constateren dat de voornaamste Afghaanse partijen nog steeds gecommitteerd zijn aan het proces van politieke verzoening, overheidshervormingen en wederopbouw, dat met de ondertekening van het Bonn-akkoord van start ging. Een probleem blijft echter dat de invloed en het gezag van de centrale regering buiten Kaboel en directe omgeving beperkt blijft. Nog steeds hebben regionale krijgsheren en facties een onafhankelijke positie en vaak ook eigen inkomsten, bijvoorbeeld uit de papaverteelt. Met enige regelmaat doen zich schermutselingen voor tussen rivaliserende krijgsheren en facties. De invloed daarvan op de veiligheidssituatie in Kaboel is echter beperkt, al is niet uit te sluiten dat ISAF-personeel onbedoeld betrokken raakt bij schermutselingen tussen rivaliserende etnische groeperingen en/of krijgsheren. De bevolking van Kaboel blijft positief ten aanzien van ISAF. De algemene situatie in de stad en directe omgeving is relatief rustig, afgezien van verschillende vormen van criminaliteit en de mogelijke aanwezigheid van anti-westerse elementen.

Een zeer direct veiligheidsrisico voor de Nederlandse militairen in ISAF gaat uit van de kans op aanslagen door deze anti-westerse elementen. Van meet af aan is hiermee rekening gehouden in de risicoanalyses, waarover ook de Kamer steeds is geïnformeerd. Zoals bekend zijn onlangs twee projectielen neergekomen in de buurt van Camp Warehouse, de basis waar Nederlandse en andere ISAF-militairen hun onderkomen hebben. Er zijn geen slachtoffers gevallen. Het is het vijfde incident van deze soort binnen enkele maanden. Ook de vorige keren zijn geen slachtoffers gevallen. Het blijft moeilijk te herleiden wie probeert deze aanslagen te plegen. Naast Al-Qaida en Talibanstrijders is ook van de krijgsheer Hekmatyar bekend dat hij zich tegen de Afghaanse overgangsregering en elke vorm van westerse aanwezigheid heeft gekeerd. Het risico blijft dus bestaan dat ISAF-personeel doelwit wordt, of betrokken raakt bij gewelddadige incidenten. Het gaat daarbij echter niet om grootschalig opgezette aanvallen.

Zoals ook in de brief van 6 november jl. (Kamerstuk 27 925, nr. 71) is aangegeven blijft het van belang de regionele krijgsheren te incorporeren in de bestaande machtsstructuren, teneinde te voorkomen dat zij samen met ontevreden en oppositionele groeperingen waaronder Al-Qaida en Taliban een bedreiging gaan vormen voor de Afghaanse overgangsregering en de internationale gemeenschap in Afghanistan. Er zijn recent berichten over hergroepering van Al-Qaida en Taliban. Het bestrijden van Al-Qaida en Taliban is een taak voor de internationale coalitie onder leiding van de VS in operatie Enduring Freedom in Afghanistan. Overigens heeft ook de Speciale Vertegenwoordiger van de Secretaris-Generaal voor Afghanistan, de heer Brahimi, onlangs in de Veiligheidsraad de veiligheidssituatie relatief kalm genoemd, hoewel hij ook signaleerde dat zich in verschillende delen van het land veiligheidsincidenten blijven voordoen.

ISAF

ISAF heeft verschillende maatregelen genomen om de dreigingen te minimaliseren. Gelet op de al langer geldende onderkenning van de dreiging van raketaanvallen worden al geruime tijd, in samenwerking met Afghaanse veiligheidsdiensten, gerichte patrouilles uitgevoerd naar gebieden waarvandaan de raketten worden afgevuurd. Goede inlichtingen zijn in de minimalisering van de risicos een belangrijke vereiste. Daarbij kunnen ook de Nederlandse militairen van het Korps Commandotroepen, die deel uitmaken van het Nederlandse contingent in ISAF, worden ingezet. Verder heeft Nederland, zoals bekend, in een eerder stadium al besloten mortieropsporingsradars toe te voegen aan de Nederlandse compagnie in ISAF. Deze radars zijn naar verwachting volgende week operationeel. Zij zijn in staat te localiseren waarvandaan de projectielen zijn afgevuurd. Op basis van deze informatie kunnen dan gerichte patrouilles worden uitgevoerd. Ook zijn er, zoals bekend, enkele andere aanpassingen voorzien in het Nederlandse contingent in ISAF III, waardoor onder andere twee extra Patrias worden meegezonden. Binnen Camp Warehouse zijn voldoende voorzieningen aanwezig, bijvoorbeeld bunkers, waar de militairen kunnen schuilen. Vanuit het Nederlandse contingent in het operatiegebied worden geen specifieke aanvullende maatregelen noodzakelijk geacht naar aanleiding van de gebeurtenissen van vorige week vrijdag.

Ten slotte kan ik nogmaals bevestigen dat de militaire afspraken met de VS, over bijstand vanuit Enduring Freedom aan ISAF in noodsituaties en bij een eventuele extractieoperatie, zijn vastgelegd in een militair planningsdocument. Vanwege de hoge vertrouwelijkheid van dit document kan hierover geen nadere informatie worden verschaft.

DE MINISTER VAN DEFENSIE,

H.G.J. Kamp.

Nieuws Ministerie van Defensie